I Роберт Брюс (ағыл. Robert the Bruce, шотл. Roibert a Briuis, 11 шілде 1274 — 7 маусым 1329) — Шотландия королі (1306-1329), Англияға қарсы тәуелсіздік соғысының алғашқы кезеңінде ел қорғауындағы ірі шотланд монархтарының бірі, патшалық әулетінің негізін қалаушы.
I Роберт Брюс ағыл. Robert the Bruce шотл. Roibert a Briuis | |||
Лауазымы | |||
---|---|---|---|
| |||
25 наурыз 1306 — 7 маусым 1329 | |||
Тәж кигізу жорасы | 25 наурыз 1306, Скун | ||
Ізашары | |||
Ізбасары | Дәуіт II Брюс | ||
| |||
9 қараша 1292 кейін — 1314 | |||
Ізашары | |||
Ізбасары | |||
| |||
4 наурыз 1304 кейін — 1312 | |||
Ізашары | |||
Ізбасары | Томас Рэндольф | ||
Өмірбаяны | |||
Діні | Католицизм | ||
Дүниеге келуі | 11 шілде 1274 Тернберри сарайы | ||
Қайтыс болуы | 7 маусым 1329 (54 жас) Кардросс | ||
Жерленді | (денесі) (жүрегі) | ||
Династия | |||
Туған кездегі есімі | ағыл. Robert the Bruce | ||
Әкесі | |||
Анасы | |||
Жұбайы | 1-әйелі: 2-әйелі: | ||
Балалары | 1-некеден: қыздар: Мод Брюс, 2-некеден: ұлдар: Дәуіт II Брюс, Джон Брюс қыздар: Маргарита Брюс, Матильда Брюс бастардтар: ұлдар: Керриктен келген сэр Нил, Одистуннен келген Уолтер, Роберт Брюс қыздар: Керриктен келген Кристина, Маргарет Брюс, Элизабет Брюс | ||
Әскери қызметі | |||
Атағы | генерал | ||
Шайқасы | Шотландия тәуелсіздігі үшін соғыс | ||
I Роберт Брюс Ортаққорда | |||
өңдеу |
Әкесі жағынан - скот-норман (Бриё (фр. Brieux), Нормандия), анасы жағынан - франко-гэлдік аталары бар.
Жас кезі
Роберт Брюс, 6-шы лорды, пен Каррик графинясы, Марджоридің ұлы. Ол 1274 жылдың 11 шілдесінде дүниеге келді. Ол атасы , ұрпағы ретінде Шотландия тағына құқықтарын мұрагерлікке алды. Брюстер партиясы 1292 жылы шотландтық тәждің мұрагерлік процесінде жеңілісінен және Иоанн I Баллиол Шотландия отырғаннан кейін тәжге мұрагерлік құқықтары және Каррик графтығымен бірге жас Роберт Брюске берілді. Брюстердің қарсылығы Роберт Брюстың Англия королі Шотландияға қатысты ағылшын үстемдігін орнатуға қарсы күресіндегі алғашқы қолдауында анықталды.
Тәуелсіздік үшін соғыстың алғашқы қадамдары
1296 жылы Ағылшын әскері Шотландияға шабуылдаған кезде, Роберт Брюс өзінің жасағымен ағылшын әскеріне қосылып, Англия королі ант берді. Брюс кланы мен жақтастарының қолдауы Эдуард I-ге елді салыстырмалы түрде оңай басып алуға және Иоанн I-ні тұтқындауға көмектесті. Шотландия ағылшын королінің иелігі деп жарияланды. Алайда, 1297 жылы Уильям Уоллестің Шотландияны азат етуіне бағытталған көтеріліс басталды, оған Роберт Брюс та қосылды. Бірақ шотланд лордтарының көтерілісі тез және қатал түрде басылып, Ирвин келісімінде Роберт Брюс тағы да Англия короліне ант берді. 1298 жылы Фолкерк түбіндегі шайқаста Уоллестің жеңілісінен кейін, Эдуард Брюсты Шотландия регенттік кеңесіне мүше етіп тағайындады, бірақ 1300 жылы Роберт Брюстың Коминдер кланымен келіспеушілігіне байланысты лауазымнан босатылды. Бұдан кейін Роберт Брюс Коминдердің билігіне және ағылшын королін қолдайтындарға қарсы шотландық барондардың партиясын басқарды.
Роберт Брюстың тәж кию жорасы және Шотландияны азат ету
Брюс пен Комин кланы арасындағы Шотландияда ықпал ету үшін күрес Роберт Брюстің 1306 жылы Дамфрис шіркеулерінің бірінде өліміне әкеп соқтырды, соның нәтижесінде Брюс елдегі антиағылшындық қозғалыс жетекшісі болды. Шотландиялық барондардың бір бөлігі оның жағына көшті, ал 1306 жылы 25 наурызда Роберт Брюс Скунда Шотландия патшасы атанды. Алайда, бүлікшілер Метвен мен Дэрлае түбінде ағылшын әскерлерінен тез жеңіліске ұшырады, Роберттің отбасы тұтқынға алынып, інілері өлтірілді, Брюс өзі Шотландияның батыс жағалауындағы Ратлин аралына қашты.
Бірақ 1307 жылдың көктемінде Роберт I Каррик отбасылық графтығына кішігірім жасақпен қонды және 10 мамырда Лаудон-Хилл түбіндегі шайқаста әскерін жеңді. Сол кезде ағылшындарды біртіндеп елден шығара бастаған пен басқа да шотландық барондар Брюске қосылды. 1308 - 1309 жылдар аралығында Брюс пен Дуглас әскерлері Инверар түбіндегі шайқаста және Брандер шатқалында Коминдер партиясын жеңіп, солтүстік және батыс Шотландияны босатты.
1307 жылы Эдуард I-нің қайтыс болуымен Англияның қарулы күштері жаңа патша қарсы ағылшындық магнаттардың көтерілісі болды. 1310 жылы жаңа ағылшын шапқыншылығы әрекеті сәтсіз аяқталды және 1313 жылдың аяғында бүлікшілер ірі қалаларды (Данди, Перт, Эдинбург, ) қоса, Шотландияның көп бөлігін босатты, Мэн аралын ағылшындардан басып алып, Стерлингтегі ағылшын гарнизонын қоршады. Стерлинстің губернаторы қаланы ағылшын әскері 1314 жылдың 24 маусымына дейін босатпайтын жағдайда, қаланы тапсыратыны жайлы келісімге келді. Дәл уақытында келіп үлгерген Эдуард II-нің әскері 1314 жылы Бэннокберн түбіндегі шайқаста Роберт Брюс бастаған шотланд әскерлері тарапынан толық жеңіліске ұшырады. Бэннокберндегі жеңіс Шотландияны ағылшын оккупациясынан босатуды және оның тәуелсіздігін қалпына келтіруді қамтамасыз етті.
Бэннокберннан кейінгі сыртқы саясат
Ағылшын әскерінің Бэннокбернде жеңіліске ұшырауы Роберт I-ге Англия аумағына шабуылдауға жол берді: 1314 - 1315 жылдары шотланд әскері , және Даремге шабуыл жасады. көтерілісті пайдалана отырып, шотландықтар 1315 жылы Ирландияға келді, ал Роберт I-нің інісі, болып сайланды. Шотландық және ирландық халықтарының бірлігі жайлы үгіт-насихатқа көрсеткен Брюстердің қолдауына сүйенген шотланд армиясының әскери іс-әрекеттерінің алғашқы табысы, 1317-1318 жылдары бірқатар қиындықтарға ауысты, ал 1318 жылы шотландықтар жеңіліске ұшырап, Эдуард Брюс қаза тапты.
Ирландиядағы сәтсіздік жақын арада Англиядағы Роберт I-дің жаңа жетістіктерімен өтелді: 1317 жылы Берикті басып алды, ал 1319 жылы Джеймс Дугластың әскері Митон түбінде Йорк архиепископын жеңіп, бұл жеңіс ағылшындарды келісімге келуге итермеледі. Соғыс 1322 жылы Роберт I-нің және Йоркширге сәтті әрекеттерімен жаңартылды. Сондай-ақ, патшаға Франциямен әскери одақ құру мүмкіндігі қайта туды (Корбей шарты 1323 жылы).
Сонымен бір мезгілде Роберт I Рим Папасымен келісімге қол жеткізуге күш-жігерін жұмсады. Англия мен Шотландия арасындағы қақтығыс кезінде папалық проағылшындық позицияны ұстанып, Роберт Брюс және оның жақтастарын шіркеуден аластатып, оны Шотландия патшасы деп танудан бас тартқан. Дегенмен, шотланд дінбасылары өз патшасын қолдады және 1320 жылы Шотландияның тәуелсіздігін растайтын және Брюстің тәжге құқығын ақтайтын Папаға арналған «Арброт декларациясын» жариялады.
Шотландияны бағындыруға деген ағылшын королінің соңғы әрекеті 1327 жылы, құлатқаннан кейін жасалды. Бірақ мен жас жорығы сәтсіз аяқталды. Жауап ретінде Роберт I-нің әскері қайтадан Нортумберлендті тонап, Ирландияға барды. Нәтижесінде Англия 1328 жылы Нортгемптондық келісімсөзге қол қоюға мәжбүр болды, оған сәйкес Шотландия тәуелсіз егемен мемлекет ретінде, ал Роберт I - Шотландия патшасы ретінде мойындалды. Мэн аралы мен Берик Шотландияға қайтарылды.
Роберт Брюстің ішкі саясаты
Роберт Брюстің Шотландиядағы Коминдер партиясын талқандауы және проағылшын барондардың қудалауы жерді жаппай тәркілеу мен оларды патшаның және оның достарының (Дугластар, Рэндольфтер, Кэмпбеллдер) пайдасына орай қайта бөлуге әкелді. Нәтижесінде, Роберт Брюстың билік еткен кезінде вассалды-лендік қатынастарды екінші рет жандануды бастан өткерді, сол уақытта Батыс Еуропаның патшалық жергілікті әкімшілігін нығайтудың жалпы үрдісі Шотландияда көрінбеді. 1326 жылы Шотландия Парламенті ел тарихында тұңғыш рет қалалардың өкілдері қатысқан Камбускеннетте шақырылды, ол Роберт I-ге оның билік ету кезеңінде әдеттегіден тыс 10%-дан артық табыс салығын берді.
Өлімі
Роберт I 1329 жылы 7 маусымда Кардросста қайтыс болды, оның денесі жерленген, ал оның жүрегі, патшаның еркімен, оны Испанияға алып кеткен берілді. Дуглас қайтыс болғаннан кейін, Роберт I-нің жүрегі Шотландияға оралды және Мелроуз аббаттығында жерленді. 1920 жылы археологтар жүректі тауып, содан кейін қайта жерледі, бірақ оның нақты орналасуын көрсетпеді. 1996 жылы құрылыс жұмыстары кезінде жүрек сақтаулы болуы мүмкін қобдиша табылды. Корольдің өлім алдындағы тілегіне қарай ол 1998 жылы Мелроуз аббаттығында қайтадан жерленген болатын.
Некелері мен балалары
Thepeerage.com сәйкес
- (1295) , 6-шы Мар граф, Дональдтың қызы
- (1296—1316), (1315 жылдан бастап) тұрмысқа шықты
- (1302) , қызы
Некеден тыс туған балалары:
- Керриктен келген сэр Нил (? — 1346)
- Одистуннен келген Уолтер
- Керриктен келген Кристина
- Роберт Брюс, Лиддисдейл бароны (1302 мен 1320—1332 арасында)
- Маргарет Брюс (1327 кейін емес — 1364 ерте емес)
- Элизабет Брюс (1327 кейін емес — ?)
Әдебиет
- Титлер Патрик Фрейзер. История Шотландии. От пиктов до Брюсов / Пер. с англ. Е. А. Стюарт. — СПб.: Евразия, 2016. — 610 с. — (300 экз.). — ISBN 978-5-91852-160-1.
- Федосов Д. Г. Рожденная в битвах. Шотландия до конца XIV века. — 2-е изд., испр. и доп. — СПб.: Евразия, 2017. — 384 с. — (Clio).— СПб.: Евразия, 2017. — 384 с. — (1 000 экз.). — ISBN 978-5-91852-081-9.
- Barrow, G.W.S., Robert Bruce & the Community of the Realm of Scotland. Edinburgh University Press; 2nd edition, 1984. ISBN 0-85224-307-3. P. 528.
- Bartlett, Robert, The Making of Europe, Conquest, Colonization and Cultural Change: 950—1350. Princeton University Press, 1994. ISBN 0-691-03780-9. P. 447.
- Brown, Chris, Robert the Bruce. A Life Chronicled. Tempus, 2003. ISBN 0-7524-2575-7. P. 416.
- Brown, Chris, Bannockburn 1314: A New History. The History Press, 2009. ISBN 0-7524-4600-2. P. 384.
- Dunbar, Bt., Sir Archibald H., Scottish Kings 1005—1625, Edinburgh, 1899
- Macnamee, C., The Wars of the Bruces: Scotland, England and Ireland, 1306-28. Tuckwell Press Ltd, 1996. ISBN 1-898410-92-5. P. 288.
- Nicholson, Ranald. Scotland: the Later Middle Ages, Mercat Press, 1997
- Scott, Ronald McNair. Robert the Bruce: King of Scots. Canongate Books Ltd, 1999. ISBN 0-86241-616-7. P. 288.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
I Robert Bryus agyl Robert the Bruce shotl Roibert a Briuis 11 shilde 1274 7 mausym 1329 Shotlandiya koroli 1306 1329 Angliyaga karsy tәuelsizdik sogysynyn algashky kezeninde el korgauyndagy iri shotland monarhtarynyn biri patshalyk әuletinin negizin kalaushy I Robert Bryus agyl Robert the Bruce shotl Roibert a BriuisLauazymyTu Shotlandiya koroli25 nauryz 1306 7 mausym 1329Tәzh kigizu zhorasy 25 nauryz 1306 SkunIzasharyIzbasary Dәuit II Bryus9 karasha 1292 kejin 1314IzasharyIzbasaryTu4 nauryz 1304 kejin 1312IzasharyIzbasary Tomas RendolfӨmirbayanyDini KatolicizmDүniege kelui 11 shilde 1274 1274 07 11 Ternberri sarajyҚajtys boluy 7 mausym 1329 1329 06 07 54 zhas KardrossZherlendi denesi zhүregi DinastiyaTugan kezdegi esimi agyl Robert the BruceӘkesiAnasyZhubajy 1 әjeli 2 әjeli Balalary 1 nekeden kyzdar Mod Bryus 2 nekeden uldar Dәuit II Bryus Dzhon Bryus kyzdar Margarita Bryus Matilda Bryus bastardtar uldar Kerrikten kelgen ser Nil Odistunnen kelgen Uolter Robert Bryus kyzdar Kerrikten kelgen Kristina Margaret Bryus Elizabet BryusӘskeri kyzmetiAtagygeneralShajkasyShotlandiya tәuelsizdigi үshin sogysI Robert Bryus b Ortakkordaondeu Әkesi zhagynan skot norman Briyo fr Brieux Normandiya anasy zhagynan franko geldik atalary bar Zhas keziRobert Bryus 6 shy lordy pen Karrik grafinyasy Mardzhoridin uly Ol 1274 zhyldyn 11 shildesinde dүniege keldi Ol atasy urpagy retinde Shotlandiya tagyna kukyktaryn muragerlikke aldy Bryuster