Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Румын тілі (өз атауы— limba română, ['limba ro'mɨnə]; сондай-ақ бұрындары валаш, влаш, волош, валахо-молдаван тілі) — Роман тілдерінің балқан-роман топшасына кіретін Үнді-Еуропа тіл. Таралуы бойынша роман тобындағы испан, португал, француз және итальян тілдерінен кейінгі бесінші тіл. Типологиялық айырмашылықтарының себебінен салыстырмалы лингвистикада дак-румын тілі деп те аталады. Румынияда (халықтың басым бөлігі үшін ана тіл және негізгі ауызекі тіл) және Молдова Республикасында (Конституциялық соттың шешіміне сәйкес) ресми мәртебеге ие. Кейбір қазіргі заманғы лингвистер "румын тілі" мен "молдаван тілі" деген терминдерді бір тілдің әртүрлі атауы (лингвоним) деп есептейді, ал өзге дереккөздер болса, молдаван тілін өз алдына бөлек шығыс роман тілі деп есептейді.
| Румын тілі | |
 | |
| Өз атауы: | Limba română |
|---|---|
| Елдер: | — |
| Санаты: | ??? |
| — | |
| : | рум 565 |
| ISO 639-1: | ro |
| : | ron және rum |
| : | ron |
| Тағы қараңыз: | |
Румын тілі Римнің Балқан түбегінің шығысын жаулап алғаннан кейін көшіп барған отаршылардың ауызекі-диалект латын тілінің негізінде қалыптасты. Бұл тіл жергілікті тілдердің (дак, фракия) субстрат әсеріне, ал кейінірек славян және жаңа грек тілдерінің адстрат және суперстрат әсеріне ұшырады.
Әлемдегі румынша сөйлейтіндердің жалпы саны — шамамен 24 миллион адам, ал румын тілі ресми болып келетін елдердегі жалпы халық саны шамамен 28 миллион адам (әлемдегі романтілді топтардың шамамен 5 %-ы). Румын тілінде бай көркем және ғылыми әдебиет жазылған.
Лингвогеографиясы
Румын тілінде негізінен Румыния, Молдавия, Венгрия, Сербия және Украинада сөйлейді. Сондай-ақ, румынтілді тұрғындар Францияда, Канадада (әсіресе Монреаль қаласында), АҚШ-тың солтүстік-батысында (әсіресе Чикаго), Германия, Израиль, Австралия, Жаңа Зеландияда тұрады. Соңғысында румын қауымдастығы Екінші дүниежүзілік соғысқа дейін және кейін румын қалаларынан (бірінші кезекте Бухаресттен) болған саяси иммиграция себебінен құрылған болатын. Чаушеску режимі құлағаннан кейін жаңа толқын пайда болды, негізінен ауылдық аудандардан экономикалық және еңбек мигранттарынан, әсіресе 2007 жылы Румыния Еуроодаққа кіргеннен кейін. Бұл толқын, көбінесе Италияға, Испанияға, Португалияға, Квебек және Аргентинаға бағыт алған болатын.
Жазу түрі
| A a | Ă ă | Â Â Â Â Â â â â â â | B b | C c | D | E e | F f |
| G g | H h | I i | Î î | J j | K k | L l | M m |
| N n | O o | P p | Q q | R r | S s | Ș ș | T t |
| Ț ț | U u | V v | W w | X x | Y y | Z z |
Тағы қараңыз
Сілтемелер
- Онлайн-нұсқа сөздігін "Dicționarul explicativ al limbii române"
- Румын тілі Интернетте Мұрағатталған 2 маусымның 2009 жылы. — сілтемелер топтамасы.
- Limba oficială a Republicii Moldova este limba română, şi nu "limba moldovenească în baza grafiei latine"
Дереккөздер
- Үлгі қатесі: қара {{Кітап}}
- КОНСТИТУЦИОННЫЙ СУД Постановление Nr. 36 о толковании статьи 13 ч.(1) Конституции в соотношении с Преамбулой Конституции и Декларацией о независимости Республики Молдова Мұрағатталған 7 қыркүйектің 2016 жылы., 05.12.2013, Monitorul Oficial Nr. 304—310
- Национальное Бюро Статистики // Перепись населения 2004
- Лухт Л. И., Нарумов Б. П. Румынский язык // Языки мира. Романские языки. — М., Academia, Институт языкознания РАН, 2001 — С. 575
- «Румынский язык» в энциклопедии «Britannica»; Лухт Л. И., Нарумов Б. П. Румынский язык // Романские языки. М., 2001. С. 577.
- Проблемы языка в глобальном мире. Монография // Под ред. Ганиной Е. В., Чумакова А. Н. — 2015
- Топоров В. Исследования по этимологии и семантике. Том 2. Индоевропейские языки и индоевропеистика. Книга 1 — 2006
- Червинский П., Надель-Червинская М. Толково-этимологический словарь иностранных слов русского языка — Тернополь: Крок, 2012 — С. 478–479
- Нерознак В. П. Балканистика Мұрағатталған 29 қазанның 2020 жылы. //
- Вентцель Т. В. Румынский язык // . — 1969—1978
- Ethnologue: Romanian (ағыл.). . Тексерілді, 26 наурыз 2017.
- Româna (рум.). . Тексерілді, 13 маусым 2014.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Rumyn tili oz atauy limba romană limba ro mɨne sondaj ak buryndary valash vlash volosh valaho moldavan tili Roman tilderinin balkan roman topshasyna kiretin Үndi Europa til Taraluy bojynsha roman tobyndagy ispan portugal francuz zhәne italyan tilderinen kejingi besinshi til Tipologiyalyk ajyrmashylyktarynyn sebebinen salystyrmaly lingvistikada dak rumyn tili dep te atalady Rumyniyada halyktyn basym boligi үshin ana til zhәne negizgi auyzeki til zhәne Moldova Respublikasynda Konstituciyalyk sottyn sheshimine sәjkes resmi mәrtebege ie Kejbir kazirgi zamangy lingvister rumyn tili men moldavan tili degen terminderdi bir tildin әrtүrli atauy lingvonim dep eseptejdi al ozge derekkozder bolsa moldavan tilin oz aldyna bolek shygys roman tili dep eseptejdi Rumyn tiliӨz atauy Limba romanăElder Sanaty rum 565ISO 639 1 ro ron zhәne rum ronTagy karanyz Rumyn tili Rimnin Balkan tүbeginin shygysyn zhaulap algannan kejin koship bargan otarshylardyn auyzeki dialekt latyn tilinin negizinde kalyptasty Bul til zhergilikti tilderdin dak frakiya substrat әserine al kejinirek slavyan zhәne zhana grek tilderinin adstrat zhәne superstrat әserine ushyrady Әlemdegi rumynsha sojlejtinderdin zhalpy sany shamamen 24 million adam al rumyn tili resmi bolyp keletin elderdegi zhalpy halyk sany shamamen 28 million adam әlemdegi romantildi toptardyn shamamen 5 y Rumyn tilinde baj korkem zhәne gylymi әdebiet zhazylgan LingvogeografiyasyRumyn tilinde negizinen Rumyniya Moldaviya Vengriya Serbiya zhәne Ukrainada sojlejdi Sondaj ak rumyntildi turgyndar Franciyada Kanadada әsirese Monreal kalasynda AҚSh tyn soltүstik batysynda әsirese Chikago Germaniya Izrail Avstraliya Zhana Zelandiyada turady Songysynda rumyn kauymdastygy Ekinshi dүniezhүzilik sogyska dejin zhәne kejin rumyn kalalarynan birinshi kezekte Buharestten bolgan sayasi immigraciya sebebinen kurylgan bolatyn Chaushesku rezhimi kulagannan kejin zhana tolkyn pajda boldy negizinen auyldyk audandardan ekonomikalyk zhәne enbek migranttarynan әsirese 2007 zhyly Rumyniya Euroodakka kirgennen kejin Bul tolkyn kobinese Italiyaga Ispaniyaga Portugaliyaga Kvebek zhәne Argentinaga bagyt algan bolatyn Zhazu tүriA a Ă ă A A A A A a a a a a B b C c D E e F fG g H h I i I i J j K k L l M mN n O o P p Q q R r S s Ș ș T tȚ ț U u V v W w X x Y y Z zTagy karanyzSiltemelerOnlajn nuska sozdigin Dicționarul explicativ al limbii romane Rumyn tili Internette Muragattalgan 2 mausymnyn 2009 zhyly siltemeler toptamasy Limba oficială a Republicii Moldova este limba romană si nu limba moldovenească in baza grafiei latine DerekkozderҮlgi katesi kara Kitap KONSTITUCIONNYJ SUD Postanovlenie Nr 36 o tolkovanii stati 13 ch 1 Konstitucii v sootnoshenii s Preambuloj Konstitucii i Deklaraciej o nezavisimosti Respubliki Moldova Muragattalgan 7 kyrkүjektin 2016 zhyly 05 12 2013 Monitorul Oficial Nr 304 310 Nacionalnoe Byuro Statistiki Perepis naseleniya 2004 Luht L I Narumov B P Rumynskij yazyk Yazyki mira Romanskie yazyki M Academia Institut yazykoznaniya RAN 2001 S 575 Rumynskij yazyk v enciklopedii Britannica Luht L I Narumov B P Rumynskij yazyk Romanskie yazyki M 2001 S 577 Problemy yazyka v globalnom mire Monografiya Pod red Ganinoj E V Chumakova A N 2015 Toporov V Issledovaniya po etimologii i semantike Tom 2 Indoevropejskie yazyki i indoevropeistika Kniga 1 2006 Chervinskij P Nadel Chervinskaya M Tolkovo etimologicheskij slovar inostrannyh slov russkogo yazyka Ternopol Krok 2012 S 478 479 Neroznak V P Balkanistika Muragattalgan 29 kazannyn 2020 zhyly Ventcel T V Rumynskij yazyk 1969 1978 Ethnologue Romanian agyl Tekserildi 26 nauryz 2017 Romana rum Tekserildi 13 mausym 2014