Эрнандо де Сото

Эрнáндо де Сóто (ис. Hernando de Soto, 1498, 27-қазан — 1542 жылы, 21-мамыр) — испандық теңізші жəне аделантадо атағы бар конкистадор. Еуропалықтардың Мексиканың солтүстігіне, қазіргі АҚШ территориясына бағытталған жаулап алушылық экспедициясын бастаған. Миссисипи өзенінен өткен жəне оған құжаттық негіздеме жазып қалдырған алғашқы еуропалық азамат болды.

Эрнандо де Сото
ис. Hernando de Soto
Туған күні	27 қазан 1498 (1498-10-27)
Туған жері	Испания, Эстремадур
Қайтыс болған күні	21 мамыр 1542 (1542-05-21) (43 жас)
Қайтыс болған жері	АҚШ, Луизиана
Ұлты	Испандық
Қызметі	зерттеуші және конкистадор

Жас кездері

Эрнандо де Сото Эстремадурдағы (Андалусия) кедей отбасында дүниеге келген. Бұдан бөлек екі қала, Бадахос пен Баркаррота де Сотоның осында туғандығы жайлы деректер келтіреді. Оның өз балалық шағын екі қалада да өткізгені белгілі. Ал өз өсиетхатында Херес-де-лос-Кабальерос елді мекенінде жерлеуді сұраған. Сол кезеңде Испания мен Португалияда маврлардың жеңілісінен кейін əскери атаққа қызыққан жастар толып жүрген.

Де Сото Жаңа Əлемге 1514 жылы Панаманың алғашқы губернаторы Педрариас Давиломен аттанады. Кейінірек осы азаматтың қызына үйленеді. Орталық Америкада де Сото керемет шабандоз, жауынгер жəне əдіскер ретінде танымал болды. Алайда, өзінің ерекше қаталдығымен де көзге түсті. 1530 жылы ол Никарагуадағы Леонның басшысы болды. Ол Юкатан түбегіне жасалған экспедицияны басқарды. Бұл экспедицияның негізгі мақсаты - əлемдегі ең үлкен базар болып саналатын Шығыспен байланысты орнату болды. Ол үшін Атлант мұхиты мен Тынық мұхитын байланыстыратын жолды табу керек болды. Экспедицияның əрі қарай жалғасуына қаржы жетіспеуіне байланысты, де Сото Давилья өлімінен кейін Никарагуадағы өз жерлерін тастауға бел буды. Ол кемелер жалдап, өз адамдарын Тумбестағы Франсиско Писарроның бірінші базасына көшірді.

Инктерге қарсы жорық

Солтүстік Америкаға саяхат

"Миссисипиді ашу", 1847 жылы салынған америкалық сурет

Баркарроттың Бадахос елді мекеніндегі Эрнандо де Сотоға қойылған ескерткіш

Бір жылдан кейін конкистадор Кубаның губернаторы етіп тағайындалады да, Солтүстік Американы жаулап алу мақсатындағы жорығын бастайды. Флорида жағасына 1539 жылдың 30-мамырында түсіп, Тампа бұғазы мен Саванна өзенінің сағасын зерттейді. Блу-Ридж таулары мен Алабама өзеніне жетіп, 1541 жылдың 8-мамырында еуропалықтардың ішінде алғашқы болып Миссисипи өзенінің жағасына шықты.

Чарльз М. Гудзонның картасына негізделген де Сото экспедициясының болжамды жолы

Қазіргі Алабама штатының аймағында де Сото экспедициясы үндістердің торуылына түсіп қалады. Соған қарамастан, Миссисипиден өтіп, батысқа, Арканзас өзенінің алабына қарай саяхатын жалғастырады. Безгекпен ауырып қалып, кері бұрылды да, 1542 жылдың 21-мамырында Луизианада дүниеден өтті. Оның серіктері Мексикаға 1543 жылдың қыркүйегінде оралады.

Мойындау жəне есте тұту

Өзінің замандастары де Сото жорығын сəтсіз деп жарияласа да, оның тарихи маңызын айта кету керек. Конкистадорлардың үндістерге деген басқыншылық əрекеттері кейбір тайпалардың Миссисипи жазығынан көшіп кетуіне алып келді. Испандықтардан қашып кеткен аттар мустангтардың солтүстікамерикалық көбеюіне бастау берді. Бұған қоса, де Сото үндістерді шошқа етімен алғаш таныстырған адам болды.

Миссисипи суларын көрген алғашқы еуропалық азамат ретінде Сотоның есімі Арканзас жəне Теннесси штаттарын біріктіретін көпірге берілген.

Эрнандо де Сото конкистадордың атымен американдық автомобильдер маркасы аталған. DeSoto автомобиль маркасы 1928 жылдан 1961 жылға дейін сатылымда болды.

Дереккөздер

1. Магидович И. П. История открытия и исследования Северной Америки. М., 1962.