Жаңа индустриалды елдер

Жаңа индустриалды елдер (ЖИЕ) - соңғы онжылдықтарда әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерде сапалы секіріс байқалған дамушы елдер тобы. Бұл елдердің экономикасы аз уақыт ішінде дамушы елдерге тән артта қалған, жоғары дамыған елдерге көшті.

Жаңа индустриалды елдер

• ЖИЕ «бірінші толқын»: Гонконг, Корея Республикасы, Сингапур, Тайвань (оларды «4 азиялық жолбарыс» немесе «4 азиялық айдаһар» деп те атайды); Латын Америкасы елдерінен, бұған Аргентина, Бразилия және Мексика кіреді
• ЖИЕ «екінші толқын»: Үндістан, Малайзия, Таиланд, Чили;
• ЖИЕ «үшінші толқын»: Индонезия, Түркия;
• ЖИЕ «төртінші толқын»: Иран, Филиппин.

Он бір топтың болашағы зор индустриялық елдер

• Нигерия, Мысыр, Пәкістан, Бангладеш, Вьетнам.

ЖИЕ екі негізгі моделі бар

• Азиялық модель: сыртқы нарыққа басым бағыттағы ұлттық экономиканы дамыту;
• Латын Америка моделі: импортты алмастыруға бағытталған ұлттық экономиканы дамыту.

Жаңа және соңғы индустриалды елдердің ортақ белгілері

• экономикалық дамудың ең жоғары қарқынын көрсету (1-ші толқынның НЗМ үшін жылына 8%);
• жетекші сала – өңдеуші өнеркәсіп;
• негізгі визит карточкасы – тұрмыстық техника мен компьютерлер, киім-кешек пен аяқ киім өндірісі.
• экспортқа бағытталған экономика (азиялық үлгі);
• белсенді интеграция (АТМЭЫ, ЛАИҚ, МЕРКОСУР);
• әлемнің жетекші елдерінің ТҰК-ларынан кем түспейтін меншікті ТҰК қалыптастыру;
• білім беруге үлкен көңіл бөлінеді;
• жоғары технологияларды пайдалану;
• ТҰК үшін жұмыс күшінің төмендігімен, қомақты шикізаттың болуымен, банктік және сақтандыру секторының дамуымен тартымды

Мәселелер

Оңтүстік Африка жан басына шаққандағы байлық негізінде ауқатты деп саналғанымен, экономикалық теңсіздік сақталады және елде өте кедейлік жоғары болып қалуда.

Мексиканың экономикалық өсуіне кейбір аймақтарда жалғасып жатқан есірткі соғысы кедергі келтіруде

Басқа ЖИЕ кең таралған сыбайлас жемқорлық пен саяси тұрақсыздық сияқты жалпы мәселелермен, сондай-ақ оларды орташа табыс тұзағына ұшырататын басқа жағдайлармен бетпе-бет келеді.

Сыншылдық

ЖИЕ әдетте салыстырмалы түрде төмен жалақы шығындарынан пайда көреді, бұл жеткізушілер үшін төмен кіріс бағасына әкеледі. Осының салдарынан ЖИЕ-тегі өндірушілер үшін өмір сүру құны жоғары, ал кәсіподақтар мен басқа ұйымдардың саяси ықпалы жоғары дамыған елдердегі зауыттардан асып түсу және оларды шығару жиі оңайырақ. Бұл салыстырмалы артықшылықты әділ сауда қозғалысының жақтаушылары жиі сынға алады.

Жаңа индустриалды елдердің сипаттамасы

Жаңа индустриалды елдер елдің әлеуметтік және экономикалық жағдайын тұрақтандыруды қамтамасыз ете алады, бұл осы елдерде тұратын адамдарға жақсы өмір сүру жағдайлары мен жақсы өмір салтын сезінуге мүмкіндік береді. Жаңа индустриалды елдерде пайда болатын тағы бір қасиет – демократия, заң үстемдігі және сыбайлас жемқорлықтың азаюы сияқты мемлекеттік құрылымдардың одан әрі дамуы. Басқа дамушы елдермен салыстырғанда жақсырақ көлік, электр қуаты және суға қол жетімділік және нәресте өлімінің төмен деңгейі осындай елдерде тұратын адамдар жақсы өмір салтының басқа мысалдары болып табылады.

Дереккөздер