Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Кәрім Тоқтабаев-XX ғасырдың басында өмірі күреспен өткен, күрделі тұлғалардың бірі, бұрынғы Торғай облысы, Торғай уезінің Шұбалаң болысында туған.
| Кәрім Досжанұлы Тоқтабаев | |
| Ғабдолкәрім Досжанұлы Тоқтабаев | |
 Кәрім Тоқтабайұлының тергеуде жүргенде түсірілген суреті | |
| Туған кездегі есімі | Ғабдолкәрім |
|---|---|
| Туған күні | |
| Туған жері | Торғай облысы, Торғай уезінің Шұбалаң болысы |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | Ресей |
| Азаматтығы | Қазақ елі |
| Ұлты | Қазақ |
| Қызметі | тіл білімі маманы, ғалым, педагог, қоғам қайраткері, ағартушы |
| Әкесі | Досжан Тоқтабайұлы |
Арғын тайпасының руынан шыққан.
1909 жылы Орынбордағы Қазақ мұғалімдер мектебін бітіреді. 1909 жылдан бастап 1912 жылға дейін болыстық мектебінде мұғалім болады. 1912-1919 жылдары Торғай қаласындағы медресе жанынан ашылған орыс сыныптарының меңгерушісі болып тағайындалады. Сонымен бірге Торғайдың жоғары бастауыш мектебінің математика және физика пәндерінің оқытушысы болады. 1917-1919 жылдары Торғайдан шыққан ұлт қайраткерлері - А.Байтұрсынұлы мен жәрдемдесті.
Мұғалімдік қызметті ол жаны сүйіп, бар ынтасымен істейді. К.Тоқтабаев үшін мектеп өзінің алған білімін жастарға беріп, ұрпақ тәрбиелейтін орын ғана емес, халықты ояту идеясын жастарға сіңіретін, Алаш жұртының мүддесі үшін күресетін саяси мінбе болды. Ақпан төңкерісінен кейін 1917-1918 жылдары ол саяси күреске бет бұрады. Алаш қозғалысына араласып, Торғай кеңесіне мүшелікке алынады. Кейіннен кеңес үкіметі жағына шығады.
- 1919 жылдан 1921 жылға дейін Семей губерниялық халық ағарту бөлімінің меңгерушісі болып қызмет атқарады.
- 1921 жылы Көкшетау уезінің азық-түлік комиссары болып бір жылдай жұмыс істейді. Қазақ орталық атқару комитетінің уәкілі болады.
- 1922-1924 жылдары кеңестік социалистік республикасы Халық ағарту комиссарының орынбасары, саяси ағарту жұмыстары бас басқармасының бастығы болады.
- 1924-1925 жылдары Қазақ орталық атқару комитеті егін шаруашылығы халық комиссариаты жерге орналастыру бас басқармасының меңгерушілігіне көтеріледі. Бір жылдан кейін 1925 жылы Семей губерниялык атқару комитетінің төрағасы болып тағайындалады.
- 1927 жылы Қазақ орталык атқару комитеті халык ағарту, Егін шаруашылығы комиссары қызметтеріне тағайындалып, бұл міндетті 4 жыл атқарады.
- 1931 жылдан бастап үш жыл КСРО БРОАК жанындағы Қазақстанның өкілі болып Мәскеу қаласында тұрады. Алматы облысындағы «Дегерес» қосалқы шаруашылығының меңгерушісі болды.
Кеңес үкіметі Тоқтабаевты лауазымды жұмыстарға қойса да, оның сонау баста алашшыл болғанын ұмытпайды.
- 1933 жылы қазанда тұтқынға алынады. Алашордашыл деген қылмыс тағылып, 1934 жылы сәуірде бес жылға бас бостандығынан айырылады.
- 1934 жылы мамырда қаласына жер аудару жазасымен ауыстырылды
- 1936 жылы айдауда қайтыс болды.
Дереккөздер
- Текті де, терең тұлға (ағыл.).
- «Алаш» қозғалысы. Алматы, 2008. ISBN 9965-32-715-7
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kәrim Toktabaev XX gasyrdyn basynda omiri kүrespen otken kүrdeli tulgalardyn biri buryngy Torgaj oblysy Torgaj uezinin Shubalan bolysynda tugan Kәrim Doszhanuly ToktabaevҒabdolkәrim Doszhanuly ToktabaevKәrim Toktabajulynyn tergeude zhүrgende tүsirilgen suretiTugan kezdegi esimiҒabdolkәrimTugan kүni1892 1892 Tugan zheriTorgaj oblysy Torgaj uezinin Shubalan bolysyҚajtys bolgan kүni1936 1936 Қajtys bolgan zheriResejAzamattygyҚazak eliҰltyҚazakҚyzmetitil bilimi mamany galym pedagog kogam kajratkeri agartushyӘkesiDoszhan Toktabajuly Argyn tajpasynyn ruynan shykkan 1909 zhyly Orynbordagy Қazak mugalimder mektebin bitiredi 1909 zhyldan bastap 1912 zhylga dejin bolystyk mektebinde mugalim bolady 1912 1919 zhyldary Torgaj kalasyndagy medrese zhanynan ashylgan orys synyptarynyn mengerushisi bolyp tagajyndalady Sonymen birge Torgajdyn zhogary bastauysh mektebinin matematika zhәne fizika pәnderinin okytushysy bolady 1917 1919 zhyldary Torgajdan shykkan ult kajratkerleri A Bajtursynuly men zhәrdemdesti Mugalimdik kyzmetti ol zhany sүjip bar yntasymen istejdi K Toktabaev үshin mektep ozinin algan bilimin zhastarga berip urpak tәrbielejtin oryn gana emes halykty oyatu ideyasyn zhastarga siniretin Alash zhurtynyn mүddesi үshin kүresetin sayasi minbe boldy Akpan tonkerisinen kejin 1917 1918 zhyldary ol sayasi kүreske bet burady Alash kozgalysyna aralasyp Torgaj kenesine mүshelikke alynady Kejinnen kenes үkimeti zhagyna shygady 1919 zhyldan 1921 zhylga dejin Semej guberniyalyk halyk agartu boliminin mengerushisi bolyp kyzmet atkarady 1921 zhyly Kokshetau uezinin azyk tүlik komissary bolyp bir zhyldaj zhumys istejdi Қazak ortalyk atkaru komitetinin uәkili bolady 1922 1924 zhyldary kenestik socialistik respublikasy Halyk agartu komissarynyn orynbasary sayasi agartu zhumystary bas baskarmasynyn bastygy bolady 1924 1925 zhyldary Қazak ortalyk atkaru komiteti egin sharuashylygy halyk komissariaty zherge ornalastyru bas baskarmasynyn mengerushiligine koteriledi Bir zhyldan kejin 1925 zhyly Semej guberniyalyk atkaru komitetinin toragasy bolyp tagajyndalady 1927 zhyly Қazak ortalyk atkaru komiteti halyk agartu Egin sharuashylygy komissary kyzmetterine tagajyndalyp bul mindetti 4 zhyl atkarady 1931 zhyldan bastap үsh zhyl KSRO BROAK zhanyndagy Қazakstannyn okili bolyp Mәskeu kalasynda turady Almaty oblysyndagy Degeres kosalky sharuashylygynyn mengerushisi boldy Kenes үkimeti Toktabaevty lauazymdy zhumystarga kojsa da onyn sonau basta alashshyl bolganyn umytpajdy 1933 zhyly kazanda tutkynga alynady Alashordashyl degen kylmys tagylyp 1934 zhyly sәuirde bes zhylga bas bostandygynan ajyrylady 1934 zhyly mamyrda kalasyna zher audaru zhazasymen auystyryldy 1936 zhyly ajdauda kajtys boldy DerekkozderTekti de teren tulga agyl Alash kozgalysy Almaty 2008 ISBN 9965 32 715 7Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz