Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қожалы (қарақ. Xojeli; өзб. Xoʻjayli) — Қарақалпақстандағы (Өзбекстан) қала, Қожалы ауданының (түмен) әкімшілік орталығы.
| Қала | |
| Қожалы | |
| қарақ. Xojeli өзб. Xoʻjayli | |
 | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Республика | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары | 42°24′00″ с. е. 59°26′00″ ш. б. / 42.40000° с. е. 59.43333° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 42°24′00″ с. е. 59°26′00″ ш. б. / 42.40000° с. е. 59.43333° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Қала статусы | 1926 |
| Орталығының биiктігі | 73 м |
| Уақыт белдеуі | UTC+5 |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны | 104 589 адам (2009) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Телефон коды | +99861 |
| Пошта индексі | 231305 |
Қожалы шекарасы | |
қалалық ауылы Қожалы қалалық хәкімдігіне (әкімдігіне) бағынады.
Атауы
«Қажылардың орны» деп аударуға болатын қаланың атауы Миздахан қорымымен байланысты. Онда Орта Азия аңызы бойынша Адам - бірінші адам жерленген кесене бар.
Тарихы
Қожалы (Қожа елі) қаласының тарихы әлі күнге дейін арнайы зерттелген жоқ. П. П. Иванов, М. Юлдашев, А. Садықов, Ю. Гулямов, С. Камалов, Ю. Брегель, О. Жәләлов, В. Н. Ягодин, М. Мамбетұллаев, Т. Қожаев, Г.Ходжаниязов, М.Ш Қадырниязов, М.Төребеков, Х.Есбергенов, О.Юсупов, тағы басқа тарихшылар мен археологтар еңбектері мен зерттеулерінде Қожалы мәдениетінің тарихы мен тарихының әр түрлі жағдайларын бөліп көрсетті.
Осыған байланысты Қожалы қаласының өткен өміріне қатысты мұрағаттық материалдар үлкен қызығушылық тудырады, олар 500 жылдан астам уақыт бойы қарақалпақтардың, қазақтардың, түрікмендердің және хорезмдік өзбектердің негізгі базарлары Әмударияның сол жағалауында көптеген тарихи, әлеуметтік, мәдени және саяси оқиғалардың орталығы болды.
Өткен ғасырларда еуропалық және ресейлік көпестер, елшілер, саяхатшылар және ғалым-түркологтар барған Қожалы қаласы туралы құнды мәліметтер Санкт-Петербург, Мәскеу, Орынбор, Астрахан, Ташкент, Хиуа, сонымен бірге, ҚР Орталық мемлекеттік мұрағат, Тасауыз облысы ОММ, ӨР Орталық мемлекеттік мұрағат материалдарында сақталуда.
XVII ғасырдан бастап өзін Хиуа елшілігінің істеріне өздерін Жақып пайғамбар мен Қожа Ахмет Ясауидің ұрпақтары санайтын Қожа руынан шыққан адамдар белсенді түрде қосылды.
Географиясы
Қала Нүкістен батысқа қарай 10 км жерде орналасқан және онымен Әмудария арқылы өтетін көлік көпірі байланыстырылған. Түрікменабат - Мақат бағытындағы теміржол вокзалы. Әмудариядағы айлақ (қала орталығынан 11 км шығысқа қарай).
Экономикасы
Қалада мақта тазалайтын және кеме жөндейтін зауыттар; мақта иіру, мақта тоқу және кілем фабрикалары; тамақ өнеркәсібі кәсіпорындары бар.
Тұрғындары
Қожалы - халық саны бойынша Қарақалпақстанның Нүкіс қаласынан кейін 2-орында, Өзбекстанда 16-орындағы қала. Тұрғындары 104 589 адамды құрайды (2009). Тұрғыны 104 589 адам (2009).
Әйгілі тұрғындары
- Суньят Рахматуллин (1934 ту.) — кеңестік су шаңғы жаттықтырушысы, инженер.
- Абдулла Қадырбаев (1926—1979) — Халықтық бақылаудың төрағасы.
- Әлішер Әуезбаев (1971 ту.) — Жапониядағы бокстан Азия ойындарының чемпионы (1994).
