Қаламқас мұнай-газ кен орны — Қазақстан Республикасының Маңғыстау облысында орналасқан мұнай және газ кен орны. Кен орнының құрылымы 1974 жылы белгілі болды, іздестіру-бұрғылау жұмыстары 1976 жылы басталып, сол жылы кен орны ашылды. Қаламқас мұнай-газ кен орны өзі қарайтын «Маңғыстаумұнайгаз» акционерлік қоғамының жалпы мұнайының 70 пайызын өндіретін ірі кенорны. 1979 жылдың 2 наурызында Қаражанбас газ-мұнай кен орнымен бірге өз алдына «Комсомолскнефть» мұнай-газ өндіру басқармасы болып құрылды. Ол атау 1992 жылы «Қаламқасмұнайгаз» өндірістік басқармасына өзгертіліп, кен орны өз төл атауын иемденген. Кен орны 1980 жылдың 2 қарашасында алғашқы миллион тонна мұнайын өндірсе, одан 25 жыл өткен соң 2005 жылдың 6 маусымында 100 миллионыншы тонна «қара алтынын» өндіруге қол жеткізді. Ал бүгінгі күнге дейін 118 миллион тоннадан астам мұнай өндіріліп, ел байлығын еселеп отыр.
Қаламқас мұнай-газ кен орны | |
45°22′27″ с. е. 51°56′45″ ш. б. / 45.37417° с. е. 51.94583° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 45°22′27″ с. е. 51°56′45″ ш. б. / 45.37417° с. е. 51.94583° ш. б. (G) (O) (Я) | |
Ел | Қазақстан |
Аймақ | Маңғыстау облысы |
Ашылған уақыты | 1976 жыл |
Жер қойнауын пайдаланушы | Маңғыстаумұнайгаз |
Географиялық орны
Ақтау қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 280 км жерде Бозащы түбегінде орналасқан. Солтүстік Бозащы мұнай бассейніне жатады.
Атауының тарихы
Бозащы түбегіндегі ежелгі қорымның бірі – Қаламқас қыздың есімімен аталады. Қаламқас Маңғыстауға алғаш қоныс аударған адай, беріш, таз, т.б. рубасылары – Атағозы, Шотан, Шақан, Қожамбет, Есболай, Ақпандармен бірге келген ұрпақтың өкілі. Бозашы түбегін алғаш жайлағандар Адай руының жары, жеменей, түрікпенадай Тәңірберген, Беріштің қаратоқай тайпалары болса, Қаламқас ару жарының бектеміс бөлімінен. Ол – жаугершілік заманда ат үстінен түспегей, белінен бесқаруын тастамай, ел қорғаны -ер азаматтармен бірге талай қанды жорықтарға қатыса отырып, Отанын басқыншы жаулардан қорғаған батыр қыздарымыздың бірі. Ал бейбіт күнде ауылды азық –түлікпен қамтамасыз етуге белсене араласқан, аңшы–мерген атанған ару.
Осы мәдени –тарихи ескерткіштер қатарына жататын «Қаламқас әулие» қорымын «Маңғыстаумұнайгаз» акционерлік қоғамы әкімшілігі өз қамқорлығана алып, басына сәулетті кесене тұрғызу жөніндегі Қаламқас кен орнының бір топ мұнайшыларының ұсынысын жерге тастамай Қаламқас арудың бес қаруы бойында ақбоз атпен шауып келе жатқан бейнесі тасқа бедерленіп қашалған ескерткіш және Қаламқастың өзі тыныстап жатқан қорымда алып кесене дүниеге келді.
Геологиялық құрылымы
Кен ортаңғы юра қабатының беті бойынша амплитудасы 100 м-ге жуық ендік бойымен созылған брахиантиклинальдық қатпардан орын алған. Кеннің мұнай сыйыстырушы қимасы триас, юра және бордың терригендік шөгінділерінен құралған, бұлардың ең қалың тұсы 2395 м. Апт шөгінділерінде 2 газды қабат, неокомда 6, ортаңғы юра шөгінділерінің қабатында 2 газды-мұнайлы, 5 мұнайлы қабат анықталған.
Жатыс сипаты
Өнімді қабаттар 505 – 936 м тереңдікте жатыр. Табиғи сыйымдылықтың түрі жөнінен апт иірімдері, неокомның бір қабаты, юраның бес иірімі қабаттық күмбездік, неокомның бес иірімі қабаттық литологиялық қалқаланған, юраның үш иірімі қабаттық, тектоникалық қалқаланған болып қалыптасқан. Коллекторларының кеуектілігі 23 – 29%-ға, өткізгіштігі 0,105-тен 1,468 мкм2-ге жететін құмтастар мен алевролиттерден құралған. Жаппасы қалыңдығы 4-53 м-ге дейінгі сазды жыныстардан тұрады. Өнімді қабаттардың жалпы қалыңдығы 4-28 м, тиімді қалыңдығы 4,2-10,3 м-ге дейінгі шаманы құрайды.
Қанығу сипаты
Мұнайға қанығу коэффициенті 0,66-0,72, газға қаныққандығы 0,32-0,69. Мұнайдың тығыздығы 0,902 – 0,914 г/см3, күкіртті, парафинді, шайырлылығы жоғары, газға қаныққандығы 25 м3/т.
Құрамы
Қаламқас мұнайы ванадий және никельдің өнеркәсіптік шоғырларымен ерекшеленеді. Бастапқы қабаттық қысым 6,5 – 9,6 МПа, температура 39-44°С, 7 мм-лік штуцерде мұнайдың бастапқы шығымдары 26,4-62,1 м3/тәулік болды. Аз мөлшерде азот пен көмір қышқыл газы кездеседі. Юраның үш қабатындағы газдар жеңіл, ондағы ауыр көмірсутектердің мөлшері 5,9-9,9%-ға дейін өзгереді. Юраның бір иірімінде еріген газ құрамы жөнінен «құрғақ», құрамындағы метан 94,5%-ға жетеді. Төменгі бор иірімдерінің еркін газдары құрамы жағынан метаннан тұрады, оларда ауыр көмірсутектер аз кездеседі (0,85%), азот мүлдем кездеспейді, көмір қышқыл газының мөлшері 0,31%-дан аспайды. Бастапқы қабаттық қысым 9,5 – 8 МПа, температура 30-38°С. Кен орны 1979 жылдан бері игерілуде.
Тағы қараңыз
- Қаламқас-теңіз
- Солтүстік Аққар мұнай кен орны
- Құрманғазы (кен орны)
Дереккөздер
- «Қазақстан» ұлттық энциклопедиясы (10 томдық), Алматы, 1998 – 2007.
- «Атырау» энциклопедиясы, Алматы, 2000
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қalamkas munaj gaz ken orny Қazakstan Respublikasynyn Mangystau oblysynda ornalaskan munaj zhәne gaz ken orny Ken ornynyn kurylymy 1974 zhyly belgili boldy izdestiru burgylau zhumystary 1976 zhyly bastalyp sol zhyly ken orny ashyldy Қalamkas munaj gaz ken orny ozi karajtyn Mangystaumunajgaz akcionerlik kogamynyn zhalpy munajynyn 70 pajyzyn ondiretin iri kenorny 1979 zhyldyn 2 nauryzynda Қarazhanbas gaz munaj ken ornymen birge oz aldyna Komsomolskneft munaj gaz ondiru baskarmasy bolyp kuryldy Ol atau 1992 zhyly Қalamkasmunajgaz ondiristik baskarmasyna ozgertilip ken orny oz tol atauyn iemdengen Ken orny 1980 zhyldyn 2 karashasynda algashky million tonna munajyn ondirse odan 25 zhyl otken son 2005 zhyldyn 6 mausymynda 100 millionynshy tonna kara altynyn ondiruge kol zhetkizdi Al bүgingi kүnge dejin 118 million tonnadan astam munaj ondirilip el bajlygyn eselep otyr Қalamkas munaj gaz ken orny45 22 27 s e 51 56 45 sh b 45 37417 s e 51 94583 sh b 45 37417 51 94583 G O Ya Koordinattar 45 22 27 s e 51 56 45 sh b 45 37417 s e 51 94583 sh b 45 37417 51 94583 G O Ya El ҚazakstanAjmakMangystau oblysyAshylgan uakyty1976 zhylZher kojnauyn pajdalanushyMangystaumunajgazҚalamkas munaj gaz ken ornyҚalamkas munaj gaz ken orny Baska magynalar үshin Қalamkas degen betti karanyz Geografiyalyk ornyAktau kalasynan soltүstik shygyska karaj 280 km zherde Bozashy tүbeginde ornalaskan Soltүstik Bozashy munaj bassejnine zhatady Atauynyn