Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Николай Геннадьевич Басов (14 желтоқсан 1922, Усман, Тамбов губерниясы, РКФСР — 1 шілде 2001, Мәскеу) — кеңестік және ресейлік физик, физика бойынша Нобель сыйлығының (1964), Лениндік сыйлықтың (1959) және КСРО Мемлекеттік сыйлығының (1989) лауреаты. Екі мәрте Социалистік Еңбек Ері (1969, 1982). Ол кванттық электрониканы дамытуға және лазерлік жүйелерді жасауға зор үлес қосты. Микротолқынды аммиак генераторы — мазерді ойлап тапқан (А. М. Прохоровпен бірге).
| Николай Геннадиевич Басов | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
| Туған күні | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Туған жері | Усман, , РКФСР | |||||||||||||
| Қайтыс болған күні | ||||||||||||||
| Қайтыс болған жері | ||||||||||||||
| Ғылыми аясы | ||||||||||||||
| Жұмыс орны | , | |||||||||||||
| Ғылыми дәрежесі | (1956) | |||||||||||||
| Ғылыми атағы | ||||||||||||||
| Альма-матер |
| |||||||||||||
| Ғылыми жетекші | ||||||||||||||
| Атақты шәкірттері |
| |||||||||||||
| Несімен белгілі | кванттық электрониканың негізін салушылардың бірі | |||||||||||||
| Марапаттары |
| |||||||||||||
Мәскеуден шақырылған 9—11 КСРО Жоғарғы Кеңесі Одақ Кеңесінің депутаты.
Өмірбаяны
Н. Г. Басов 1922 жылы 14 желтоқсанда Усман қаласында (қазіргі Липецк облысы) дүниеге келген. Әкесі — Геннадий Федорович Басов, кейінірек — Воронеж орман шаруашылығы институтының профессоры, анасы — Зинаида Андреевна Молчанова. Орыс. 1927 жылы отбасы Усманнан Воронежге көшті. 1936—1950 жылдары комсомол мүшесі.
1941 жылы Басов Воронеждегі орта мектепті бітірді (Володарский көшесі, 60 мекен-жайындағы мемориалдық тақта), әскери қызметке шақырылып, Куйбышев атындағы медициналық академияға жіберілді. 1943 жылы фельдшер біліктілігін алып, 1-ші Украина майданында белсенді армия қатарына жіберілді.
Соғыстан кейін Басов МФИИ-ге түсіп, 1950 жылы дипломын қорғады. 1948 жылдан бастап КСРО Ғылым академиясының Лебедев атындағы физика институтында (ҒАФИ) лаборант болып жұмыс істеді, онда М. А. Леонтович пен А. М. Прохоровтардың жетекшілігімен диплом алғаннан кейін жұмысын жалғастырды. 1953 жылы Басов кандидаттық диссертациясын, 1956 жылы «Молекулалық генератор» тақырыбы бойынша докторлық диссертациясын қорғады.
1958—1972 жылдары Басов ФИАН директорының орынбасары, 1973—1989 жылдары осы институттың директоры болды. Мұнда ол 1963 жылы кванттық радиофизика зертханасын ұйымдастырып, оны өлгенше басқарды. 1962 жылы Басов КСРО Ғылым академиясының корреспондент-мүшесі, ал 1966 жылы КСРО Ғылым академиясының академигі болып сайланды, кейіннен Ғылым академиясының президиумына сайланды (1967 жылдан 1990 жылға дейін КСРО Ғылым академиясы президиумының, 1991 жылдан РҒА мүшесі).
Ол 1973 жылы ғалымдардың «Правда» газетіне жазған хатына «Академик А. Д. Сахаров хатта Сахаровқа «Кеңес Одағының мемлекеттік жүйесін, сыртқы және ішкі саясатын жамандайтын бірқатар мәлімдемелер жасады» деген айып тағылып, академиктер оның құқық қорғау қызметін «Кеңес ғалымының ар-намысы мен абыройына нұқсан келтіру» деп бағалады.
1978 жылы ол МФИИ-де кванттық электроника кафедрасын ұйымдастырды және басқарды, ол кейінірек лазерлік физика кафедрасы деп аталды.
Басов «Ғылым», «Кванттық электроника» (1971 жылдан) және «Природа» (1967—1990) журналдарының бас редакторы, «Квант» журналының редакциялық алқасының мүшесі; 1978—1990 жылдары Бүкілодақтық «Білім» оқу қоғамы басқармасының төрағасы болды.
1950 жылы Ксения Тихоновна Назароваға үйленді, балалары — физик Геннадий (1954 ж.т.) және Дмитрий (1963 ж.т.).
2001 жылы 1 шілдеде қайтыс болды.
Ғылыми қызмет
Басовтың еңбектері кванттық электроникаға және оның қолданыстарына арналған. 1952 жылы А. М. Прохоровпен бірге ол кванттық жүйелер арқылы электромагниттік сәулеленуді күшейту және генерациялау принципін бекітті, бұл 1954 жылы аммиак молекулаларының шоғы негізінде бірінші кванттық генераторды (мазер) жасауға мүмкіндік берді. Келесі жылы кері деңгейлі популяцияны құрудың үш деңгейлі схемасы ұсынылды, ол мазерлерде және лазерлерде кеңінен қолданылды. Бұл жұмыстар (сондай-ақ американдық физик К. Таунстың зерттеулері) физикадағы жаңа бағыт — кванттық электрониканың негізін қалады. Радиотолқындарды генерациялау мен күшейтудің жаңа принципін әзірлегені үшін (молекулярлық генераторлар мен күшейткіштерді құру) Н.Г. Басов пен А.М. Прохоров 1959 жылы Лениндік сыйлыққа ие болды, ал 1964 жылы Ч. X. Таунспен бірге «кванттық электроника саласындағы лазер-мазерлік принципі негізінде осцилляторлар мен күшейткіштерді жасауға әкелген іргелі жұмысы үшін» физика бойынша Нобель сыйлығының лауреаты атанды.
Ю. М. Поповпен және Б. М. Вулмен бірге Басов жартылай өткізгіш лазерлердің әртүрлі түрлерін жасау идеясын ұсынды: 1962 жылы оптикалық айдау қоздырылатын бірінші инъекциялық лазер, содан кейін электронды сәулемен қозғалатын лазерлер, ал 1964 жылы жартылай өткізгіш лазерлер жасалды. Басов сонымен қатар қуатты газ және химиялық лазерлер бойынша зерттеулер жүргізді, оның жетекшілігімен фторид сутегі және йод лазерлері, содан кейін эксимер лазерлері жасалды.
Басовтың бірқатар еңбектері жоғары қуатты лазерлік импульстардың затпен таралуы мен әрекеттесуіне арналған. Ол басқарылатын термоядролық синтез үшін лазерлерді қолдану идеясына ие болды (1961), плазманы лазерлік қыздыру әдістерін ұсынды, лазерлік сәулелену арқылы химиялық реакцияларды ынталандыру процестерін талдады.
Басов кванттық жиілік стандарттарын құрудың физикалық негіздерін әзірледі, оптоэлектроникада лазерлерді жаңадан қолдану үшін идеяларды ұсынды (мысалы, оптикалық логикалық элементтерді құру) және сызықты емес оптикада көптеген зерттеулерді бастады.
