Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Пржевальский Николай Михайлович (31 наурыз (12 сәуір). 1839, Ресей, Смоленск губ. Кимборово ауылы — 20 қазан (1 қараша). 1888, Қырғызстан, Қарақол қаласы) — Орталық Азияны зерттеуші орыс саяхатшысы. Петербург Ғылым Академиясының құрметті мүшесі (1878), генерал-майор (1886).
| Николай Михайлович Пржевальский | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | Кимборово, |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | Пржевальск қ., Қырғызстан, Ресей империясы |
| Азаматтығы | Ресей империясы |
| Ғылыми аясы | саяхатшы, натуралист |
Петербург Бас штаб академиясын бітірген (1863). 1864 — 67 ж. Варшава юнкерлер уч-щесінде оқытушылық қызмет атқарды. 1867 — 1869 ж. Уссурий өлкесіне саяхат жасады. 1870 — 1885 ж. Орыс география қоғамының Орталық Азияға ұйымдастырған 4 экспедициясын басқарды. поэтика Орталық Азияға жасаған бесінші саяхаты кезінде Ыстықкөлдің жағасында қайтыс болды. поэтика бұрын ғылымға беймәлім Гоби, Ордос, , , Цайдам шөлдеріне сипаттама жазды. Наньшань, Куньлунь, Солтүстік Тибет тау жүйелерінің орнын анықтап картаға түсірді; Гумбольдт, Риттер, Колумб, Алтынтаг, Мәскеу, т.б. жоталарды, бірнеше көлді ашты. Қытайдың ұлы өзендері Янцзы мен Хуанхэнің бастауына жетті. 231 пункттің абауылы биіктіктері мен 63 астрон. пункттің орны анықталды; жануарлар мен жәндіктердің 7,5 мыңнан астам түрлері сипатталып жазылды, 18 мың өсімдіктер және көптеген минералдардың бағалы коллекциялары жиналды. Жабайы түйе мен жабайы жылқы (кейіннен Пржевальский жылқысы деп аталды) ашылды. 1886 ж. Петербург ҒА П-ді “Орталық Азия табиғатын тұңғыш зерттеушіге” деген арнайы дайындалған алтын медальмен марапаттады. поэтика есімімен Куньлунь тау жүйесіндегі жота, мұздық, Аляска түбегі мен Куриль аралындағы мүйіс аталған. Үздік геогр. зерттеу жұмыстарын марапаттауға поэтика атындағы сыйлық, алтын және күміс медальдар тағайындалған. П-ге Санкт-Петербургте және Ыстықкөлдің жағасындағы қабірінің басына ескерткіш қойылған.
Жасаған саяхаты туралы…
1870 ж. Орыс географиялық қоғамы Орталық Азияға экспедиция ұйымдастырды.Моңғолия мен Қытайдың шөлдерімен және тауларымен экспедиция жетекшісі Пржевальский 11800 шақырым жерді басып өтті.Ол Гоби, Ордос және Алашан шөлдерінің ,солтүстік Тибет таулы аудандарының,Цайдам шұңғымасының егжей-тегжейлі сипаттамаларын жасады.Сонымен қатар алғаш рет Орталық Азия картасына жиырмадан астам шоқыларды,жеті ірі және бірқатар ұсақ көлдерді енгізді.Ол еуропалықтардың арасында алғаш рет солтүстік Тибеттің ішкі аймақтарына дейін тереңдеп барды.
Кешікпей Пржевальский екінші саяхатына шығуға бел байлады.Оның жолы Тянь-Шань мен Тарым өзені арқылы Лобнор көліне дейін жетті.
Үшінші саяхатына ол 1879 ж. Тибеттегі Нань-Шань арқылы аттанды және Көгілдір өзен аңғарына шықты.Осы сапары кезінде ол ғылымда әлі беймәлім болып келген жылқылардың түрін сипаттады,бұлар кейіннен оның құрметіне Пржевальский жылқысы деп аталды.
1883-1886 жж. оның төртінші саяхаты ұйымдастырылды: Тибетті басып өтіп, Сары өзеннің бастауын зерттеді, осы жерден Қаракөл қаласына (қазіргі Пржевальск) қарай жүрді. 1888 ж. Пржевальский Самарқанд арқылы орыс-қытай шекарасынан келіп шықты,осы жерде аң аулап жүріп сүзек дертіне шалдықты.Кешікпей ғалым көз жұмды.Ұлы саяхатшыны Ыстықкөлдің жағасына жерледі.Орыс географиялық қоғамы Н. М. Пржевальский атындағы алтын медаль тағайындаған.
Қосымша:
Н. М. Пржевальский Тибеттің тарихи шаһары-Лхасаға баратын жолды тапты.Бірақ ол қала маңына жақындай алмады: оның жасағы Тибет билеушісі Далай-ламаны ұрлап әкету үшін жіберілген деген дақпырт тарады.
Шығармалары:
Записки по всеобщей географии для юнкерских училищ, Варшава, 1867; От Кульджи за Тянь-Шань и на Лобнор, М., 1947; Из Зайсана через Хами в Тибет и на верховья Жёлтой реки, М., 1948; От Кяхты на истоки Жёлтой реки, М., 1948.
Сілтемелер
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Nikolai Przevalski |
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Przhevalskij Nikolaj Mihajlovich 31 nauryz 12 sәuir 1839 Resej Smolensk gub Kimborovo auyly 20 kazan 1 karasha 1888 Қyrgyzstan Қarakol kalasy Ortalyk Aziyany zertteushi orys sayahatshysy Peterburg Ғylym Akademiyasynyn kurmetti mүshesi 1878 general major 1886 Nikolaj Mihajlovich PrzhevalskijTugan kүni12 sәuir 1839 1839 04 12 Tugan zheriKimborovo Lobkov bolysy Smolensk uezi Resej imperiyasyҚajtys bolgan kүni1 karasha 1888 1888 11 01 49 zhas Қajtys bolgan zheriPrzhevalsk k Қyrgyzstan Resej imperiyasyAzamattygyResej imperiyasyҒylymi ayasysayahatshy naturalist Peterburg Bas shtab akademiyasyn bitirgen 1863 1864 67 zh Varshava yunkerler uch shesinde okytushylyk kyzmet atkardy 1867 1869 zh Ussurij olkesine sayahat zhasady 1870 1885 zh Orys geografiya kogamynyn Ortalyk Aziyaga ujymdastyrgan 4 ekspediciyasyn baskardy poetika Ortalyk Aziyaga zhasagan besinshi sayahaty kezinde Ystykkoldin zhagasynda kajtys boldy poetika buryn gylymga bejmәlim Gobi Ordos Cajdam sholderine sipattama zhazdy Nanshan Kunlun Soltүstik Tibet tau zhүjelerinin ornyn anyktap kartaga tүsirdi Gumboldt Ritter Kolumb Altyntag Mәskeu t b zhotalardy birneshe koldi ashty Қytajdyn uly ozenderi Yanczy men Huanhenin bastauyna zhetti 231 punkttin abauyly biiktikteri men 63 astron punkttin orny anyktaldy zhanuarlar men zhәndikterdin 7 5 mynnan astam tүrleri sipattalyp zhazyldy 18 myn osimdikter zhәne koptegen mineraldardyn bagaly kollekciyalary zhinaldy Zhabajy tүje men zhabajy zhylky kejinnen Przhevalskij zhylkysy dep ataldy ashyldy 1886 zh Peterburg ҒA P di Ortalyk Aziya tabigatyn tungysh zertteushige degen arnajy dajyndalgan altyn medalmen marapattady poetika esimimen Kunlun tau zhүjesindegi zhota muzdyk Alyaska tүbegi men Kuril aralyndagy mүjis atalgan Үzdik geogr zertteu zhumystaryn marapattauga poetika atyndagy syjlyk altyn zhәne kүmis medaldar tagajyndalgan P ge Sankt Peterburgte zhәne Ystykkoldin zhagasyndagy kabirinin basyna eskertkish kojylgan Zhasagan sayahaty turaly 1870 zh Orys geografiyalyk kogamy Ortalyk Aziyaga ekspediciya ujymdastyrdy Mongoliya men Қytajdyn sholderimen zhәne taularymen ekspediciya zhetekshisi Przhevalskij 11800 shakyrym zherdi basyp otti Ol Gobi Ordos zhәne Alashan sholderinin soltүstik Tibet tauly audandarynyn Cajdam shungymasynyn egzhej tegzhejli sipattamalaryn zhasady Sonymen katar algash ret Ortalyk Aziya kartasyna zhiyrmadan astam shokylardy zheti iri zhәne birkatar usak kolderdi engizdi Ol europalyktardyn arasynda algash ret soltүstik Tibettin ishki ajmaktaryna dejin terendep bardy Keshikpej Przhevalskij ekinshi sayahatyna shyguga bel bajlady Onyn zholy Tyan Shan men Tarym ozeni arkyly Lobnor koline dejin zhetti Үshinshi sayahatyna ol 1879 zh Tibettegi Nan Shan arkyly attandy zhәne Kogildir ozen angaryna shykty Osy sapary kezinde ol gylymda әli bejmәlim bolyp kelgen zhylkylardyn tүrin sipattady bular kejinnen onyn kurmetine Przhevalskij zhylkysy dep ataldy 1883 1886 zhzh onyn tortinshi sayahaty ujymdastyryldy Tibetti basyp otip Sary ozennin bastauyn zerttedi osy zherden Қarakol kalasyna kazirgi Przhevalsk karaj zhүrdi 1888 zh Przhevalskij Samarkand arkyly orys kytaj shekarasynan kelip shykty osy zherde an aulap zhүrip sүzek dertine shaldykty Keshikpej galym koz zhumdy Ұly sayahatshyny Ystykkoldin zhagasyna zherledi Orys geografiyalyk kogamy N M Przhevalskij atyndagy altyn medal tagajyndagan Қosymsha N M Przhevalskij Tibettin tarihi shaһary Lhasaga baratyn zholdy tapty Birak ol kala manyna zhakyndaj almady onyn zhasagy Tibet bileushisi Dalaj lamany urlap әketu үshin zhiberilgen degen dakpyrt tarady Shygarmalary Zapiski po vseobshej geografii dlya yunkerskih uchilish Varshava 1867 Ot Kuldzhi za Tyan Shan i na Lobnor M 1947 Iz Zajsana cherez Hami v Tibet i na verhovya Zhyoltoj reki M 1948 Ot Kyahty na istoki Zhyoltoj reki M 1948 SiltemelerOrtakkorda bugan katysty media sanaty bar Nikolai PrzevalskiBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet