Сөз мәдениеті

Сөз мәдениеті (орыс. культура речи, ағылш. speech culture) — әдеби тілдің ауызша түрлеріне тән нормаларын игеру, тілдік амал-тәсілдерді айтылатын ойдың мақсатына сай орнымен қолдана білу, сөйлеуде мәдениеттілік, әдептілік таныту.

«Сөз мәдениеті» қазіргі әдеби тілдің жұртшылық таныған, үлгі тұтқан нормаларын жеке адамдардың сақтауын талап етеді. Сөйлеуде диалектизмдерді, қарапайым, дөрекі сөздерді, варваризмдерді қолдану, орынсыз көп сөйлеу, бір пікірді қайталай беру, өзіне өзі сілтеме жасау, асқақтап сөйлеу, дене қимылдарын араластыра беру «Сөз мәдениетіне» жатпайды. орынсыз жұмсай беру, сіреспе құрылымдарды қолдану «Сөз мәдениетіне» нұқсан келтіреді. «Сөз мәдениеті» сөйлеу әдебі деген ұғыммен ұштасып жатыр. «Сөз мәдениеті» теориясының дамуында лексикография, әсіресе нормативті түсіндірме сөздіктер, орфоэпиялық, орфографиялық, синонимдік т. б. арнаулы сөздіктер манызды орын алады. Қазақ тіліндегі «Сөз мәдениетінің» дамуына ауыз әдебиетінің өкілдері және Абай, М. Әуезов, Ғ. Мүсірепов, т.б. шығармаларының ықпалы зор болды. Қазақ тіл білімінде Сөз мәдениетінің мәселелерін А. Байтұрсынұлы, М. Балақаев, Р. Сыздықова т. б. ғалымдар зерттеді.

Кенестік орыс тіл білімінде Сөз мәдениетінің теориялық мәселелерін Л. В. Щерба, В. В. Виноградов, Г. О. Винокур, Р. И. Аванесов, С И. Ожегов, Ф. П. Филин т. б. зерттеді.

Тағы қараныз:

• Сөз айшықтары
• Сөз варианттары
• Сөзге морфемдік талдау
• Қаратпа сөз
• Сөздердің байланысу тәсілдері
• Сөздердің байланысу формалары
• Сөздердің орын тәртібі
• Сөздік
• Сөздік ұя
• Сөздің қызметі
• Сөздің лексикалық мағынасы
• Сөздің негізі
• Сөздің ішкі формасы
• Сөзжасам
• Сөз қолданыс
• Сөз құрамы
• Сөз
• Сөз таптары
• Сөзтұлға
• Сөз тіркесі
• Сөз енгізу
• Сөз синтезі
• Сөйлем
• Модаль сөз
• Сөз табы
• Ділмәр сөз
• Дәйек сөз
• Қыстырма сөз
• Төл сөз
• Төлеу сөз
• Етістікті сөз тіркестері
• Қосалқы сөз
• Есімді сөз тіркестері
• Байырғы сөз
• Қос сөз
• Басқарушы сөз
• Индекстік сөз
• Қарапайым сөз
• Сөз бостандығы
• Қысқарған сөз
• Машиналық сөз
• Алғы сөз
• Бөгде сөз
• Басқаратын сөз
• Туынды сөз
• Резервтелген сөз
• Сөз қолданылуы
• Сөз тіркесінің сыртқы формасы
• Сөзбе-сөз аударма
• Сөз түбірі
• Сөз қолдану ерекшеліктері
• Еліктеу сөз
• Ақындармен сөз жарыстыру
• Даналардан шыққан сөз
• Электронды пошта
• Сөз енгізу құрылғысы

Дереккөздер