Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қияқөлең (лат. Carex) – қияқөлеңдер тұқымдасына жататын бір үйлі (сирек жағдайда 2 үйлі) көп жылдық шөптесін өсімдік.
| Қияқөлең | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
L. | ||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||
| түрлері | ||||||||||||||||
| 1800 түрі белгілі |
Ботаникалық сипаты
- Биіктігі 30 см-ден 1,5 м-ге дейін жетеді.
- Тамыр сабағы топыраққа төселе жайылып шым төмпешіктер түзеді.
- Сабағы тік, үш қырлы, кей түрінде қабыса жалпайған. Жер асты тамыр сабағынан жер үстіне жапырақ шығаратын және гүлдеп жеміс беретін өркендер дамиды.
- Жапырақтары жіңішке, сабақтың тамырға жақын түбінен шығады.
- Гүлдері дара жынысты, , сыпыртқы тәрізді, шоғырбас гүлшоғырына жиналған. Кейде гүлшоғыры бір масақты болады. Масағы бірыңғай аталық немесе аналық гүлдерден құралады, кейде аралас (масақтың ең ұшында аталық гүлдер, одан сәл төменірек аналық гүлдер) болатындары да кездеседі. Аналық гүлдер ұшы жіңішкеріп, түбі кеңейген қалташада орналасады. Қияқөлеңнің кейбір түрлерінің жер бетіне кең таралуында қалташаның маңызы зор. Қалташа аналық жатынын, одан пайда болған жемісін сыртқы ортаның әр түрлі қолайсыз жағдайларынан қорғайды. Ерте көктемде гүлдейді, желмен және жәндіктермен тозаңданады.
- Жемісі - 3 қырлы жаңғақша.
Өсетін жері мен таралуы
Жер бетінің барлық жерінде өседі. Қазақстанда барлық аймақтарына таралған 94 түрі бар. Әсіресе, Шу-Іле таулары, Қаратау жотасы (Оңтүстік Қазақстан аймағында), Мұғалжар тауы, Тарбағатай жотасы, Көкшетау тауы, т.б. аймақтардың батпақты, ылғалды, сортаң топырағындағы шалғындықта, далалы, шөлейтті, жартылай шөлейтті жерлерінде өседі, сондай-ақ барлық биіктік белдеулеріне таралған.
Шаруашылықтағы қолданысы
Қияқөлеңерді гүлдемей тұрған балғын кезінде шауып алып, малға жемшөп дайындайды.
Сабағын әр түрлі бұйымдар тоқуға пайдаланады және сүрлем дайындайды.
Шым түзеп өсетіндіктен сусымалы құмдарды бекітеді.
Дереккөздер
- Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қiyakolen lat Carex kiyakolender tukymdasyna zhatatyn bir үjli sirek zhagdajda 2 үjli kop zhyldyk shoptesin osimdik ҚiyakolenDүniesi Өsimdikter unranked Dara zharnaktylar unranked Saby Tukymdasy CyperaceaeKishi tukymdasy Tajpasy Tegi Carex L L tүrleri1800 tүri belgiliBotanikalyk sipatyGүliBiiktigi 30 sm den 1 5 m ge dejin zhetedi Tamyr sabagy topyrakka tosele zhajylyp shym tompeshikter tүzedi Sabagy tik үsh kyrly kej tүrinde kabysa zhalpajgan Zher asty tamyr sabagynan zher үstine zhapyrak shygaratyn zhәne gүldep zhemis beretin orkender damidy Zhapyraktary zhinishke sabaktyn tamyrga zhakyn tүbinen shygady Gүlderi dara zhynysty sypyrtky tәrizdi shogyrbas gүlshogyryna zhinalgan Kejde gүlshogyry bir masakty bolady Masagy biryngaj atalyk nemese analyk gүlderden kuralady kejde aralas masaktyn en ushynda atalyk gүlder odan sәl tomenirek analyk gүlder bolatyndary da kezdesedi Analyk gүlder ushy zhinishkerip tүbi kenejgen kaltashada ornalasady Қiyakolennin kejbir tүrlerinin zher betine ken taraluynda kaltashanyn manyzy zor Қaltasha analyk zhatynyn odan pajda bolgan zhemisin syrtky ortanyn әr tүrli kolajsyz zhagdajlarynan korgajdy Erte koktemde gүldejdi zhelmen zhәne zhәndiktermen tozandanady Zhemisi 3 kyrly zhangaksha Өsetin zheri men taraluyZher betinin barlyk zherinde osedi Қazakstanda barlyk ajmaktaryna taralgan 94 tүri bar Әsirese Shu Ile taulary Қaratau zhotasy Ontүstik Қazakstan ajmagynda Mugalzhar tauy Tarbagataj zhotasy Kokshetau tauy t b ajmaktardyn batpakty ylgaldy sortan topyragyndagy shalgyndykta dalaly sholejtti zhartylaj sholejtti zherlerinde osedi sondaj ak barlyk biiktik beldeulerine taralgan Sharuashylyktagy koldanysyҚiyakolenerdi gүldemej turgan balgyn kezinde shauyp alyp malga zhemshop dajyndajdy Sabagyn әr tүrli bujymdar tokuga pajdalanady zhәne sүrlem dajyndajdy Shym tүzep osetindikten susymaly kumdardy bekitedi DerekkozderҚazakstan tabigaty Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy ZhShS 2011 T Z 304 bet ISBN 9965 893 64 0 T Z ISBN 9965 893 19 5