Н Бекежанов атындағы Қызылорда облыстық музыкалық драма театры мәдени сахналық ұжым Н Бекежанов атындағы Қызылорда облыс

Н. Бекежанов атындағы Қызылорда облыстық музыкалық драма театры – мәдени-сахналық ұжым.

Н. Бекежанов атындағы Қызылорда облыстық музыкалық драма театры

Орналасуы	Қазақстан Қызылорда
Негізделгені	1955
Директоры	Ғалым Баймырзаев
Көркемдік жетекшісі	Хұсейн Әмір Темір

Тарихы

Театр 1955 жылы Алматы облысының Еңбекшіқазақ және Қаратал аудандары театрлары негізінде ұйымдастырылған.

1960 жылы театр Қызылорда қаласына көшіріліп, Ғ. Мүсіреповтің "Ақан сері – Ақтоқты" трагедиясымен сахна шымылдығын ашты.

Ш. Әбдібаев, О. Әбдімомынов, Т. Айнақұлов, Ш. Бәкірова, Ж. Бағысова, К. Балғынбаев, А. Қанетов, К. Көпбаева, К. Көпбаев, П. Қуанышев, А. Манасбаева, Ш. Марденов, Е. Оразымбетов, С. Пірмаханов, С. Рақышев, Х. Саурықов, А. Сейілханов, Р. Тәшібаева, С. Тұрлымұратов, С. Шотықовтар театр негізін салушылар қатарына жатады. Алғашқы режиссерлері – Ж. Әбілтаев, Р. Андриасян, М. Байсеркенұлы, Е. Оразымбетов, Х. Теміров, Мен Дон Ук, Т. Өтебаев. Суретшілері – А. Абдырахманов, Ж. Әбіров, Е. Кан. С. Пірмаханов театрда қазір де жұмыс істейді.

1967 жылы Нартай Бекежановтың есімі берілді.

Қойылымдары

Театр ұжымы М. Әуезов пен Л.С. Соболевтің "Абай", М. Әуезовтің "Қаракөз", "Қара қыпшақ Қобыланды", Ғ. Мүсіреповтің "Қозы Көрпеш — Баян сұлу", Қ. Мұхамеджановтың "Бөлтірік бөрік астында", "Жат елде", Т. Ахтановтың "Махаббат мұңы", "Әке мен бала", С. Жүнісовтің "Тұтқындар", "Қызым, саған айтам", О. Бодықовтың "Нартай", Қ. Мұқашевтың "Парторг" пьесаларын, сондай-ақ У. Шекспирдің "Король Лир", Ф. Шиллердің "Зұлымдық пен махаббат", Ш. Айтматовтың "Ана - Жер-Ана", М. Кәрімнің "Айгүл елінде", т.б. спектакльдерді сахналады. Қазақ ССР-ның еңбек сіңірген артисі В.И. Дьяков К. Гольдонидің "Екі мырзаға бір қызметші", Н. Гогольдің "Ревизор" комедияларын сәтті сахналады. Бұл шығармалар жас театрдың буынын бекітіп, актерлердің кәсіби шыңдалуына айтарлықтай ықпал еткен спектакльдер қатарында.

