Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Сұлтанмахмұт Торайғыров (28 қазан 1893, қазіргі Қызылту ауданы, Көкшетау облысы – 21 мамыр 1920, Баянауыл ауданы, Павлодар облысы) – ақын, ағартушы.
| Сұлтанмахмұт Торайғыров | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | Қызылту ауданы, Көкшетау облысы |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Ұлты | қазақ |
| Қызметі | ақын, ағартушы |
| Әкесі | Шоқпыт (Әбубәкір) |
Өмірбаяны
Арғын тайпасының Сүйіндік руының Айдабол бөлімінен шыққан. Торайғыровтың 2 жасында шешесі қайтыс болып, 6 жасына дейін әжесінің тәрбиесінде болған. Кейін әкесі екі ұлымен Баянауылға көшіп, Торайғыр кентіне таяу жерге қоныстанған. Торайғыров алғаш әкесінен ескіше хат танып, 13 жасынан Мұқан, Әбдірахман, Тортай деген молдалардан дәріс алды. Өлеңге үйір, шығыстық сюжеттер негізінде жырлар туындатқан Мұқан молда тәлімінің Торайғыровтың ақын ретінде қалыптасуына игі әсері болғанымен, баянауылдық Әбдірахман молданың (1908) қаталдығы, өлең шығарғаны үшін жас қаламгерді жазалауы оның дін мен молдалар жайлы теріс көзқарасының қалыптасуына негіз болған.
1911 ж. жаңаша оқыған Нұралы ұстазының көмегімен қазақ, татар тілдеріндегі әдеби кітаптармен, газет-журналдармен танысады. *1912 ж. Троицкідегі Ахун Рахманқұли медресесіне түседі, бірақ мұнда бір жылдай оқыған ол өкпе ауруының зардабынан оқудан шығып қалады. Торайғыров енді медреседе оқуды қойып, орысша оқу іздейді, қала маңындағы елде жаз бойы бала оқытады. Осы кезден ақындыққа ден қойып, *1912 – 13 жылдар аралығында “Оқып жүрген жастарға”,
“Тәліптерге”(“Шәкірттерге”) Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Ендігі беталыс” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Оқудағы мақсат не?” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Анау-мынау” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Мағынасыз мешіт” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Жарлау”,
“Досыма хат” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Шығамын тірі болсам адам болып” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Түсімде” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Жазғы қайғы” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Қымыз” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Кешегі түс пен бүгінгі іс” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы., т.б. өлеңдерін, “” атты ұзақ очеркін жазды. Осы тұста “Қамар сұлу” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы. романын жазуды бастады.
1913 жылдың күзінде Троицкіге қайтқан Торайғыров “Айқап” журналына жауапты хатшы болып жұмысқа орналасып, “Өлең һәм айтушылар”, “Ауырмай есімнен жаңылғаным”, “Қазақ тіліндегі өлең кітаптары жайынан”, “Қазақ ішінде оқу, оқыту жолы қалай?”, т.б. әңгіме, мақалаларын осы журналда жариялайды. Журналда аз ғана уақыт қызмет етті. 1914 жылы жазда туған елі Баянауылға оралады. Ел ішінде мәдени-ағарту жұмысын жүргізетін “Шоң серіктігі” деген ұйым ашпақ болғанымен, ісі жүзеге аспады. Осы жылы орысша оқу іздеп Семейге барған Торайғыров діттеген оқуына түсе алмай, біраз дағдарысқа ұшырайды. Осындай көңіл-күй әсерімен “Ләнет бұлты шатырлап” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Алтыаяқ” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы. сияқты өлеңдер жазған.
“Ендігі беталыс” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Тұрмысқа” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Бір адамға” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Туған еліме” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Сымбатты сұлуға” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Қыз сүю” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Гүләйім” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Өмірімнің уәдесі” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Жан қалқам” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Гүл” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы., т.б. өлеңдерін, “Кім жазықты?” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы. атты өлеңмен жазылған романын дүниеге әкелді (1915). Шығыс Қазақстанда жалданып бала оқытқан.
1916 жылдың күзіне дейін әуелі Катонқарағайда, кейін Зайсанда болады, орыс тілін үйренеді. 1916 – 17 жылдардың қысында орысша оқиды. Өмірден көп қағажу көріп қажыған ақын арманына жетіп көңілі көтеріледі. “” өлеңінде “Қараңғы қазақ көгіне өрмелеп шығып күн болуды”, “Мұздаған елдің жүрегін жылытуды” армандайды. Осы тұста әлем әдебиетінің классикалық үлгілерімен, саяси кітаптармен танысты. 1917 жылғы ақпан айындағы төңкерістен кейін Семейде жаңа құрылған Алаш партиясы мен Алашорда үкіметінің жұмыстарына қатынасып, “Алаш ұранын” жариялады. Бірақ ауруы асқынып кеткендіктен оқуды да, жұмысты да тастап, 1918 жылы сәуірде еліне біржола оралады. Онда Колчак үстемдігінен кейін қайта жанданған совдеп жұмысына араласып, ел шаруаларының дау-шарларын әділ шешуге қатынасты. Осы тұста саяси-философиялық әдебиетті (Г.В. Плеханов, Н.Г. Чернышевский, т.б.) көп оқып, “Шал мен қызға” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“А, дүние” Мұрағатталған 24 ақпанның 2015 жылы.,
“Жас жүрек”,
“Сарыарқаның жаңбыры”,
“Адасқан өмір”,
“Кедей”,
“Айтыс”, т.б. өлеңдерін жазды.
Шығармашылығының ерекшелігі
Оның шәкірттік кезеңдегі өлеңдері (1907 – 11) көркемдік тұрғыдан кемшін түсіп жатқанымен, жас ақынның қоғамдық құбылыстар мәнін түсінуге деген ұмтылысы мен өлең тілімен сурет салуға бағытталған талабын танытады. Ол қоғамдағы әділетсіздік пен әйелдердің ауыр тағдыры, діни оқудың схоластикалық сипаты жайлы жазды. Байлық пен кедейліктің теке-тіресін бай мен кедей ұлының өмірі арқылы көрсетуге тырысқанымен, бұл талпынысы биік ақындық талант пен саяси көзқарасты таныта алмады. Торайғыров 1912 жылдан бастау алатын шығармашылығының жаңа кезеңінде Абай, Ыбырай негізін қалаған ағартушылыққа бет бұрды, жастарды оқу-білімге шақырды. “Туған айдай болып туып, күнді алуға бел буады”, тұрмысты жеңуде жігерленіп, ақиқатты табу жолында талмай ізденуді мұрат тұтады. Алғашқы үгіт мәндес өлеңдерінен кейін ақын лириканың өрісін кеңейтіп, лирикалық кейіпкердің жан сырын, іс-әрекетін суреттеуге ұмтылады. Оның жырларынан тағдырға мойынсұнбай, қасарыса алға ұмтылатын, ауыртпалыққа қарсы тұрар өжет мінез көрінеді. Осы кезден бастап ақын шығармаларында ескіні сынау бой көтерді. Ол қазақ арасында көп кезігетін келеңсіз мінездер мен кертартпа әдет-ғұрып салтына қарсы күреседі. Табиғат, махаббат тақырыбына жазған өлеңдерінде ақын адам сезімін қоғамдық көзқараспен, әлеумет өмірімен байланыста қарайды. Ескіге қарсы көзқарас оны қоғамдағы әділетсіздікпен қақтығысқа алып келеді (“Осы да әділдік пе?”, “Бір адамға”, т.б.). Ол өмір шындығын көркем бейнелей келе, қазақ өлеңінің мазмұнын кеңейтті, сырға толы лирикалық жырлар туындатты. Көптеген әңгіме, очерктер, әдеби-сын мақалалар жазды, екі роман (“Қамар сұлу”, “Кім жазықты?”), төрт поэмасын “Таныстыру” (1917 – 18), “Адасқан өмір” (1918), “Кедей” (1919), “Айтыс” жариялады. Торайғыров “Қамар сұлуда” әйел теңсіздігі мәселесін көтере отырып, дәуір шындығын әлеум. тұрғыда талдаса, “Кім жазықты?” романында ауыл өмірінің шындығын жан-жақты суреттей келе, қазақ халқының шаруашылық тұрғыдан дамымағанын, талапсыздық пен шаруаға қырсыздықты, жалқаулықты, алауыздықты сынайды.
