Самбо (орыс. самозащита без оружия – қарусыз қорғану деген сөзінің қысқартылған түрі) — Самбоның тарихы Кеңестер Одағы тұсында 1938 жылы 16 қарашадан басталады делінеді. Сол жылы денешынықтыру саласының бүкіл одақтық комитеті самбоны бірауыздан спорттың бір түрі деп тіркеді. Самбо сөзі үш сөз тіркесінен тұрады. Талдап айтсақ, алғашқы тіркестен «"сам(ооборона)", "б(ез) о(ружия)" деген сөз шығады (орыс тілінде).
Бұл бір емес, жиырма елдің ұлттық спорт түрлерінің жиынтығы деген пікір бар.
International Federation of Amateur Sambo | |
Sambo | |
---|---|
Also known as | Sombo, Cambo |
Focus | |
Country of origin | ![]() |
Creator | , , |
Olympic Sport | never |
Бүгінде ойын шартында қорғану мен шабуыл жасаудың мыңдаған әдісі бар. Мысалға, әзірбайжандық "гюлеше", армяндық "кохе", қазақ "күресі", молдаваша "трынте", тәжіктің "гуштингири", түркменнің "гореше", грузинше "чидаоба" және өзбекше "күреш" деген түрлері жиі қолданысқа ие. Барлығына ортақ талап киім үлгісі мен белдегі белбеу.
Ойынның ортақ ережелерін қалыстастырған маман - Василий Сергеевич Ощепков. Ол Токио қаласындағы дзюдо орталығынан білім алған. Жиырмасыншы жылдың орта шенінде В. Ощепков Қиыр Шығыста, кейіннен Новосібір қаласында қорғану түрлеріне баулитын арнайы секция ашқан. Мәскеудегі денешынықтыру институтында сабақ беріп жүрген В. Ощепков жинақтаған тәжірибесінің арқасында И.В. Васильев, Н.М. Галковский, Р.А. Школьников, А.А. Харлампиев, Б.А. Сагателян деген атақты спортшыларды дайындады.
Самбо дәстүрін ары қалай жалғастырғандардың бірі - В.А. Спиридонов. Ол "Динамо" спорт кешенінде жұмыс істеп жүріп, алғаш рет 1928 жылы "Самозащита без оружия" деген кітап жазып шықты.
1966 жылдан бері самбо халықаралық дәрежеге қол жеткізіп, Халықаралық әуесқойлар спортшылар федерациясының () тізіміне ілікті.
1972 жылы Еуропа чемпионатының тұңғыш ашық біріншілігі басталды. Сегіз салмақ категориялары бойынша алғашқы додада Кеңес Одағының спортшылары шыңды бағындырса, Жапонияның намысын қорғаған екі спортшы жақсы өнер көрсете білді. В. Кюлленен, А Хош, К. Герасимов, В. Невзоров, А. Федоров, Ч. Езерскас, Н. Нисинаки, Н. Сато, С. Новиков, В. Кузнецов Еуропаның алғашқы Еуропа чемпиондары атанды.
1973 жылы Иранның Тегеран қаласында I әлем чемпионаты өтті. КСРО құрамасы онда 9 алтын мен 1 күміс жүлдені қанжығаларына байлады. Онда Г. Георгадзе, А. Шор, М. Юнак, Ш. Чанрав (Моңғолия), Д. Рудман, А. Федоров, Ч. Езерскас, Л. Тедиашвили, Н. Данилов, В. Кливоденко чемпион атанды.
1985 жылы Испанияның Бильбао қаласында өткен конгресте самбодан халықаралық әуесқойлар федерациясы () ресми түрде тіркелді. Бүгінде ФИАС-қа әлемнің 40 мемлекеті мүше. Америкалық, еуропалық және азиялық федерациялар да құрылған. Жыл сайын самбодан әйелдер мен ерлер арасында, командалар арасында әр түрлі салмақта әлем чемпионаты мен әлем біріншіліктері өткізіліп тұрады. Атап айтсақ, командалық әлем кубогы, Еуропа және Азия чемпионаты мен біріншілігі, студенттер арасында әлем чемпионаты тағы басқалары.
Бүгінгі таңда Халықаралық Олимпиада комитеті самбоны Олимпиада ойындары бағдарламасына бекіту туралы мәселені қарастыруда.
Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Sambo |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Пайдаланылған cілтемелер
- Қазақ Энциклопедиясы, 7 том
- Қазақстан - спортшылар елі. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: "Сөздік-Словарь". ISBN 9965-822-57-3
Сілтемелер
![]() | Суреттер: Martial Arts |
- Самбо халықаралық федерация Мұрағатталған 14 желтоқсанның 2013 жылы.
![]() | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sambo orys samozashita bez oruzhiya karusyz korganu degen sozinin kyskartylgan tүri Sambonyn tarihy Kenester Odagy tusynda 1938 zhyly 16 karashadan bastalady delinedi Sol zhyly deneshynyktyru salasynyn bүkil odaktyk komiteti sambony birauyzdan sporttyn bir tүri dep tirkedi Sambo sozi үsh soz tirkesinen turady Taldap ajtsak algashky tirkesten sam ooborona b ez o ruzhiya degen soz shygady orys tilinde Bul bir emes zhiyrma eldin ulttyk sport tүrlerinin zhiyntygy degen pikir bar International Federation of Amateur SamboSamboAlso known as Sombo CamboFocusCountry of origin KSROCreator Olympic Sport never Bүginde ojyn shartynda korganu men shabuyl zhasaudyn myndagan әdisi bar Mysalga әzirbajzhandyk gyuleshe armyandyk kohe kazak kүresi moldavasha trynte tәzhiktin gushtingiri tүrkmennin goreshe gruzinshe chidaoba zhәne ozbekshe kүresh degen tүrleri zhii koldanyska ie Barlygyna ortak talap kiim үlgisi men beldegi belbeu Ojynnyn ortak erezhelerin kalystastyrgan maman Vasilij Sergeevich Oshepkov Ol Tokio kalasyndagy dzyudo ortalygynan bilim algan Zhiyrmasynshy zhyldyn orta sheninde V Oshepkov Қiyr Shygysta kejinnen Novosibir kalasynda korganu tүrlerine baulityn arnajy sekciya ashkan Mәskeudegi deneshynyktyru institutynda sabak berip zhүrgen V Oshepkov zhinaktagan tәzhiribesinin arkasynda I V Vasilev N M Galkovskij R A Shkolnikov A A Harlampiev B A Sagatelyan degen atakty sportshylardy dajyndady Sambo dәstүrin ary kalaj zhalgastyrgandardyn biri V A Spiridonov Ol Dinamo sport kesheninde zhumys istep zhүrip algash ret 1928 zhyly Samozashita bez oruzhiya degen kitap zhazyp shykty 1966 zhyldan beri sambo halykaralyk dәrezhege kol zhetkizip Halykaralyk әueskojlar sportshylar federaciyasynyn tizimine ilikti 1972 zhyly Europa chempionatynyn tungysh ashyk birinshiligi bastaldy Segiz salmak kategoriyalary bojynsha algashky dodada Kenes Odagynyn sportshylary shyndy bagyndyrsa Zhaponiyanyn namysyn korgagan eki sportshy zhaksy oner korsete bildi V Kyullenen A Hosh K Gerasimov V Nevzorov A Fedorov Ch Ezerskas N Nisinaki N Sato S Novikov V Kuznecov Europanyn algashky Europa chempiondary atandy 1973 zhyly Irannyn Tegeran kalasynda I әlem chempionaty otti KSRO kuramasy onda 9 altyn men 1 kүmis zhүldeni kanzhygalaryna bajlady Onda G Georgadze A Shor M Yunak Sh Chanrav Mongoliya D Rudman A Fedorov Ch Ezerskas L Tediashvili N Danilov V Klivodenko chempion atandy 1985 zhyly Ispaniyanyn Bilbao kalasynda otken kongreste sambodan halykaralyk әueskojlar federaciyasy resmi tүrde tirkeldi Bүginde FIAS ka әlemnin 40 memleketi mүshe Amerikalyk europalyk zhәne aziyalyk federaciyalar da kurylgan Zhyl sajyn sambodan әjelder men erler arasynda komandalar arasynda әr tүrli salmakta әlem chempionaty men әlem birinshilikteri otkizilip turady Atap ajtsak komandalyk әlem kubogy Europa zhәne Aziya chempionaty men birinshiligi studentter arasynda әlem chempionaty tagy baskalary Bүgingi tanda Halykaralyk Olimpiada komiteti sambony Olimpiada ojyndary bagdarlamasyna bekitu turaly mәseleni karastyruda Ortakkorda bugan katysty media sanaty bar SamboBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Pajdalanylgan ciltemelerҚazak Enciklopediyasy 7 tom Қazakstan sportshylar eli Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Sozdik Slovar ISBN 9965 822 57 3SiltemelerSuretter Martial Arts Sambo halykaralyk federaciya Muragattalgan 14 zheltoksannyn 2013 zhyly Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet