Қаймақам (түр. kaymakam, қырымтат. qaymaqam, осман: قائم مقام, араб.: قائم مقام [qā'im maqām] «наменгер, орынбасар») — Түркияда, Солтүстік Кипрде және Ливанда, ал одан бұрын Османлы империясында аймақ (түр. ilçe, осман: kaza) әкімшілігінің басшысы - екінші деңгейдегі әкімшілік-аумақтық бірлік.
мен кінәздіктерінде уақытша билеуші қаймақам деп аталды, оны Османлы сұлтан билеушісі болмаған кезде тағайындады.
Этимологиясы
Қазіргі түріктердің қаймақам термині бастапқыда Осман түріктерінде қолданылған екі араб сөзінен шыққан: қайым (قائم), «тұру» дегенді білдіреді; және мақам (مقام), бастапқыда «орын» үшін қолданылған, бірақ бұл жағдайда «лауазым», «жай» немесе «жағдай» деген мағынада қолданылған. Осылайша, Осман империясы кезінде қайым-мақам сұлтанның жергілікті деңгейдегі өкілі немесе «бір орында» деп есептелген үкіметтік шенеунік болды (ағылшын лорд-лейтенанты сияқты); бүгінде қаймақам - үкіметтің немесе мемлекеттің жергілікті деңгейдегі өкілі.
Тарихы
Османлы империясы
Осман империясында қаймақам лауазымы (садарет қаймақами немесе қаймақам паша деген түрі танымал) бастапқыда науқастануы кезінде, жорық кезінде астанада болмаған кезде немесе бір Ұлы Уәзірді жұмыстан босатып жаңадан сайланғаны астанаға келгенге дейінгі аралықта Ұлы Уәзірдің ресми орынбасары үшін қолданылған. Тәжірибе XVI ғасырда, немесе одан да ерте басталып, империяның соңына дейін жалғасты. Қаймақам Ұлы Уәзірдің барлық өкілеттіктерін пайдаланды, бірақ оларға әскери жорықтарды өткізуге араласуға тыйым салынды. Уәзірлердің арасынан таңдалған қаймақам астана саясатында маңызды рөл атқарды және болмаған Ұлы Уәзірді алмастыруға тырысып, оған қарсы қастықтарға жиі қатысты. Империяның соңғы онжылдықтарында қаймақам қызметін императорлар кабинетінің мүшелері немесе Шейх әл-Ислам атқарды.
ХІХ ғасырда басталған модернизация және батыстану реформалары бұл терминге жаңа мағыналар қосты. 1826 жылы Асакир-и Мансур-и Мухаммадидің тұрақты әскерлерін құруымен қаймақам подполковникке тең дәрежеге ие болды. Ол империяның соңғы ғасырында қолданыста болды және 1930 жылдарға дейін Түрік республикасында оны ярбай есімімен ауыстырғанға дейін қолдана берді. реформалары шеңберінде әкімшілік жүйені қайта құрудан кейін көп ұзамай (екінші деңгейдегі аймақ) губернаторы қаймақамды қолданды, ал 1864 жылы уәлаят жүйесі құрылғаннан кейін қаймақам (үшінші деңгейдегі аймақ) губернаторы болды. Жүйені қазіргі Түркия сақтап қалды, онда аймақ (1920 ж. кейін ilçe) әлі күнге дейін қаймақаммен басқарылады.
Молдава мен Валахия
Қайым Мақам термині Молдова және Валахия тарихында ерекше мағынаға ие, мұнда кезінде және одан кейін Билеушіні («ханзада») уақытша ауыстыру туралы, сондай-ақ делегаттар лауазымы сол кезеңде Бухарестке көшірілді (1761 ж.).
Бұл тұрғыда сөзді caimacam, сол уақытта лауазымды белгілеудегі румындық термин - căimăcămie деп жазуға болады.
Араб тарихында
Катар
Арабияда кейінгі Катар әмірлігінің төрт хәкімі (жергілікті билеушілер) 1872 жылдан бастап Османлы суверенитеті орнағаннан бастап (Санжақ [аудан] ретінде, шегінде, 1875 жылдан бастап ) аудандық әкімші ретінде әкімшілік лауазым қаймақамға қосымша Осман титулын иеленді, 1916 жылы 3 қарашада Британ протекторатымен өзгергенге дейін (Бахрейіндегі Парсы шығанағы бас саяси резидентінің отарлық бақылауымен Катар шейхы ретінде).
Кувейт
Сол сияқты кейінгі Кувейт әмірлігінің жергілікті үш басқарушы хәкімдері де 1871 жылдан бастап Британ протекторатына дейін, сондай-ақ 1914 жылы 3 қарашада сол аймақтағы каза қаймақамдары болды.
Мысыр тарихында
қаймақам титулы орынбасарларға немесе агенттерге «лейтенант» сөзінің жалпы мағынасында қолданылған, бірақ бірінші кезекте Мұхаммед Әли билікке келгенге дейін елдің уақытша әкімдері үшін бір губернаторды қызметінен босатып, келесінің сайлауы аралығында қызмет еткен. Мәмлүк билеуші элитасының дүрбелең саясатында мүшелерінің бірін губернатор етіп тағайындағанға дейін қаймақамды тағайындау «әсіресе XVIII ғасырда мәмлүк фракциясы өз билігін заңдастыратын құралға» айналды. Мұхаммед Әли елдегі бақылауды нығайтып, батыстау реформаларды жүргізгеннен кейін, бұл атақ бүкіл Осман империясындағы сияқты жаңа техникалық мәнге ие болды: әскерде бұл подполковниктің баламасына айналды, ал әкімшілікте ол суару жүйесін күтіп ұстауға айрықша жауапкершілік жүктелген нахияға жауапты шенеунікті білдірді.
Қаймақам әскери атақ ретінде
Дәреже 1918 жылы Шығыс Африкадағы Экваторлық батальонды басқарған британдық офицермен бірге қолданылған кезде расталады.
Тағы қараңыз
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қajmakam tүr kaymakam kyrymtat qaymaqam osman قائم مقام arab قائم مقام qa im maqam namenger orynbasar Tүrkiyada Soltүstik Kiprde zhәne Livanda al odan buryn Osmanly imperiyasynda ajmak tүr ilce osman kaza әkimshiliginin basshysy ekinshi dengejdegi әkimshilik aumaktyk birlik Jemennen oralgannan kejin kajmakamga ajnalgan Binbashy Ismet bej men kinәzdikterinde uakytsha bileushi kajmakam dep ataldy ony Osmanly sultan bileushisi bolmagan kezde tagajyndady EtimologiyasyҚazirgi tүrikterdin kajmakam termini bastapkyda Osman tүrikterinde koldanylgan eki arab sozinen shykkan kajym قائم turu degendi bildiredi zhәne makam مقام bastapkyda oryn үshin koldanylgan birak bul zhagdajda lauazym zhaj nemese zhagdaj degen magynada koldanylgan Osylajsha Osman imperiyasy kezinde kajym makam sultannyn zhergilikti dengejdegi okili nemese bir orynda dep eseptelgen үkimettik sheneunik boldy agylshyn lord lejtenanty siyakty bүginde kajmakam үkimettin nemese memlekettin zhergilikti dengejdegi okili TarihyOsmanly imperiyasy Konstantinopoldegi kajmakamozinin serikterimen birge belgisiz grek suretshisi sham 1809 zh Osman imperiyasynda kajmakam lauazymy sadaret kajmakami nemese kajmakam pasha degen tүri tanymal bastapkyda naukastanuy kezinde zhoryk kezinde astanada bolmagan kezde nemese bir Ұly Uәzirdi zhumystan bosatyp zhanadan sajlangany astanaga kelgenge dejingi aralykta Ұly Uәzirdin resmi orynbasary үshin koldanylgan Tәzhiribe XVI gasyrda nemese odan da erte bastalyp imperiyanyn sonyna dejin zhalgasty Қajmakam Ұly Uәzirdin barlyk okilettikterin pajdalandy birak olarga әskeri zhoryktardy otkizuge aralasuga tyjym salyndy Uәzirlerdin arasynan tandalgan kajmakam astana sayasatynda manyzdy rol atkardy zhәne bolmagan Ұly Uәzirdi almastyruga tyrysyp ogan karsy kastyktarga zhii katysty Imperiyanyn songy onzhyldyktarynda kajmakam kyzmetin imperatorlar kabinetinin mүsheleri nemese Shejh әl Islam atkardy HIH gasyrda bastalgan modernizaciya zhәne batystanu reformalary bul terminge zhana magynalar kosty 1826 zhyly Asakir i Mansur i Muhammadidin turakty әskerlerin kuruymen kajmakam podpolkovnikke ten dәrezhege ie boldy Ol imperiyanyn songy gasyrynda koldanysta boldy zhәne 1930 zhyldarga dejin Tүrik respublikasynda ony yarbaj esimimen auystyrganga dejin koldana berdi reformalary shenberinde әkimshilik zhүjeni kajta kurudan kejin kop uzamaj ekinshi dengejdegi ajmak gubernatory kajmakamdy koldandy al 1864 zhyly uәlayat zhүjesi kurylgannan kejin kajmakam үshinshi dengejdegi ajmak gubernatory boldy Zhүjeni kazirgi Tүrkiya saktap kaldy onda ajmak 1920 zh kejin ilce әli kүnge dejin kajmakammen baskarylady Moldava men Valahiya Қajym Makam termini Moldova zhәne Valahiya tarihynda erekshe magynaga ie munda kezinde zhәne odan kejin Bileushini hanzada uakytsha auystyru turaly sondaj ak delegattar lauazymy sol kezende Buharestke koshirildi 1761 zh Bul turgyda sozdi caimacam sol uakytta lauazymdy belgileudegi rumyndyk termin căimăcămie dep zhazuga bolady Arab tarihynda Katar Arabiyada kejingi Katar әmirliginin tort hәkimi zhergilikti bileushiler 1872 zhyldan bastap Osmanly suvereniteti ornagannan bastap Sanzhak audan retinde sheginde 1875 zhyldan bastap audandyk әkimshi retinde әkimshilik lauazym kajmakamga kosymsha Osman titulyn ielendi 1916 zhyly 3 karashada Britan protektoratymen ozgergenge dejin Bahrejindegi Parsy shyganagy bas sayasi rezidentinin otarlyk bakylauymen Katar shejhy retinde Kuvejt Sol siyakty kejingi Kuvejt әmirliginin zhergilikti үsh baskarushy hәkimderi de 1871 zhyldan bastap Britan protektoratyna dejin sondaj ak 1914 zhyly 3 karashada sol ajmaktagy kaza kajmakamdary boldy Mysyr tarihynda kajmakam tituly orynbasarlarga nemese agentterge lejtenant sozinin zhalpy magynasynda koldanylgan birak birinshi kezekte Muhammed Әli bilikke kelgenge dejin eldin uakytsha әkimderi үshin bir gubernatordy kyzmetinen bosatyp kelesinin sajlauy aralygynda kyzmet etken Mәmlүk bileushi elitasynyn dүrbelen sayasatynda mүshelerinin birin gubernator etip tagajyndaganga dejin kajmakamdy tagajyndau әsirese XVIII gasyrda mәmlүk frakciyasy oz biligin zandastyratyn kuralga ajnaldy Muhammed Әli eldegi bakylaudy nygajtyp batystau reformalardy zhүrgizgennen kejin bul atak bүkil Osman imperiyasyndagy siyakty zhana tehnikalyk mәnge ie boldy әskerde bul podpolkovniktin balamasyna ajnaldy al әkimshilikte ol suaru zhүjesin kүtip ustauga ajryksha zhauapkershilik zhүktelgen nahiyaga zhauapty sheneunikti bildirdi Қajmakam әskeri atak retindeDәrezhe 1918 zhyly Shygys Afrikadagy Ekvatorlyk batalondy baskargan britandyk oficermen birge koldanylgan kezde rastalady Tagy karanyz