tarihyBozashy tүbegindegi ezhelgi korymnyn biri Қalamkas kyzdyn esimimen atalady Қalamkas Mangystauga algash konys audargan adaj berish taz t b rubasylary Atagozy Shotan Shakan Қozhambet Esbolaj Akpandarmen birge kelgen urpaktyn okili Bozashy tүbegin algash zhajlagandar Adaj ruynyn zhary zhemenej tүrikpenadaj Tәnirbergen Berishtin karatokaj tajpalary bolsa Қalamkas aru zharynyn bektemis boliminen Ol zhaugershilik zamanda at үstinen tүspegej belinen beskaruyn tastamaj el korgany er azamattarmen birge talaj kandy zhoryktarga katysa otyryp Otanyn baskynshy zhaulardan korgagan batyr kyzdarymyzdyn biri Al bejbit kүnde auyldy azyk tүlikpen kamtamasyz etuge belsene aralaskan anshy mergen atangan aru Osy mәdeni tarihi eskertkishter kataryna zhatatyn Қalamkas әulie korymyn Mangystaumunajgaz akcionerlik kogamy әkimshiligi oz kamkorlygana alyp basyna sәuletti kesene turgyzu zhonindegi Қalamkas ken ornynyn bir top munajshylarynyn usynysyn zherge tastamaj Қalamkas arudyn bes karuy bojynda akboz atpen shauyp kele zhatkan bejnesi taska bederlenip kashalgan eskertkish zhәne Қalamkastyn ozi tynystap zhatkan korymda alyp kesene dүniege keldi Geologiyalyk kurylymyKen ortangy yura kabatynyn beti bojynsha amplitudasy 100 m ge zhuyk endik bojymen sozylgan brahiantiklinaldyk katpardan oryn algan Kennin munaj syjystyrushy kimasy trias yura zhәne bordyn terrigendik shogindilerinen kuralgan bulardyn en kalyn tusy 2395 m Apt shogindilerinde 2 gazdy kabat neokomda 6 ortangy yura shogindilerinin kabatynda 2 gazdy munajly 5 munajly kabat anyktalgan Zhatys sipatyӨnimdi kabattar 505 936 m terendikte zhatyr Tabigi syjymdylyktyn tүri zhoninen apt iirimderi neokomnyn bir kabaty yuranyn bes iirimi kabattyk kүmbezdik neokomnyn bes iirimi kabattyk litologiyalyk kalkalangan yuranyn үsh iirimi kabattyk tektonikalyk kalkalangan bolyp kalyptaskan Kollektorlarynyn keuektiligi 23 29 ga otkizgishtigi 0 105 ten 1 468 mkm2 ge zhetetin kumtastar men alevrolitterden kuralgan Zhappasy kalyndygy 4 53 m ge dejingi sazdy zhynystardan turady Өnimdi kabattardyn zhalpy kalyndygy 4 28 m tiimdi kalyndygy 4 2 10 3 m ge dejingi shamany kurajdy Қanygu sipatyMunajga kanygu koefficienti 0 66 0 72 gazga kanykkandygy 0 32 0 69 Munajdyn tygyzdygy 0 902 0 914 g sm3 kүkirtti parafindi shajyrlylygy zhogary gazga kanykkandygy 25 m3 t ҚuramyҚalamkas munajy vanadij zhәne nikeldin onerkәsiptik shogyrlarymen erekshelenedi Bastapky kabattyk kysym 6 5 9 6 MPa temperatura 39 44 S 7 mm lik shtucerde munajdyn bastapky shygymdary 26 4 62 1 m3 tәulik boldy Az molsherde azot pen komir kyshkyl gazy kezdesedi Yuranyn үsh kabatyndagy gazdar zhenil ondagy auyr komirsutekterdin molsheri 5 9 9 9 ga dejin ozgeredi Yuranyn bir iiriminde erigen gaz kuramy zhoninen kurgak kuramyndagy metan 94 5 ga zhetedi Tomengi bor iirimderinin erkin gazdary kuramy zhagynan metannan turady olarda auyr komirsutekter az kezdesedi 0 85 azot mүldem kezdespejdi komir kyshkyl gazynyn molsheri 0 31 dan aspajdy Bastapky kabattyk kysym 9 5 8 MPa temperatura 30 38 S Ken orny 1979 zhyldan beri igerilude Tagy karanyzҚalamkas teniz Soltүstik Akkar munaj ken orny Қurmangazy ken orny Derekkozder Қazakstan ulttyk enciklopediyasy 10 tomdyk Almaty 1998 2007 Atyrau enciklopediyasy Almaty 2000