Поэма жанрына қосқан үлесі
Торайғыров поэма жанрын жаңа арнада дамытты . Ол сюжетсіз поэмаларында өмірдегі сан түрлі мәселелерді кеңінен қамтып, өршіл ой-түйіндерін бүкпестен, өткір де ашық насихаттауға тырысты. Алғашқы поэмасы “Таныстыруда” Алашорда қозғалысы өкілдерін елге таныту мақсатын көздеді. Ә.Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынұлы, М.Дулатовтарды таныстырып, олардың “бірі – күн, бірі – шолпан, бірі – ай” екендігін жазады, алаштықтардың қазақ халқының тәуелсіздігі жолындағы еңбектерін саралайды. Алаш өкілдерімен қоса, қазақтың көрнекті тұлғалары Абай мен Шәкерімді ерекше атап көрсетеді. “Адасқан өмір”, “Кедей” поэмаларының негізгі сарыны қоғамдағы әділетсіздік себептерін ашу, теңдікті іздеу болып табылады. Ақын бұл жайларды қазақ ауылы шеңберінен шығып, капиталистік қоғамға тән мәселелер ретінде қозғайды. – Торайғыров шығармашылығының зор табысы. Мұнда ақын аз ғұмырында көзімен көріп, ойымен түйген, білім-білігімен таныған тұрмыс өткелдерін өзіне ғана тән асқақ үнмен ашына, ақтара жырлайды. Поэманың лирикалық кейіпкері түрлі кәсіппен шұғылданса да, ешбірінен қанағат, теңдік таппай, әділетті қоғамды аңсайды. Шығармада ақын түсінігіндегі болашақ жаңа қоғамның бейнесі жасалады. Шығарманың негізгі идеясы адам өмірді өз тілегіне бағындыра алады және соған ұмтылуға тиіс деген оптимистік қорытындыға саяды. “Кедей” поэмасының бас кейіпкері де өз ортасынан әділдік таппайды, қоғам мен адам арасындағы қайшылықты бітіспес күреске ұластырады. “Айтыс” поэмасы толық аяқталмаған, онда Торайғыров қала ақыны мен дала ақынын айтыстырып, екі ортаның қайшылықты жақтары мен адамға пайдалы тұстарын қатар алып суреттейді. Торайғыров шығармалары – 20 ғасырдың басындағы қазақ қоғамы шындығын, ондағы жаңашыл ой-пікірдің дамуын танытатын үлкен белес. Оның ізденістері “шындықтың ауылын іздеумен” байланысты, оның реализмі бұлтақсыз, жалтақсыз айтылған шындыққа, әлеуметтік тіршіліктің шынайы суреттеріне негізделген, оның тенденциясы да сыншыл.
Шығармалары:
- Толық шығармалар жинағы Қ-о. 1933;
- Таңдамалы шығармалар А., 1957;
- Избранное А-А, 1958;
- Шығыс 1-2 Торайғыров А., 1987;
- Шығыс 1-2 Торайғыров А., 1993.
Дереккөздер
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Педагогика / О 74 Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: "ЭКО" ҒӨФ. 2006. - 482 б. ISBN 9965-808-85-6
- “ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6
Сілтемелер
- Сұлтанмахмұт Торайғыров шығармалары Мұрағатталған 9 маусымның 2011 жылы.
