Тарас Григорович Шевченко (орысша: Тарас Григорьевич Шевченко; 9 наурыз, 1814, , қазіргі селосы – 10 наурыз 1861, Санкт-Петербург) — әйгілі Украин казак ақыны, прозаик, ойшыл, суретші, график, этнограф, қоғам қайраткері. Украинаның ұлттық қаһарманы және символы. Украин ұлттық қозғалысының қатысушысы, Кирилл-Мефодий бауырластығының мүшесі. Императорлық өнер академиясының академигі (1860).
Тарас Шевченко | |
укр. Тарас Григорович Шевченко | |
1859.жыл | |
Туған кездегі есімі | Тарас син Григорія Шевченка |
---|---|
Лақап аты | Кобзарь Дармограй Перебендя |
Туған күні | |
Туған жері | Моринци ауылы, Звенигород уезі, Киев губерниясы, Ресей империясы |
Қайтыс болған күні | |
Қайтыс болған жері | |
Азаматтығы | |
Ұлты | |
Мансабы | |
Шығармашылық жылдары | |
Бағыты | |
Жанры | |
Шығармалардың тілі | |
Дебюті | Кобзар (өлеңдер кітабы) 1840.ж |
Қолтаңбасы |
|
Ортаққордағы санаты: Тарас Шевченко |
Шевченконың поэзиясында орталық рөл атқаратын әдеби мұрасы, атап айтқанда, «Кобзарь» жинағы қазіргі украин әдебиетінің және көп жағынан әдеби украин тілінің негізі болып саналады.
Суретші ретінде де тарихта қалған. орыс әдебиетіне де үлес қосқан. Бірақ ең бастысы, әрине, украин әдебиетінің "жарық жұлдызы" болғаны, украин халқының санасын оятуының ұлттық нышаны болып саналады.
Өмірбаяны
- 1838 жылы Санкт-Петербург қаласында Көркемсурет академиясына қабылданады.
- 1845 жылы Киев қаласына келіп, археологиялық комиссияға суретші қызметіне орналасты.
- 1846 жылы Киев қаласындағы Кирилл-Мефодий қоғамына мүше болып енді.
- 1847 жылы қамауға алынады.
- 1848 жылы А.И.Бутаковтың басшылығымен Арал теңізін зерттеу экспедициясына қатысып, 350-ден астам пейжаз, портрет салды. Мысалы, "Атқа мінген қазақ", "Арал теңізінің жағасындағы қазақтың киіз үйлері", "Қосаралдағы қазақтардың қыстаулары", т.б.
- 1950 жылы екінші рет қамалып, Маңғыстаудағы Новопетров қамалына (кейіннен Форт-Шевченко) жер аударылды. Оның "Киіз үйде отырған қазақтар", "Қазақ баласы от жағып жатыр", "Киіз үйде", "Келі түйіп түрған қазақ қызы", "Қазақ кызы Катя" суреттері осы кезенде салынған.
- Шевченко Маңғыстауда 7 жыл болып, 1857 жылы босатылды.
- 1857 жылы Санкт-Петербургке келеді.
- 1860 жылы гравюра саласында академик болып сайланады.
- Дәл крепостник құқығын жойылған жылы, 1861 жылы наурыздың 10-да Санкт-Петербургда қайтыс болған. Өзі крепостник шаруа болғанынан, крепостник құқығымен, Ресей империясының патша езгісімен украин халқының еркіндігі үшін күрескен.
Кеңес үкіметі кезінде төңкерісшіл большевиктерге жақын идеяларының жақтанушы ретінде бағаланған. Қазір тәуелсіз Украинада украин халқының тәуелсіздігі менен ұлттық дамуы үшін күрескен қаһарман ретінде бағаланады. Халық ақыны болғандықтан, оны "ұлы кобзарь" деп атап кеткен. Патша үкіметіне қарсы шыққаны үшін, оны алдыменен Орынбор облысының Ор қамалына отырғызған, кейін сол облысқа қараған Қазақ даласына - Маңғыстауға айдап тастаған. Айдауда Гогольге, Жуковскийге шағым хаттарын жазады. Айдаудан соң, Тургеневпен жиі кездеседі.
Есте сақтау
Қазақстанда оның есімімен қала, елді мекендер мен көше аттары аталады. Алматыда Шевченко атында көше және сол көшеде ескерткіш орнатылған.
Суреттер
- Вашингтонда
- Нью-Йоркта
- Парижде
Дереккөздер
- “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
- Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Тарас Шевченко |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Taras Grigorovich Shevchenko oryssha Taras Grigorevich Shevchenko 9 nauryz 1814 kazirgi selosy 10 nauryz 1861 Sankt Peterburg әjgili Ukrain kazak akyny prozaik ojshyl suretshi grafik etnograf kogam kajratkeri Ukrainanyn ulttyk kaһarmany zhәne simvoly Ukrain ulttyk kozgalysynyn katysushysy Kirill Mefodij bauyrlastygynyn mүshesi Imperatorlyk oner akademiyasynyn akademigi 1860 Taras Shevchenkoukr Taras Grigorovich Shevchenko1859 zhylTugan kezdegi esimiTaras sin Grigoriya ShevchenkaLakap atyKobzar Darmograj PerebendyaTugan kүni9 nauryz 1814 1814 03 09 Tugan zheriMorinci auyly Zvenigorod uezi Kiev guberniyasy Resej imperiyasyҚajtys bolgan kүni10 nauryz 1861 1861 03 10 47 zhas Қajtys bolgan zheriSankt Peterburg Resej imperiyasyAzamattygyResej imperiyasyҰltyUkrainMansabyAkyn Prozaik Zhazushy Dramaturg Ojshyl Suretshi GraverShygarmashylyk zhyldary1826 1861BagytyRomantizm RealizmZhanryProza Poeziya Povest ӨlenShygarmalardyn tiliUkrain tili Orys tiliDebyutiKobzar olender kitaby 1840 zhҚoltanbasyOrtakkordagy sanaty Taras Shevchenko Shevchenkonyn poeziyasynda ortalyk rol atkaratyn әdebi murasy atap ajtkanda Kobzar zhinagy kazirgi ukrain әdebietinin zhәne kop zhagynan әdebi ukrain tilinin negizi bolyp sanalady Suretshi retinde de tarihta kalgan orys әdebietine de үles koskan Birak en bastysy әrine ukrain әdebietinin zharyk zhuldyzy bolgany ukrain halkynyn sanasyn oyatuynyn ulttyk nyshany bolyp sanalady Өmirbayany1838 zhyly Sankt Peterburg kalasynda Korkemsuret akademiyasyna kabyldanady 1845 zhyly Kiev kalasyna kelip arheologiyalyk komissiyaga suretshi kyzmetine ornalasty 1846 zhyly Kiev kalasyndagy Kirill Mefodij kogamyna mүshe bolyp endi 1847 zhyly kamauga alynady 1848 zhyly A I Butakovtyn basshylygymen Aral tenizin zertteu ekspediciyasyna katysyp 350 den astam pejzhaz portret saldy Mysaly Atka mingen kazak Aral tenizinin zhagasyndagy kazaktyn kiiz үjleri Қosaraldagy kazaktardyn kystaulary t b 1950 zhyly ekinshi ret kamalyp Mangystaudagy Novopetrov kamalyna kejinnen Fort Shevchenko zher audaryldy Onyn Kiiz үjde otyrgan kazaktar Қazak balasy ot zhagyp zhatyr Kiiz үjde Keli tүjip tүrgan kazak kyzy Қazak kyzy Katya suretteri osy kezende salyngan Shevchenko Mangystauda 7 zhyl bolyp 1857 zhyly bosatyldy 1857 zhyly Sankt Peterburgke keledi 1860 zhyly gravyura salasynda akademik bolyp sajlanady Dәl krepostnik kukygyn zhojylgan zhyly 1861 zhyly nauryzdyn 10 da Sankt Peterburgda kajtys bolgan Өzi krepostnik sharua bolganynan krepostnik kukygymen Resej imperiyasynyn patsha ezgisimen ukrain halkynyn erkindigi үshin kүresken Taras Shevchenko 1840 zh avtoportrety Kenes үkimeti kezinde tonkerisshil bolshevikterge zhakyn ideyalarynyn zhaktanushy retinde bagalangan Қazir tәuelsiz Ukrainada ukrain halkynyn tәuelsizdigi menen ulttyk damuy үshin kүresken kaһarman retinde bagalanady Halyk akyny bolgandyktan ony uly kobzar dep atap ketken Patsha үkimetine karsy shykkany үshin ony aldymenen Orynbor oblysynyn Or kamalyna otyrgyzgan kejin sol oblyska karagan Қazak dalasyna Mangystauga ajdap tastagan Ajdauda Gogolge Zhukovskijge shagym hattaryn zhazady Ajdaudan son Turgenevpen zhii kezdesedi Este saktauҚazakstanda onyn esimimen kala eldi mekender men koshe attary atalady Almatyda Shevchenko atynda koshe zhәne sol koshede eskertkish ornatylgan SuretterVashingtonda Nyu Jorkta ParizhdeDerekkozder Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 Қazak mәdenieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2005 ISBN 9965 26 095 8 Ortakkorda bugan katysty media fajldar bar Taras Shevchenko