partiyasy 1292 zhyly shotlandtyk tәzhdin muragerlik procesinde zhenilisinen zhәne Ioann I Balliol Shotlandiya otyrgannan kejin tәzhge muragerlik kukyktary zhәne Karrik graftygymen birge zhas Robert Bryuske berildi Bryusterdin karsylygy Robert Bryustyn Angliya koroli Shotlandiyaga katysty agylshyn үstemdigin ornatuga karsy kүresindegi algashky koldauynda anyktaldy Tәuelsizdik үshin sogystyn algashky kadamdary1296 zhyly Agylshyn әskeri Shotlandiyaga shabuyldagan kezde Robert Bryus ozinin zhasagymen agylshyn әskerine kosylyp Angliya koroli ant berdi Bryus klany men zhaktastarynyn koldauy Eduard I ge eldi salystyrmaly tүrde onaj basyp aluga zhәne Ioann I ni tutkyndauga komektesti Shotlandiya agylshyn korolinin ieligi dep zhariyalandy Alajda 1297 zhyly Uilyam Uollestin Shotlandiyany azat etuine bagyttalgan koterilis bastaldy ogan Robert Bryus ta kosyldy Birak shotland lordtarynyn koterilisi tez zhәne katal tүrde basylyp Irvin kelisiminde Robert Bryus tagy da Angliya koroline ant berdi 1298 zhyly Folkerk tүbindegi shajkasta Uollestin zhenilisinen kejin Eduard Bryusty Shotlandiya regenttik kenesine mүshe etip tagajyndady birak 1300 zhyly Robert Bryustyn Kominder klanymen kelispeushiligine bajlanysty lauazymnan bosatyldy Budan kejin Robert Bryus Kominderdin biligine zhәne agylshyn korolin koldajtyndarga karsy shotlandyk barondardyn partiyasyn baskardy Robert Bryustyn tәzh kiyu zhorasy zhәne Shotlandiyany azat etuBryus pen Komin klany arasyndagy Shotlandiyada ykpal etu үshin kүres Robert Bryustin 1306 zhyly Damfris shirkeulerinin birinde olimine әkep soktyrdy sonyn nәtizhesinde Bryus eldegi antiagylshyndyk kozgalys zhetekshisi boldy Shotlandiyalyk barondardyn bir boligi onyn zhagyna koshti al 1306 zhyly 25 nauryzda Robert Bryus Skunda Shotlandiya patshasy atandy Alajda bүlikshiler Metven men Derlae tүbinde agylshyn әskerlerinen tez zheniliske ushyrady Roberttin otbasy tutkynga alynyp inileri oltirildi Bryus ozi Shotlandiyanyn batys zhagalauyndagy Ratlin aralyna kashty Birak 1307 zhyldyn kokteminde Robert I Karrik otbasylyk graftygyna kishigirim zhasakpen kondy zhәne 10 mamyrda Laudon Hill tүbindegi shajkasta әskerin zhendi Sol kezde agylshyndardy birtindep elden shygara bastagan pen baska da shotlandyk barondar Bryuske kosyldy 1308 1309 zhyldar aralygynda Bryus pen Duglas әskerleri Inverar tүbindegi shajkasta zhәne Brander shatkalynda Kominder partiyasyn zhenip soltүstik zhәne batys Shotlandiyany bosatty 1307 zhyly Eduard I nin kajtys boluymen Angliyanyn karuly kүshteri zhana patsha karsy agylshyndyk magnattardyn koterilisi boldy 1310 zhyly zhana agylshyn shapkynshylygy әreketi sәtsiz ayaktaldy zhәne 1313 zhyldyn ayagynda bүlikshiler iri kalalardy Dandi Pert Edinburg kosa Shotlandiyanyn kop boligin bosatty Men aralyn agylshyndardan basyp alyp Sterlingtegi agylshyn garnizonyn korshady Sterlinstin gubernatory kalany agylshyn әskeri 1314 zhyldyn 24 mausymyna dejin bosatpajtyn zhagdajda kalany tapsyratyny zhajly kelisimge keldi Dәl uakytynda kelip үlgergen Eduard II nin әskeri 1314 zhyly Bennokbern tүbindegi shajkasta Robert Bryus bastagan shotland әskerleri tarapynan tolyk zheniliske ushyrady Bennokberndegi zhenis Shotlandiyany agylshyn okkupaciyasynan bosatudy zhәne onyn tәuelsizdigin kalpyna keltirudi kamtamasyz etti Bennokbernnan kejingi syrtky sayasatAgylshyn әskerinin Bennokbernde zheniliske ushyrauy Robert I ge Angliya aumagyna shabuyldauga zhol berdi 1314 1315 zhyldary shotland әskeri zhәne Daremge shabuyl zhasady koterilisti pajdalana otyryp shotlandyktar 1315 zhyly Irlandiyaga keldi al Robert I nin inisi bolyp sajlandy Shotlandyk zhәne irlandyk halyktarynyn birligi zhajly үgit nasihatka korsetken Bryusterdin koldauyna sүjengen shotland armiyasynyn әskeri is әreketterinin algashky tabysy 1317 1318 zhyldary birkatar kiyndyktarga auysty al 1318 zhyly shotlandyktar zheniliske ushyrap Eduard Bryus kaza tapty Irlandiyadagy sәtsizdik zhakyn arada Angliyadagy Robert I din zhana zhetistikterimen oteldi 1317 zhyly Berikti basyp aldy al 1319 zhyly Dzhejms Duglastyn әskeri Miton tүbinde Jork arhiepiskopyn zhenip bul zhenis agylshyndardy kelisimge keluge itermeledi Sogys 1322 zhyly Robert I nin zhәne Jorkshirge sәtti әreketterimen zhanartyldy Sondaj ak patshaga Franciyamen әskeri odak kuru mүmkindigi kajta tudy Korbej sharty 1323 zhyly Sonymen bir mezgilde Robert I Rim Papasymen kelisimge kol zhetkizuge kүsh zhigerin zhumsady Angliya men Shotlandiya arasyndagy kaktygys kezinde papalyk proagylshyndyk poziciyany ustanyp Robert Bryus zhәne onyn zhaktastaryn shirkeuden alastatyp ony Shotlandiya patshasy dep tanudan bas tartkan Degenmen shotland dinbasylary oz patshasyn koldady zhәne 1320 zhyly Shotlandiyanyn tәuelsizdigin rastajtyn zhәne Bryustin tәzhge kukygyn aktajtyn Papaga arnalgan Arbrot deklaraciyasyn zhariyalady Shotlandiyany bagyndyruga degen agylshyn korolinin songy әreketi 1327 zhyly kulatkannan kejin zhasaldy Birak men zhas zhorygy sәtsiz ayaktaldy Zhauap retinde Robert I nin әskeri kajtadan Nortumberlendti tonap Irlandiyaga bardy Nәtizhesinde Angliya 1328 zhyly Nortgemptondyk kelisimsozge kol koyuga mәzhbүr boldy ogan sәjkes Shotlandiya tәuelsiz egemen memleket retinde al Robert I Shotlandiya patshasy retinde mojyndaldy Men araly men Berik Shotlandiyaga kajtaryldy Robert Bryustin ishki sayasatyRobert Bryustin Shotlandiyadagy Kominder partiyasyn talkandauy zhәne proagylshyn barondardyn kudalauy zherdi zhappaj tәrkileu men olardy patshanyn zhәne onyn dostarynyn Duglastar Rendolfter Kempbellder pajdasyna oraj kajta boluge әkeldi Nәtizhesinde Robert Bryustyn bilik etken kezinde vassaldy lendik katynastardy ekinshi ret zhandanudy bastan otkerdi sol uakytta Batys Europanyn patshalyk zhergilikti әkimshiligin nygajtudyn zhalpy үrdisi Shotlandiyada korinbedi 1326 zhyly Shotlandiya Parlamenti el tarihynda tungysh ret kalalardyn okilderi katyskan Kambuskennette shakyryldy ol Robert I ge onyn bilik etu kezeninde әdettegiden tys 10 dan artyk tabys salygyn berdi ӨlimiDanfermlin abbattygy Robert I 1329 zhyly 7 mausymda Kardrossta kajtys boldy onyn denesi zherlengen al onyn zhүregi patshanyn erkimen ony Ispaniyaga alyp ketken berildi Duglas kajtys bolgannan kejin Robert I nin zhүregi Shotlandiyaga oraldy zhәne Melrouz abbattygynda zherlendi 1920 zhyly arheologtar zhүrekti tauyp sodan kejin kajta zherledi birak onyn nakty ornalasuyn korsetpedi 1996 zhyly kurylys zhumystary kezinde zhүrek saktauly boluy mүmkin kobdisha tabyldy Koroldin olim aldyndagy tilegine karaj ol 1998 zhyly Melrouz abbattygynda kajtadan zherlengen bolatyn Nekeleri men balalaryRobert Bryus pen Elizaveta de Burg Thepeerage com sәjkes 1295 6 shy Mar graf Donaldtyn kyzy 1296 1316 1315 zhyldan bastap turmyska shykty 1302 kyzy Dәuit II 1324 1371 Shotlandiya koroli Margarita Bryus 1327 kejin emes shamamen 1347 1345 zhyldan bastap 5 shi Sazerlend grafy Uilyam de Moraviyaga turmyska shykty Matilda Mod Bryus 1327 kejin emes 1353 Dzhon Bryus 1327 sәbi kezinde dүnieden ketti Nekeden tys tugan balalary Kerrikten kelgen ser Nil 1346 Odistunnen kelgen Uolter Kerrikten kelgen Kristina Robert Bryus Liddisdejl barony 1302 men 1320 1332 arasynda Margaret Bryus 1327 kejin emes 1364 erte emes Elizabet Bryus 1327 kejin emes ӘdebietTitler Patrik Frejzer Istoriya Shotlandii Ot piktov do Bryusov Per s angl E A Styuart SPb Evraziya 2016 610 s 300 ekz ISBN 978 5 91852 160 1 Fedosov D G Rozhdennaya v bitvah Shotlandiya do konca XIV veka 2 e izd ispr i dop SPb Evraziya 2017 384 s Clio SPb Evraziya 2017 384 s 1 000 ekz ISBN 978 5 91852 081 9 Barrow G W S Robert Bruce amp the Community of the Realm of Scotland Edinburgh University Press 2nd edition 1984 ISBN 0 85224 307 3 P 528 Bartlett Robert The Making of Europe Conquest Colonization and Cultural Change 950 1350 Princeton University Press 1994 ISBN 0 691 03780 9 P 447 Brown Chris Robert the Bruce A Life Chronicled Tempus 2003 ISBN 0 7524 2575 7 P 416 Brown Chris Bannockburn 1314 A New History The History Press 2009 ISBN 0 7524 4600 2 P 384 Dunbar Bt Sir Archibald H Scottish Kings 1005 1625 Edinburgh 1899 Macnamee C The Wars of the Bruces Scotland England and Ireland 1306 28 Tuckwell Press Ltd 1996 ISBN 1 898410 92 5 P 288 Nicholson Ranald Scotland the Later Middle Ages Mercat Press 1997 Scott Ronald McNair Robert the Bruce King of Scots Canongate Books Ltd 1999 ISBN 0 86241 616 7 P 288