- Сұлтанмахмұт Торайғыровқа арналған презентация
- Сұлтанмахмұт Торайғыров сайты (1893-1920) Мұрағатталған 4 сәуірдің 2012 жылы.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sultanmahmut Torajgyrov 28 kazan 1893 kazirgi Қyzyltu audany Kokshetau oblysy 21 mamyr 1920 Bayanauyl audany Pavlodar oblysy akyn agartushy Sultanmahmut TorajgyrovTugan kүni28 kazan 1893 1893 10 28 Tugan zheriҚyzyltu audany Kokshetau oblysyҚajtys bolgan kүni21 mamyr 1920 1920 05 21 26 zhas Қajtys bolgan zheriBayanauyl audany Pavlodar oblysyAzamattygyResej imperiyasy KSRO Қazak KSRҰltykazakҚyzmetiakyn agartushyӘkesiShokpyt Әbubәkir ӨmirbayanySultanmahmutka arnalgan kesene Argyn tajpasynyn Sүjindik ruynyn Ajdabol boliminen shykkan Torajgyrovtyn 2 zhasynda sheshesi kajtys bolyp 6 zhasyna dejin әzhesinin tәrbiesinde bolgan Kejin әkesi eki ulymen Bayanauylga koship Torajgyr kentine tayau zherge konystangan Torajgyrov algash әkesinen eskishe hat tanyp 13 zhasynan Mukan Әbdirahman Tortaj degen moldalardan dәris aldy Өlenge үjir shygystyk syuzhetter negizinde zhyrlar tuyndatkan Mukan molda tәliminin Torajgyrovtyn akyn retinde kalyptasuyna igi әseri bolganymen bayanauyldyk Әbdirahman moldanyn 1908 kataldygy olen shygargany үshin zhas kalamgerdi zhazalauy onyn din men moldalar zhajly teris kozkarasynyn kalyptasuyna negiz bolgan 1911 zh zhanasha okygan Nuraly ustazynyn komegimen kazak tatar tilderindegi әdebi kitaptarmen gazet zhurnaldarmen tanysady 1912 zh Troickidegi Ahun Rahmankuli medresesine tүsedi birak munda bir zhyldaj okygan ol okpe auruynyn zardabynan okudan shygyp kalady Torajgyrov endi medresede okudy kojyp oryssha oku izdejdi kala manyndagy elde zhaz bojy bala okytady Osy kezden akyndykka den kojyp 1912 13 zhyldar aralygynda Okyp zhүrgen zhastarga Tәlipterge Shәkirtterge Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Endigi betalys Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Okudagy maksat ne Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Anau mynau Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Magynasyz meshit Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Zharlau Dosyma hat Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Shygamyn tiri bolsam adam bolyp Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Tүsimde Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Zhazgy kajgy Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Қymyz Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Keshegi tүs pen bүgingi is Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly t b olenderin atty uzak ocherkin zhazdy Osy tusta Қamar sulu Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly romanyn zhazudy bastady 1913 zhyldyn kүzinde Troickige kajtkan Torajgyrov Ajkap zhurnalyna zhauapty hatshy bolyp zhumyska ornalasyp Өlen һәm ajtushylar Auyrmaj esimnen zhanylganym Қazak tilindegi olen kitaptary zhajynan Қazak ishinde oku okytu zholy kalaj t b әngime makalalaryn osy zhurnalda zhariyalajdy Zhurnalda az gana uakyt kyzmet etti 1914 zhyly zhazda tugan eli Bayanauylga oralady El ishinde mәdeni agartu zhumysyn zhүrgizetin Shon seriktigi degen ujym ashpak bolganymen isi zhүzege aspady Osy zhyly oryssha oku izdep Semejge bargan Torajgyrov dittegen okuyna tүse almaj biraz dagdaryska ushyrajdy Osyndaj konil kүj әserimen Lәnet bulty shatyrlap Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Altyayak Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly siyakty olender zhazgan Endigi betalys Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Turmyska Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Bir adamga Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Tugan elime Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Symbatty suluga Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Қyz sүyu Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Gүlәjim Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Өmirimnin uәdesi Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Zhan kalkam Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Gүl Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly t b olenderin Kim zhazykty Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly atty olenmen zhazylgan romanyn dүniege әkeldi 1915 Shygys Қazakstanda zhaldanyp bala okytkan 1916 zhyldyn kүzine dejin әueli Katonkaragajda kejin Zajsanda bolady orys tilin үjrenedi 1916 17 zhyldardyn kysynda oryssha okidy Өmirden kop kagazhu korip kazhygan akyn armanyna zhetip konili koteriledi oleninde Қarangy kazak kogine ormelep shygyp kүn boludy Muzdagan eldin zhүregin zhylytudy armandajdy Osy tusta әlem әdebietinin klassikalyk үlgilerimen sayasi kitaptarmen tanysty 1917 zhylgy akpan ajyndagy tonkeristen kejin Semejde zhana kurylgan Alash partiyasy men Alashorda үkimetinin zhumystaryna katynasyp Alash uranyn zhariyalady Birak auruy askynyp ketkendikten okudy da zhumysty da tastap 1918 zhyly sәuirde eline birzhola oralady Onda Kolchak үstemdiginen kejin kajta zhandangan sovdep zhumysyna aralasyp el sharualarynyn dau sharlaryn әdil sheshuge katynasty Osy tusta sayasi filosofiyalyk әdebietti G V Plehanov N G Chernyshevskij t b kop okyp Shal men kyzga Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly A dүnie Muragattalgan 24 akpannyn 2015 zhyly Zhas zhүrek Saryarkanyn zhanbyry Adaskan omir Kedej Ajtys t b olenderin zhazdy Shygarmashylygynyn ereksheligiOnyn shәkirttik kezendegi olenderi 1907 11 korkemdik turgydan kemshin tүsip zhatkanymen zhas akynnyn kogamdyk kubylystar mәnin tүsinuge degen umtylysy men olen tilimen suret saluga bagyttalgan talabyn tanytady Ol kogamdagy әdiletsizdik pen әjelderdin auyr tagdyry dini okudyn sholastikalyk sipaty zhajly zhazdy Bajlyk pen kedejliktin teke tiresin baj men kedej ulynyn omiri arkyly korsetuge tyryskanymen bul talpynysy biik akyndyk talant pen sayasi kozkarasty tanyta almady Torajgyrov 1912 zhyldan bastau alatyn shygarmashylygynyn zhana kezeninde Abaj Ybyraj negizin kalagan agartushylykka bet burdy zhastardy oku bilimge shakyrdy Tugan ajdaj bolyp tuyp kүndi aluga bel buady turmysty zhenude zhigerlenip akikatty tabu zholynda talmaj izdenudi murat tutady Algashky үgit mәndes olenderinen kejin akyn lirikanyn orisin kenejtip lirikalyk kejipkerdin zhan syryn is әreketin suretteuge umtylady Onyn zhyrlarynan tagdyrga mojynsunbaj kasarysa alga umtylatyn auyrtpalykka karsy turar ozhet minez korinedi Osy kezden bastap akyn shygarmalarynda eskini synau boj koterdi Ol kazak arasynda kop kezigetin kelensiz minezder men kertartpa әdet guryp saltyna karsy kүresedi Tabigat mahabbat takyrybyna zhazgan olenderinde akyn adam sezimin kogamdyk kozkaraspen әleumet omirimen bajlanysta karajdy Eskige karsy kozkaras ony kogamdagy әdiletsizdikpen kaktygyska alyp keledi Osy da әdildik pe Bir adamga t b Ol omir shyndygyn korkem bejnelej kele kazak oleninin mazmunyn kenejtti syrga toly lirikalyk zhyrlar tuyndatty Koptegen әngime ocherkter әdebi syn makalalar zhazdy eki roman Қamar sulu Kim zhazykty tort poemasyn Tanystyru 1917 18 Adaskan omir 1918 Kedej 1919 Ajtys zhariyalady Torajgyrov Қamar suluda әjel tensizdigi mәselesin kotere otyryp dәuir shyndygyn әleum turgyda taldasa Kim zhazykty romanynda auyl omirinin shyndygyn zhan zhakty surettej kele kazak halkynyn sharuashylyk turgydan damymaganyn talapsyzdyk pen sharuaga kyrsyzdykty zhalkaulykty alauyzdykty synajdy Poema zhanryna koskan үlesiTorajgyrov poema zhanryn zhana arnada damytty Ol syuzhetsiz poemalarynda omirdegi san tүrli mәselelerdi keninen kamtyp orshil oj tүjinderin bүkpesten otkir de ashyk nasihattauga tyrysty Algashky poemasy Tanystyruda Alashorda kozgalysy okilderin elge tanytu maksatyn kozdedi Ә Bokejhanov Ahmet Bajtursynuly M Dulatovtardy tanystyryp olardyn biri kүn biri sholpan biri aj ekendigin zhazady alashtyktardyn kazak halkynyn tәuelsizdigi zholyndagy enbekterin saralajdy Alash okilderimen kosa kazaktyn kornekti tulgalary Abaj men Shәkerimdi erekshe atap korsetedi Adaskan omir Kedej poemalarynyn negizgi saryny kogamdagy әdiletsizdik sebepterin ashu tendikti izdeu bolyp tabylady Akyn bul zhajlardy kazak auyly shenberinen shygyp kapitalistik kogamga tәn mәseleler retinde kozgajdy Torajgyrov shygarmashylygynyn zor tabysy Munda akyn az gumyrynda kozimen korip ojymen tүjgen bilim biligimen tanygan turmys otkelderin ozine gana tәn askak үnmen ashyna aktara zhyrlajdy Poemanyn lirikalyk kejipkeri tүrli kәsippen shugyldansa da eshbirinen kanagat tendik tappaj әdiletti kogamdy ansajdy Shygarmada akyn tүsinigindegi bolashak zhana kogamnyn bejnesi zhasalady Shygarmanyn negizgi ideyasy adam omirdi oz tilegine bagyndyra alady zhәne sogan umtyluga tiis degen optimistik korytyndyga sayady Kedej poemasynyn bas kejipkeri de oz ortasynan әdildik tappajdy kogam men adam arasyndagy kajshylykty bitispes kүreske ulastyrady Ajtys poemasy tolyk ayaktalmagan onda Torajgyrov kala akyny men dala akynyn ajtystyryp eki ortanyn kajshylykty zhaktary men adamga pajdaly tustaryn katar alyp surettejdi Torajgyrov shygarmalary 20 gasyrdyn basyndagy kazak kogamy shyndygyn ondagy zhanashyl oj pikirdin damuyn tanytatyn үlken beles Onyn izdenisteri shyndyktyn auylyn izdeumen bajlanysty onyn realizmi bultaksyz zhaltaksyz ajtylgan shyndykka әleumettik tirshiliktin shynajy suretterine negizdelgen onyn tendenciyasy da synshyl Shygarmalary Tolyk shygarmalar zhinagy Қ o 1933 Tandamaly shygarmalar A 1957 Izbrannoe A A 1958 Shygys 1 2 Torajgyrov A 1987 Shygys 1 2 Torajgyrov A 1993 DerekkozderOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Pedagogika O 74 Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2006 482 b ISBN 9965 808 85 6 Қazak әdebieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 zhyl ISBN 9965 26 096 6SiltemelerSultanmahmut Torajgyrov shygarmalary Muragattalgan 9 mausymnyn 2011 zhyly Sultanmahmut Torajgyrovka arnalgan prezentaciya Sultanmahmut Torajgyrov sajty 1893 1920 Muragattalgan 4 sәuirdin 2012 zhyly Bul makala kazak әdebieti turaly bastama makala Ony tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz