Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Повесть — эпикалық проза жанрының бір түрі. Повесть туралы түсінік әдебиет тарихында жиі өзгеріп, оны романның құрамдас бөлігі ретінде тану біраз уақыт орын алды.
Еуропа әдебиетте Повестьті новелла деп те атай береді. В.Г. Белинский Повестьті “романның шашыраңқы бөліктері” немесе “романның бір тарауы” деп атаса, бір кездерде оған романмен байланыстыра түсінік беру дағдыға айналды. Кейін жанр ретінде толық қалыптаса қоймаса да, очерк сипатындағы әңгімелер негізінде (19 ғасырда) “әдет-ғұрыптың жеңіл очеркін қамтитын”, “адам мен қоғамды әжуа-сықақ ететін пішін” деген тұжырым белең алды.
Қазір проза жанрының жан-жақты дамыған тұсында Повесть туралы біршама тұрақталған ұғым қалыптасты. Повесть әңгіме мен романның аралығындағы прозалық жанрға жатады. Көлемі мен мазмұны тұрғысынан осылай бағаланғанымен, кейде көлемі романнан ауқымды Повестьтер дa кездеседі. Мысалы, көп романдардан көлемді “Клим Самгиннің өмірін” А.М. Горький Повесть деп атаған. Повестьтің көлемі емес, көтерген жүгі мен арқау еткен мәселесінің aуқымы шағын келіп, романнан кіші жанр екендігін, ал эпизодтары мен өмір иірімдеріне бойлай енуі тарапынан әңгімеден күрделірек жанр екенін дәлелдейді. Оқиғаны жан-жақты суреттеу, философия түйін жасау, қат-қабат тартыстар сияқты романда кездесетін кең тынысты тәсілдер Повестьте бола бермейді. Повестьке оқиға тізбегін баяндау, хроник. әңгімелеу тәсілі тән. Ахмет Байтұрсынұлы эпикалық текті әуезе деп алып, оның түрлерін ұлы әңгіме (роман), ұзақ әңгіме (повесть), ұсақ әңгіме деп береді. Повесть туралы “ұлы әңгімеден өресі қысқа, өрісі тарлау түрі ұзақ әңгіме деп аталады” дейді. Байтұрсынов осы негізде М.Дулатовтың “Бақытсыз Жамалын” романға емес, ұзақ әңгімеге, сондай-ақ М.Әуезовтің “Оқыған азамат” әңгімесін Повесть үлгісіне жақын келеді деп қорытады. Ж.Аймауытовтың “Күнекейдің жазығы”, Әуезовтің “Қараш-қараш оқиғасы”, “Қилы заман”, Ғ.Мүсіреповтің “Кездеспей кеткен бір бейне”, “Ұлпан”, Ш.Айтматовтың “Жәмилә”, “Құс жолы”, т.б. Повестьтері үздік көркем туындылар.
Дереккөздер
- Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6
- “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Povest epikalyk proza zhanrynyn bir tүri Povest turaly tүsinik әdebiet tarihynda zhii ozgerip ony romannyn kuramdas boligi retinde tanu biraz uakyt oryn aldy Europa әdebiette Povestti novella dep te ataj beredi V G Belinskij Povestti romannyn shashyranky bolikteri nemese romannyn bir tarauy dep atasa bir kezderde ogan romanmen bajlanystyra tүsinik beru dagdyga ajnaldy Kejin zhanr retinde tolyk kalyptasa kojmasa da ocherk sipatyndagy әngimeler negizinde 19 gasyrda әdet guryptyn zhenil ocherkin kamtityn adam men kogamdy әzhua sykak etetin pishin degen tuzhyrym belen aldy Қazir proza zhanrynyn zhan zhakty damygan tusynda Povest turaly birshama turaktalgan ugym kalyptasty Povest әngime men romannyn aralygyndagy prozalyk zhanrga zhatady Kolemi men mazmuny turgysynan osylaj bagalanganymen kejde kolemi romannan aukymdy Povestter da kezdesedi Mysaly kop romandardan kolemdi Klim Samginnin omirin A M Gorkij Povest dep atagan Povesttin kolemi emes kotergen zhүgi men arkau etken mәselesinin aukymy shagyn kelip romannan kishi zhanr ekendigin al epizodtary men omir iirimderine bojlaj enui tarapynan әngimeden kүrdelirek zhanr ekenin dәleldejdi Okigany zhan zhakty suretteu filosofiya tүjin zhasau kat kabat tartystar siyakty romanda kezdesetin ken tynysty tәsilder Povestte bola bermejdi Povestke okiga tizbegin bayandau hronik әngimeleu tәsili tәn Ahmet Bajtursynuly epikalyk tekti әueze dep alyp onyn tүrlerin uly әngime roman uzak әngime povest usak әngime dep beredi Povest turaly uly әngimeden oresi kyska orisi tarlau tүri uzak әngime dep atalady dejdi Bajtursynov osy negizde M Dulatovtyn Bakytsyz Zhamalyn romanga emes uzak әngimege sondaj ak M Әuezovtin Okygan azamat әngimesin Povest үlgisine zhakyn keledi dep korytady Zh Ajmauytovtyn Kүnekejdin zhazygy Әuezovtin Қarash karash okigasy Қily zaman Ғ Mүsirepovtin Kezdespej ketken bir bejne Ұlpan Sh Ajtmatovtyn Zhәmilә Қus zholy t b Povestteri үzdik korkem tuyndylar DerekkozderҚazak әdebieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 zhyl ISBN 9965 26 096 6 Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9Bul makala kazak әdebieti turaly bastama makala Ony tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz