Құрманғазы (кен орны)

Құрманғазы — Солтүстік Каспий қайраңының қазақстандық секторында орналасқан Қазақстандағы мұнай-газ конденсатты кен орны. Ең жақын елді мекен 80 шақырым жерде, бұл Маңғыстау облысының Баутин кемежайы. Құрманғазының ауданы 1632 км².

Құрманғазы судың тереңдігі 5-7 м болатын Қазақстанның қайраң аймағында орналасқан. Түбіндегі жер бедері оңтүстікке қарай су тереңдігі арта келе аздап еңістеу.

Геологиясы

Құрманғазы мұнай-газ құрылымының ең ықтимал мұнайлы-келешегі бар кешені ретінде юра-бор шөгінділері көзге түседі, алайда зерттелетін аумақтағы сейсмикалық барлау деректері бойынша триас шөгінділерінде көмірсутекті кен орындарын табу мүмкіндігін жоққа шығаруға болмайды. Қабаттағы күтілетін қысым 150-230 атм аралығында болып келеді.

Негізгі болашақты қабаттар — юра және бор, 300-ден 1200 метрге дейінгі тереңдікте жатыр. 1200–2000 метр тереңдікте орналасқан триас шөгінділері де ерекше қызығушылық тудырады. Құрманғазы құрылымындағы теңіз тереңдігі орташа есеппен 5 метрге жуық болып келеді.

Құрманғазының геологиялық келешегі Бозащы түбегінің кен орындарымен ұқсастықпен бағаланады. Құрманғазыға ең жақын геологиялық тип - бұл жағалаудағы Қаламқас кен орны. Көрші Қашаған кен орнынан айырмашылығы Құрманғазы тұзүсті болғандығында. Бұл шығыршықтың дамуын айтарлықтай жеңілдетеді, өйткені ол тұз қабаты арқылы бұрғылауды қажет етпейді.

Келісімшарттық аумақта бірінші барлау ұңғымасының құрылысы бойынша жұмыстар 2006 жылдың 11 маусымында аяқталды.

Алынған зерттеу нәтижелері құрылымның нақты параметрлері жобалық үлгіден ерекшеленетінін анықтауға мүмкіндік берді.

Бұрғылау кезінде алынған мәліметтер Құрманғазы мұнай-газ құрамдас құрылымының геологиялық үлгісін нақтылауға бағытталған кейінгі зерттеулерге негіз болады.

Барлық алынған геологиялы-геофизикалық мәліметтерді талдағаннан кейін екінші барлау ұңғымасын бұрғылауды қоса алғанда, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта көзделген міндетті жұмыс бағдарламасын орындауда барлау жұмыстары жалғасады.

2-ұңғыманы бұрғылау сәтсіз аяқталды. Бейресми деректерге сәйкес, каротаж сынамаларда қалдық мұнай қорының біркелкі іздерінің жоқтығын көрсетті.

Жобаға қатысушылар

Жоба бойынша мұнай операцияларын жүзеге асыру Ақтау қаласында (Маңғыстау облысы) тіркелген «Құрманғазы Петролеум» ЖШС-не жүктелді. Жобаға қатысушылардың үлесі:

• «РН-Қазақстан» ЖШС атынан «Роснефть» – 50%;
• «ҚазМұнайТеңіз» ТМК АҚ атынан «ҚазМұнайГаз» – 50%.

Бұл құрылымды әзірлеуді «Роснефть» және «ҚазМұнайГаз» ресейлік және қазақстандық мемлекеттік мұнай-газ компаниялары паритетті (тепе-тең) негізде жүзеге асырмақ. Тараптар жобаны жүзеге асыруға $23 миллиард инвестициялауды жоспарлап отыр. Оны іске асырудан түсетін жалпы пайда $50 миллиард құрайды деп күтілуде.

ӨБК жобасында өндірістің максималды деңгейдегі үш нұсқасы қарастырылған. Ең оптимистік нұсқасы бойынша Құрманғазыдағы мұнай өндіру жылына 64,5 миллион тонна мұнайды құрауы мүмкін. Бұл деңгейде өндіріс жеті жылға дейін созылуы мүмкін. Орташа нұсқа бойынша кен орны он жыл ішінде жылына 31,6 миллион тонна мұнай өндіре алады. Үшінші нұсқа бойынша жыл сайынғы 18,6 миллион тонна өндіруді көздейді, оның ұзақтығы он екі жылға дейін созылады.

Қоры

Құрылымның келешегі бар геологиялық ресурстарын мамандар 6,2 млрд тоннаға бағалап отыр. Алдын ала есептеулер бойынша юра кезеңінің шөгінділерінде 3,9 миллиард тонна, бор кезеңінде 2,3 миллиард тонна орналасқан. Құрманғазы құрылымындағы алынатын мұнай ресурстарын ресейлік мамандар 550 миллионнан 1 800 миллион тоннаға дейінгі көлемде бағалайды. Алдағы барлау жұмыстары геологтардың болжамын растайтын болса, Қазақстан қайраңында 1 миллиард тонна мұнайдың алынатын қоры бар Қашағаннан кейінгі екінші кен орны пайда болады.

Дереккөздер

1. «Құрманғазы» кен орнын барлап, ұңғуға 80 миллион доллар жұмсалмақ-Қ.Бозымбаев. «Астана» телеарнасы (22 қараша 2018). Тексерілді, 1 қараша 2024.