Дереккөздер
- «Мазда отқа табынушылар қаласының құпиялары. Өзбек Қожалыдан репортаж»(қолжетпейтін сілтеме)
- World Gazetteer: Usbekistan — die wichtigsten Städte
- Жазғы Азия ойындары.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қozhaly karak Xojeli ozb Xoʻjayli Қarakalpakstandagy Өzbekstan kala Қozhaly audanynyn tүmen әkimshilik ortalygy ҚalaҚozhalykarak Xojeli ozb XoʻjayliӘkimshiligiEl Өzbekstan ӨzbekstanRespublikaҚarakalpakstanҚozhaly audanyTarihy men geografiyasyKoordinattary42 24 00 s e 59 26 00 sh b 42 40000 s e 59 43333 sh b 42 40000 59 43333 G O Ya Koordinattar 42 24 00 s e 59 26 00 sh b 42 40000 s e 59 43333 sh b 42 40000 59 43333 G O Ya Қala statusy1926Ortalygynyn biiktigi73 mUakyt beldeuiUTC 5TurgyndaryTurgyny104 589 adam 2009 Sandyk identifikatorlaryTelefon kody 99861Poshta indeksi231305ҚozhalyҚozhaly shekarasy kalalyk auyly Қozhaly kalalyk hәkimdigine әkimdigine bagynady Atauy Қazhylardyn orny dep audaruga bolatyn kalanyn atauy Mizdahan korymymen bajlanysty Onda Orta Aziya anyzy bojynsha Adam birinshi adam zherlengen kesene bar TarihyҚozhaly Қozha eli kalasynyn tarihy әli kүnge dejin arnajy zerttelgen zhok P P Ivanov M Yuldashev A Sadykov Yu Gulyamov S Kamalov Yu Bregel O Zhәlәlov V N Yagodin M Mambetullaev T Қozhaev G Hodzhaniyazov M Sh Қadyrniyazov M Torebekov H Esbergenov O Yusupov tagy baska tarihshylar men arheologtar enbekteri men zertteulerinde Қozhaly mәdenietinin tarihy men tarihynyn әr tүrli zhagdajlaryn bolip korsetti Osygan bajlanysty Қozhaly kalasynyn otken omirine katysty muragattyk materialdar үlken kyzygushylyk tudyrady olar 500 zhyldan astam uakyt bojy karakalpaktardyn kazaktardyn tүrikmenderdin zhәne horezmdik ozbekterdin negizgi bazarlary Әmudariyanyn sol zhagalauynda koptegen tarihi әleumettik mәdeni zhәne sayasi okigalardyn ortalygy boldy Өtken gasyrlarda europalyk zhәne resejlik kopester elshiler sayahatshylar zhәne galym tүrkologtar bargan Қozhaly kalasy turaly kundy mәlimetter Sankt Peterburg Mәskeu Orynbor Astrahan Tashkent Hiua sonymen birge ҚR Ortalyk memlekettik muragat Tasauyz oblysy OMM ӨR Ortalyk memlekettik muragat materialdarynda saktaluda XVII gasyrdan bastap ozin Hiua elshiliginin isterine ozderin Zhakyp pajgambar men Қozha Ahmet Yasauidin urpaktary sanajtyn Қozha ruynan shykkan adamdar belsendi tүrde kosyldy GeografiyasyҚala Nүkisten batyska karaj 10 km zherde ornalaskan zhәne onymen Әmudariya arkyly otetin kolik kopiri bajlanystyrylgan Tүrikmenabat Makat bagytyndagy temirzhol vokzaly Әmudariyadagy ajlak kala ortalygynan 11 km shygyska karaj EkonomikasyҚalada makta tazalajtyn zhәne keme zhondejtin zauyttar makta iiru makta toku zhәne kilem fabrikalary tamak onerkәsibi kәsiporyndary bar TurgyndaryҚozhaly halyk sany bojynsha Қarakalpakstannyn Nүkis kalasynan kejin 2 orynda Өzbekstanda 16 oryndagy kala Turgyndary 104 589 adamdy kurajdy 2009 Turgyny 104 589 adam 2009 Әjgili turgyndarySunyat Rahmatullin 1934 tu kenestik su shangy zhattyktyrushysy inzhener Abdulla Қadyrbaev 1926 1979 Halyktyk bakylaudyn toragasy Әlisher Әuezbaev 1971 tu Zhaponiyadagy bokstan Aziya ojyndarynyn chempiony 1994 Derekkozder Mazda otka tabynushylar kalasynyn kupiyalary Өzbek Қozhalydan reportazh kolzhetpejtin silteme World Gazetteer Usbekistan die wichtigsten Stadte Zhazgy Aziya ojyndary