Театр жетістіктері

1968 жылы В. Вишневскийдің "Оптимистік трагедия" спектаклі үшін театрға Қазақстан жастары Ленин комсомолы сыйлығы берілді.
1976 және 1978 жылдары театр ВЦСПС пен КСРО мәдениет министрлігінің ауыспалы Қызыл туын және ақшалай сыйлығын екі мәрте жеңіп алды.
1979 жылдың 15-31 мамыр аралығында театр ұжымы Нүкіс қаласына үлкен гастрольдік сапармен барып, Ғ. Мүсіреповтің "Ақан сері –Ақтоқтысы", У. Шекспирдің "Король Лирі", М. Әуезовтің "Түнгі сарыны" мен "Еңлік – Кебегі", Ш. Құсайыновтың "Біздің Ғаниі", Д. Исабековтің "Әпкесі", Т. Ахтановтың "Күшік күйеуі", А. Сатаевтың "Ақбөпесі" және Қарақалпақ драматургі К. Рахмановтың "Келін" комедиясы көрсетілді. Репертуардағы шоқтығы биік спектакльдерімен барған театр ұжымы қарақалпақтықтарға үлкен өнер мерекесін сыйлап, өздері де көпшіліктің құрмет-қошеметіне бөленді.
1981 жылы театр ұжымы Ф. Шиллердің "Зұлымдық пен махаббат" трагедиясымен КСРО-дағы ГДР драматургиясының фестиваліне қатысып, фестиваль лауреаты деп танылды. Бұл атаққа Х. Теміров пен суретші С. Пірмаханов та ие болды. Мәскеуден келген театр сыншылары облыстық қазақ театрының классикалық шығарманы қоюдағы талпынысына, суретші мен режиссердің көркемдік шешімдеріне оң бағасын берді.
1990 жылы үшінші рет Алматыға есеп беру гастролі қорытындысымен төрт орындаушы, С. Шотықов "Қазақстанның халық әртісі", Ә. Арысбаева, Б. Алпысбаев, А. Сейілханов, Е. Оразымбетов "Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі" деген құрметті атақтарды иеленді.
2000 жылы Павлодар қаласында өткен республикалық VІІІ театрлар фестиваліне Д. Исабековтің "Аққу–Жібегімен" қатысып, театрдың бас суретшісі С. Пірмаханов "Ең үздік сценография", Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі Б. Алпысбай "Ең үздік эпизодтық рөл" номинацияларын жеңіп алды.
2003 жылы Орал қаласында Махамбет Өтемісұлының 200 жылдығына арнап өткізілген XI республикалық театрлар фестиваліне драматург Т. Әліпбайдың "Исатайдың барында" спектаклімен қатысып, II орынды иеленді.
2004 жылы Қостанай қаласындағы Қапан Бадыровтың 100 жылдығына арналған XIІ республикалық театрлар фестиваліне Ж. Аймауытов пен Б. Майлиннің шығармаларынан құрастырылған "Аласапыран" спектаклімен қатысып, II орынды иеленді.
2005 жылы Татарстан астанасы Қазан қаласының 1000 жылдығына орай өткізілген түркі тілді елдердің театрларының халықаралық фестивалінде лауреат болып қайтты. Ж. Аймауытов пен Б. Майлиннің "Аласапыран" спектакліндегі бас рөлі үшін Р. Ахметов "Ер адам рөлін үздік сомдағаны үшін" номинациясын иеленді. Осы жылы әлемдік классика – У. Шекспирдің «Макбет» трагедиясы бойынша қойылымы К. Жандарбеков пен К. Байсейітованың 100 жылдығына орай Қызылордада өткен республикалық фестивальде театрға үлкен табыс әкелді. Қазақстан халық әртісі С. Шотықов, Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі Б. Алпысбай "Құрмет" орденімен марапатталып, Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі А. Арысбай – президенттің Құрмет грамотасына ие болды.
2007 жылы театр әртісі "Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері" құрметті атағына ие болды.
2008 жылы Ақтау қаласында өткен Нұрмұхан Жантөриннің 80 жылдығына арналған Қазақстан театрларының XVI республикалық фестиваліне Мысыр жазушысы Тауфик Аль-Хакимнің "Сұлтанның сасқаны-ай!" комедиясымен қатысып, жүлделі III орынды иеленді.
2009 жылы Қарағанды қаласында өткен Біржан сал Қожағұлұлының 175 жылдығына арналған XVII республикалық театр фестиваліне С. Балғабаевтың "Өтірік айтпайтын адам" трагикомедиясымен қатысып, театр әртісі А. Байдалиева "Әйел бейнесін үздік сомдағаны үшін" номинациясымен марапатталды.
2010 жылы Алматы қаласында өткен Орталық Азия мемлекеттерінің III халықаралық театр фестиваліне Р. Отарбаевтың "Мұстафа Шоқай" драмасымен қатысып, "Саяси әлеуметтік тақырыпты көтергені үшін" номинациясын иеленді.
2012 жылы Түркия мемлекетінің Кония қаласында өткен "Мың тыныс және бір дауыс" атты түркітілдес театрларының халықаралық фестиваліне Тургай Нардың "Төбекөз" спектаклімен қатысып, арнайы дипломмен марапатталды.
2013 жылы театр директоры М. Әбдікәрімов "Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері" құрметті атағына ие болды.
2014 жылы Қызылорда қаласында Сәбира Майқанованың 100 жылдығына арналған Қазақстан драма театрларының XXII республикалық фестиваліне М. Әуезовтің "Қаракөз" трагедиясымен қатысып, "Сахналық актерлік ұзақ ғұмыр" номинациясымен Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі Б. Алпысбаев, "Үздік сценографиялық шешім" номинациясымен қоюшы-суретші С. Пірмаханов марапатталды. Осы жылы театр Астана қаласында өткен халықаралық тілдер фестиваліне қатысып, Лондоннан, Санкт-Петербургтен келген театрлармен Д. Исабековтің "Өкпек жолаушы" пьесасы бойынша ағылшын, орыс тілінде қойылған спектакльдермен жарысқа түсіп, театр қазақ тілінде Д. Исабековтің "Ескі үйдегі екі кездесу" спектаклін көрсетті. Шетелдік қонақтар сыр бойының өнерпаздары ұсынған спектакльді жоғары бағалап, театрды тілдер фестивалінің жеңімпазы ретінде Қазақстанның Ұлыбританиядағы өнер күндеріне аталған спектакльмен шақырды. 2015 жылдың сәуір айында театр ұжымы Лондонға барып, алғаш рет ағылшын сахнасында қазақ тіліндегі спектакльді көрсетті. Англия астанасы Лондонның төрінде орналасқан Британ корольдік музыкалық театр сахнасында қойылған бұл спектакльді ағылшынның өнер сүйер қауымы тамашалап қазақ артистеріне зор ілтипат білдірді.

Галерея

Дереккөздер

Қазақстанның мәдени ошақтары. Культурные центры Казахстана: Фотоальбом. – Алматы:«АСА» Баспа үйі» ЖШС, 2012. – 288 б. (қазақ, орыс, тілдерінде) ISBN 978-601-80325-0-9

Театр сайты

https://qyzylorda-drama-theatre.kz/

[1] Қазақстанның мәдени ошақтары. Культурные центры Казахстана: Фотоальбом. – Алматы:«АСА» Баспа үйі» ЖШС, 2012. – 288 б. (қазақ, орыс, тілдерінде) ISBN 978-601-80325-0-9