Суринам (нидер. Suriname, [ˌsyːriˈnaːmə], ), ресми атауы Суринам Республикасы (нидер. Republiek Suriname, ) — Оңтүстік Американың солтүстік-шығысында орналасқан мемлекет.
Суринам Республикасы нидер. Republiek Suriname | |||||
| |||||
Ұран: «Justitia — Pietas — Fides (Әділдік, діншілдік, сенім)» | |||||
Әнұран: | |||||
Тарихы | |||||
---|---|---|---|---|---|
Тәуелсіздік күні | 25 қараша 1975 жыл (Нидерландтан) | ||||
Мемлекеттік құрылымы | |||||
Ресми тілдері | Нидерланд тілі | ||||
Елорда | Парамарибо | ||||
Ірі қаласы | Парамарибо | ||||
Үкімет түрі | Аралас республика | ||||
Вице-президенті | |||||
Географиясы | |||||
Жер аумағы • Барлығы • % су беті | Әлем бойынша 90-шы орын 163 821 км² 1,1 | ||||
Жұрты • Сарап (2016) • Санақ (2012) • Тығыздығы | 558 368 адам (166-шы) 541 638 адам 2,9 адам/км² (231-ші) | ||||
Экономикасы | |||||
ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2019) • Жан басына шаққанда | 9,044 млрд. $ 15,845 $ | ||||
ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2019) • Жан басына шаққанда | 4,110 млрд. $ (146-ы) 6,881 $ | ||||
АДИ (2017) | ▬ 0,720 (жоғары) (100-ші) | ||||
Этнохороним | суринамдық, суринамдықтар | ||||
Валютасы | |||||
Қосымша мәліметтер | |||||
Интернет үйшігі | |||||
ISO коды | SR | ||||
ХОК коды | SUR | ||||
Телефон коды | +597 | ||||
Уақыт белдеулері | UTC-3 және America/Paramaribo |
Суринам Гайанамен батыста, Француз Гвианасымен шығыста және Бразилиямен оңтүстікте шектеседі. Ал солтүстікте Атлант мұхитымен шайылады.
Суринам парламенттік республика болып саналады. Мемлекет және үкімет басшысы – президент. Ол парламентің бірыңғай шешімі бойынша 5 жылға сайланады. 2010 жылдың тамызында – Дези Баутерсе президент болып сайланды.
Парламент – бір палаталы Мемлекеттік жиын. Депутат тұрғындардың шешімі бойынша 5 жылға сайланады. Жалпы депутаттар саны – 51.
2010 жылдың мамыр айындағы сайлаулардың қорытындысы:
- Мега-комбинация (соның ішінде Ұлттық-демократиялық партия) – 23 депутат
- Демократия мен даму үшін жаңа майдан – 14 депутат
- А-комбинация – 7 депутат
- Өрлеу үшін халықтық альянс – 6 депутат
- Бірлік арқылы демократия мен даму үшін партия – 1 депутат
№ | Округ | Әкімшілік орталығы | Жер аумағы, км² | Халық саны | Халық тығыздығы, адам/км² |
---|---|---|---|---|---|
1 | Брокопондо | Брокопондо қаласы | 7 364 | 14 215 адам | 1,93 |
2 | Коммевейне | Ньив-Амстердам қаласы | 2 353 | 24 649 адам | 10,48 |
3 | Корони | Тотнесс қаласы | 3 902 | 2 887 адам | 0,74 |
4 | Маровейне | Албина қаласы | 4 627 | 16 642 адам | 3,60 |
5 | Никкери | Ньив-Никкери қаласы | 5 353 | 36 639 адам | 6,84 |
6 | Пара | Онвервахт қаласы | 5 393 | 18 749 адам | 3,48 |
7 | Парамарибо | Парамарибо қаласы | 183 | 242 946 адам | 1327,57 |
8 | Сарамакка | Гронинген қаласы | 3 636 | 15 980 адам | 4,39 |
9 | Сипаливини | Парамарибо қаласы | 130 567 | 34 136 адам | 0,26 |
10 | Ваника | Лелидорп қаласы | 442 | 85 986 адам | 194,54 |
Барлығы | 163 820 | 492 829 адам | 3,01 |
Тұрғындар
Тұрғындар саны – 566 846 (шілде, 2013)
Жылдық өсімі – 1,15 %
Бала туы – 1000-ға 17,1
Өлімі – 1000-ға 6,15
Өмірдің орташа ұзақтығы – ерлерде – 69 жыл, әйелдерде – 74 жыл
Иммунодефицитті вируспен жұқтыру (АИВ инфекциясы) – 1% (2009 жыл)
Қала халқы – 69% (2010)
Этнос құрамы
Үнділер – 37 % Креолдар (негізінде мулаттар) – 31 % Явандар – 15 % Марондар – 10 % Үндістер – 2 % Қытайлықтар – 2 % Ақтар – 1 % Басқалар – 2 %
Діңдер құрамы
Индуистар – 27,4 % Протестанттар (көбі моравандар) – 25,2 % Католиктар – 22,8 % Мұсылмандар – 19,6 % Басқалар – 5 %
Дереккөздер
- Suriname. International Monetary Fund.
- 2018 Human Development Report. United Nations Development Programme (2018). Тексерілді, 14 қыркүйек 2018.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Koordinattar 4 05 00 s e 55 50 00 b b 4 08333 s e 55 83333 b b 4 08333 55 83333 G O Ya Surinam nider Suriname ˌsyːriˈnaːme resmi atauy Surinam Respublikasy nider Republiek Suriname Ontүstik Amerikanyn soltүstik shygysynda ornalaskan memleket Surinam Respublikasy nider Republiek SurinameҰran Justitia Pietas Fides Әdildik dinshildik senim Әnuran TarihyTәuelsizdik kүni 25 karasha 1975 zhyl Niderlandtan Memlekettik kurylymyResmi tilderi Niderland tiliElorda ParamariboIri kalasy ParamariboҮkimet tүri Aralas respublikaVice prezidentiGeografiyasyZher aumagy Barlygy su beti Әlem bojynsha 90 shy oryn 163 821 km 1 1Zhurty Sarap 2016 Sanak 2012 Tygyzdygy 558 368 adam 166 shy 541 638 adam 2 9 adam km 231 shi EkonomikasyZhIӨ AҚT Қorytyndy 2019 Zhan basyna shakkanda 9 044 mlrd 15 845 ZhIӨ nominal Қorytyndy 2019 Zhan basyna shakkanda 4 110 mlrd 146 y 6 881 ADI 2017 0 720 zhogary 100 shi Etnohoronim surinamdyk surinamdyktarValyutasyҚosymsha mәlimetterInternet үjshigiISO kody SRHOK kody SURTelefon kody 597Uakyt beldeuleri UTC 3 zhәne America Paramaribo Surinam Gajanamen batysta Francuz Gvianasymen shygysta zhәne Braziliyamen ontүstikte shektesedi Al soltүstikte Atlant muhitymen shajylady Sayasi kurylymySurinam parlamenttik respublika bolyp sanalady Memleket zhәne үkimet basshysy prezident Ol parlamentin biryngaj sheshimi bojynsha 5 zhylga sajlanady 2010 zhyldyn tamyzynda Dezi Bauterse prezident bolyp sajlandy Parlament bir palataly Memlekettik zhiyn Deputat turgyndardyn sheshimi bojynsha 5 zhylga sajlanady Zhalpy deputattar sany 51 2010 zhyldyn mamyr ajyndagy sajlaulardyn korytyndysy Mega kombinaciya sonyn ishinde Ұlttyk demokratiyalyk partiya 23 deputat Demokratiya men damu үshin zhana majdan 14 deputat A kombinaciya 7 deputat Өrleu үshin halyktyk alyans 6 deputat Birlik arkyly demokratiya men damu үshin partiya 1 deputatӘkimshilik aumaktyk bolinisiSurinam okrugtary Okrug Әkimshilik ortalygy Zher aumagy km Halyk sany Halyk tygyzdygy adam km 1 Brokopondo Brokopondo kalasy 7 364 14 215 adam 1 932 Kommevejne Niv Amsterdam kalasy 2 353 24 649 adam 10 483 Koroni Totness kalasy 3 902 2 887 adam 0 744 Marovejne Albina kalasy 4 627 16 642 adam 3 605 Nikkeri Niv Nikkeri kalasy 5 353 36 639 adam 6 846 Para Onvervaht kalasy 5 393 18 749 adam 3 487 Paramaribo Paramaribo kalasy 183 242 946 adam 1327 578 Saramakka Groningen kalasy 3 636 15 980 adam 4 399 Sipalivini Paramaribo kalasy 130 567 34 136 adam 0 2610 Vanika Lelidorp kalasy 442 85 986 adam 194 54Barlygy 163 820 492 829 adam 3 01TurgyndarTurgyndar sany 566 846 shilde 2013 Zhyldyk osimi 1 15 Bala tuy 1000 ga 17 1 Өlimi 1000 ga 6 15 Өmirdin ortasha uzaktygy erlerde 69 zhyl әjelderde 74 zhyl Immunodeficitti viruspen zhuktyru AIV infekciyasy 1 2009 zhyl Қala halky 69 2010 Etnos kuramy Үndiler 37 Kreoldar negizinde mulattar 31 Yavandar 15 Marondar 10 Үndister 2 Қytajlyktar 2 Aktar 1 Baskalar 2 Dinder kuramy Induistar 27 4 Protestanttar kobi moravandar 25 2 Katoliktar 22 8 Musylmandar 19 6 Baskalar 5 DerekkozderSuriname International Monetary Fund 2018 Human Development Report United Nations Development Programme 2018 Tekserildi 14 kyrkүjek 2018