Марапаттар, сыйлықтар, құрметті атақтар
- Екі мәрте Социалистік Еңбек Ері (1969, 1982)
- II дәрежелі «Отанға сіңірген еңбегі үшін» ордені (13 желтоқсан 1997 ж.) — мемлекет алдындағы еңбегі, ғылымды дамытуға және жоғары білікті кадрлар даярлауға қосқан зор жеке үлесі үшін
- Лениннің бес ордені
- Лениндік сыйлық (1959)
- КСРО Мемлекеттік сыйлығы (1989)
- Физика бойынша Нобель сыйлығы (1964, кванттық электроника саласындағы іргелі жұмыстары үшін)
- Чехословакия ғылым академиясының алтын медалі (1975)
- А.Вольта алтын медалі (1977)
- М.В.Ломоносов атындағы үлкен алтын медаль (1990)
- Аэрофлоттың Airbus A320-214 VP-BLL ұшағы Н. Басов атымен аталады
- Беларусь Республикасы Министрлер Кеңесінің Құрмет грамотасымен (30 желтоқсан 1997 ж.) — лазерлік физика мен кванттық электрониканың дамуына қосқан ерекше үлесі, жемісті ғылыми-зерттеу жұмыстары үшін және туғанына 75 жыл толуына байланысты
- Ресей Федерациясы Президентінің білім беру саласындағы сыйлығы — «МФИИ - ҒАФИ физиктерінің жоғары мектебі» жобасын құру және жүзеге асырғаны үшін
- және басқалар…
Ғылыми ұйымдарға, академияларға мүше болу
Леополдинаның мүшесі (1971). Болгария ғылым академиясының (1974), Үндістан Ұлттық ғылым академиясының (INSA) және Беларусь ҰҒА (1995) шетелдік мүшесі.
Жарияланымдар
Кітаптар
- N. G. Basov, K. A. Brueckner (Editor-in-Chief), S. W. Haan, C. Yamanaka. Inertial Confinement Fusion, 1992, ISBN 0-88318-925-9. Research Trends in Physics Series founded by V. Alexander Stefan and published by the American Institute of Physics Press (presently Springer, Нью-Йорк)
- V. Stefan and N. G. Basov (Editors). Semiconductor Science and Technology, Volume 1. Semiconductor Lasers. (Stefan University Press Series on Frontiers in Science and Technology) (Paperback). 1999. ISBN 1-889545-11-2
- V. Stefan and N. G. Basov (Editors). Semiconductor Science and Technology, Volume 2: Quantum Dots and Quantum Wells. (Stefan University Press Series on Frontiers in Science and Technology) (Paperback). 1999. ISBN 1-889545-12-0
Мақалалар
- А. М. Прохоров, Н. Г. Басов. Молекулярный генератор и усилитель // УФН. — 1955. — Т. 57, № 3. — С. 485—501.
- А. М. Прохоров, Б. Д. Осипов, Н. Г. Басов. Письма в редакцию. о молекулярном генераторе без использования молекулярного пучка // УФН. — 1956. — Т. 59, № 2.
- Басов Н. Г., Крохин О. Н., Попов Ю. М. Генерация, усиление и индикация инфракрасного и оптического излучений с помощью квантовых систем // УФН. — 1960. — Т. 72, № 10.
- Ораевский А. Н., Чихачёв Б. М., Страховский Г. М., Басов Н. Г., Крохин О. Н. О возможности исследования релятивистских эффектов с помощью молекулярных и атомных стандартов частоты // УФН. — 1961. — Т. 75, № 9.
- Басов Н. Г., Летохов В. С. Оптические стандарты частоты // УФН. — 1968. — Т. 96, № 12.
- Семёнов А. С., Никитин В. В., Басов Н. Г. Динамика излучения инжекционных полупроводниковых лазеров // УФН. — 1969. — Т. 97, № 4.
- Сучков А. Ф., Данилычев В. А., Басов Н. Г., Беленов Э. М. Электроионизационные лазеры на сжатом углекислом газе // УФН. — 1974. — Т. 114, № 10.
- Ораевский А. Н., Исаков В. А., Романенко В. И., Маркин Е. П., Басов Н. Г., Беленов Э. М. Новые методы разделения изотопов // УФН. — 1977. — Т. 121, № 3.
- Басов Н. Г., Елисеев П. Г., Попов Ю. М. Полупроводниковые лазеры // УФН. — 1986. — Т. 148, № 1.
- Басов Н. Г., Данилычев В. А. Лазеры на конденсированных и сжатых газах // УФН. — 1986. — Т. 148, № 1.
Дереккөздер
- Алексей Левин Квантовый светоч: История одного из самых важных изобретений XX века – лазера. Popmech.ru (1 маусым 2006). Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 тамыз 2011.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 28 шілде 2009.
- Список депутатов Верховного Совета СССР 11 созыва. Басты дереккөзінен мұрағатталған 28 сәуір 2013.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 14 қаңтар 2015.
- Архивированная копия. Басты дереккөзінен мұрағатталған 15 қаңтар 2018.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2017.
- Письмо членов Академии наук СССР. Басты дереккөзінен мұрағатталған 18 қазан 2018.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2017.
- Краткая история кафедры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 қараша 2016.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 17 қаңтар 2017.
- Указ Президента Российской Федерации от 13 декабря 1997 года № 1280 «О награждении орденом „За заслуги перед Отечеством“ II степени Басова Н. Г.». Басты дереккөзінен мұрағатталған 1 тамыз 2019.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 20 қараша 2019.
- Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 30 декабря 1997 года № 1743 «О награждении Н.Г.Басова Почётной грамотой Совета Министров Республики Беларусь». Басты дереккөзінен мұрағатталған 28 сәуір 2021.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 28 сәуір 2021.
- Указ Президента Российской Федерации от 30.11.2001 г. № 1374 (орыс.). Президент России. Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 қыркүйек 2020.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 26 тамыз 2022.
Сілтемелер
- Өмірбаяны
- Өмірбаяндық материалдар на сайте МИФИ
- Нобель комитетінің сайтынан өмірбаяны (ағыл.)
- «Академик Николай Басов» (деректі фильм)
- Н. Г. Басов атындағы Воронеж гимназиясының сайтында өмірбаяны
- Мәскеудегі Новодевичий зиратындағы Н.Г.Басов қабіріндегі ескерткіш
- Тарихи анықтама на сайте Архива РАН
- Ғылым атымен өмір. Н.Г.Басовтың туғанына жүз жыл толуына Ресей Мемлекеттік Мұражайы сайтында
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Nikolaj Gennadevich Basov 14 zheltoksan 1922 Usman Tambov guberniyasy RKFSR 1 shilde 2001 Mәskeu kenestik zhәne resejlik fizik fizika bojynsha Nobel syjlygynyn 1964 Lenindik syjlyktyn 1959 zhәne KSRO Memlekettik syjlygynyn 1989 laureaty Eki mәrte Socialistik Enbek Eri 1969 1982 Ol kvanttyk elektronikany damytuga zhәne lazerlik zhүjelerdi zhasauga zor үles kosty Mikrotolkyndy ammiak generatory mazerdi ojlap tapkan A M Prohorovpen birge Nikolaj Gennadievich BasovTugan kүni14 zheltoksan 1922 1922 12 14 Tugan zheriUsman RKFSRҚajtys bolgan kүni1 mausym 2001 2001 06 01 78 zhas Қajtys bolgan zheriMәskeu ResejҒylymi ayasyradiofizikaZhumys orny Ғylymi dәrezhesi 1956 Ғylymi atagy 1966 1991 Alma materҒylymi zhetekshi A M ProhorovAtakty shәkirtteriNesimen belgilikvanttyk elektronikanyn negizin salushylardyn biriMarapattary Fizika salasyndagy Nobel syjlygy 1964 1990 Mәskeuden shakyrylgan 9 11 KSRO Zhogargy Kenesi Odak Kenesinin deputaty ӨmirbayanyN G Basov 1922 zhyly 14 zheltoksanda Usman kalasynda kazirgi Lipeck oblysy dүniege kelgen Әkesi Gennadij Fedorovich Basov kejinirek Voronezh orman sharuashylygy institutynyn professory anasy Zinaida Andreevna Molchanova Orys 1927 zhyly otbasy Usmannan Voronezhge koshti 1936 1950 zhyldary komsomol mүshesi Voronezh Volodarskij koshesi 60 1941 zhyly Basov Voronezhdegi orta mektepti bitirdi Volodarskij koshesi 60 meken zhajyndagy memorialdyk takta әskeri kyzmetke shakyrylyp Kujbyshev atyndagy medicinalyk akademiyaga zhiberildi 1943 zhyly feldsher biliktiligin alyp 1 shi Ukraina majdanynda belsendi armiya kataryna zhiberildi Sogystan kejin Basov MFII ge tүsip 1950 zhyly diplomyn korgady 1948 zhyldan bastap KSRO Ғylym akademiyasynyn Lebedev atyndagy fizika institutynda ҒAFI laborant bolyp zhumys istedi onda M A Leontovich pen A M Prohorovtardyn zhetekshiligimen diplom algannan kejin zhumysyn zhalgastyrdy 1953 zhyly Basov kandidattyk dissertaciyasyn 1956 zhyly Molekulalyk generator takyryby bojynsha doktorlyk dissertaciyasyn korgady 1958 1972 zhyldary Basov FIAN direktorynyn orynbasary 1973 1989 zhyldary osy instituttyn direktory boldy Munda ol 1963 zhyly kvanttyk radiofizika zerthanasyn ujymdastyryp ony olgenshe baskardy 1962 zhyly Basov KSRO Ғylym akademiyasynyn korrespondent mүshesi al 1966 zhyly KSRO Ғylym akademiyasynyn akademigi bolyp sajlandy kejinnen Ғylym akademiyasynyn prezidiumyna sajlandy 1967 zhyldan 1990 zhylga dejin KSRO Ғylym akademiyasy prezidiumynyn 1991 zhyldan RҒA mүshesi Ol 1973 zhyly galymdardyn Pravda gazetine zhazgan hatyna Akademik A D Saharov hatta Saharovka Kenes Odagynyn memlekettik zhүjesin syrtky zhәne ishki sayasatyn zhamandajtyn birkatar mәlimdemeler zhasady degen ajyp tagylyp akademikter onyn kukyk korgau kyzmetin Kenes galymynyn ar namysy men abyrojyna nuksan keltiru dep bagalady 1978 zhyly ol MFII de kvanttyk elektronika kafedrasyn ujymdastyrdy zhәne baskardy ol kejinirek lazerlik fizika kafedrasy dep ataldy Basov Ғylym Kvanttyk elektronika 1971 zhyldan zhәne Priroda 1967 1990 zhurnaldarynyn bas redaktory Kvant zhurnalynyn redakciyalyk alkasynyn mүshesi 1978 1990 zhyldary Bүkilodaktyk Bilim oku kogamy baskarmasynyn toragasy boldy 1950 zhyly Kseniya Tihonovna Nazarovaga үjlendi balalary fizik Gennadij 1954 zh t zhәne Dmitrij 1963 zh t 2001 zhyly 1 shildede kajtys boldy Ғylymi kyzmetBasovtyn enbekteri kvanttyk elektronikaga zhәne onyn koldanystaryna arnalgan 1952 zhyly A M Prohorovpen birge ol kvanttyk zhүjeler arkyly elektromagnittik sәulelenudi kүshejtu zhәne generaciyalau principin bekitti bul 1954 zhyly ammiak molekulalarynyn shogy negizinde birinshi kvanttyk generatordy mazer zhasauga mүmkindik berdi Kelesi zhyly keri dengejli populyaciyany kurudyn үsh dengejli shemasy usynyldy ol mazerlerde zhәne lazerlerde keninen koldanyldy Bul zhumystar sondaj ak amerikandyk fizik K Taunstyn zertteuleri fizikadagy zhana bagyt kvanttyk elektronikanyn negizin kalady Radiotolkyndardy generaciyalau men kүshejtudin zhana principin әzirlegeni үshin molekulyarlyk generatorlar men kүshejtkishterdi kuru N G Basov pen A M Prohorov 1959 zhyly Lenindik syjlykka ie boldy al 1964 zhyly Ch X Taunspen birge kvanttyk elektronika salasyndagy lazer mazerlik principi negizinde oscillyatorlar men kүshejtkishterdi zhasauga әkelgen irgeli zhumysy үshin fizika bojynsha Nobel syjlygynyn laureaty atandy Yu M Popovpen zhәne B M Vulmen birge Basov zhartylaj otkizgish lazerlerdin әrtүrli tүrlerin zhasau ideyasyn usyndy 1962 zhyly optikalyk ajdau kozdyrylatyn birinshi inekciyalyk lazer sodan kejin elektrondy sәulemen kozgalatyn lazerler al 1964 zhyly zhartylaj otkizgish lazerler zhasaldy Basov sonymen katar kuatty gaz zhәne himiyalyk lazerler bojynsha zertteuler zhүrgizdi onyn zhetekshiligimen ftorid sutegi zhәne jod lazerleri sodan kejin eksimer lazerleri zhasaldy Basovtyn birkatar enbekteri zhogary kuatty lazerlik impulstardyn zatpen taraluy men әrekettesuine arnalgan Ol baskarylatyn termoyadrolyk sintez үshin lazerlerdi koldanu ideyasyna ie boldy 1961 plazmany lazerlik kyzdyru әdisterin usyndy lazerlik sәulelenu arkyly himiyalyk reakciyalardy yntalandyru procesterin taldady Basov kvanttyk zhiilik standarttaryn kurudyn fizikalyk negizderin әzirledi optoelektronikada lazerlerdi zhanadan koldanu үshin ideyalardy usyndy mysaly optikalyk logikalyk elementterdi kuru zhәne syzykty emes optikada koptegen zertteulerdi bastady Marapattar syjlyktar kurmetti ataktarEki mәrte Socialistik Enbek Eri 1969 1982 II dәrezheli Otanga sinirgen enbegi үshin ordeni 13 zheltoksan 1997 zh memleket aldyndagy enbegi gylymdy damytuga zhәne zhogary bilikti kadrlar dayarlauga koskan zor zheke үlesi үshin Leninnin bes ordeni Lenindik syjlyk 1959 KSRO Memlekettik syjlygy 1989 Fizika bojynsha Nobel syjlygy 1964 kvanttyk elektronika salasyndagy irgeli zhumystary үshin Chehoslovakiya gylym akademiyasynyn altyn medali 1975 A Volta altyn medali 1977 M V Lomonosov atyndagy үlken altyn medal 1990 Aeroflottyn Airbus A320 214 VP BLL ushagy N Basov atymen atalady Belarus Respublikasy Ministrler Kenesinin Қurmet gramotasymen 30 zheltoksan 1997 zh lazerlik fizika men kvanttyk elektronikanyn damuyna koskan erekshe үlesi zhemisti gylymi zertteu zhumystary үshin zhәne tuganyna 75 zhyl toluyna bajlanysty Resej Federaciyasy Prezidentinin bilim beru salasyndagy syjlygy MFII ҒAFI fizikterinin zhogary mektebi zhobasyn kuru zhәne zhүzege asyrgany үshin zhәne baskalar Ғylymi ujymdarga akademiyalarga mүshe bolu Leopoldinanyn mүshesi 1971 Bolgariya gylym akademiyasynyn 1974 Үndistan Ұlttyk gylym akademiyasynyn INSA zhәne Belarus ҰҒA 1995 sheteldik mүshesi ZhariyalanymdarKitaptar N G Basov K A Brueckner Editor in Chief S W Haan C Yamanaka Inertial Confinement Fusion 1992 ISBN 0 88318 925 9 Research Trends in Physics Series founded by V Alexander Stefan and published by the American Institute of Physics Press presently Springer Nyu Jork V Stefan and N G Basov Editors Semiconductor Science and Technology Volume 1 Semiconductor Lasers Stefan University Press Series on Frontiers in Science and Technology Paperback 1999 ISBN 1 889545 11 2 V Stefan and N G Basov Editors Semiconductor Science and Technology Volume 2 Quantum Dots and Quantum Wells Stefan University Press Series on Frontiers in Science and Technology Paperback 1999 ISBN 1 889545 12 0Makalalar A M Prohorov N G Basov Molekulyarnyj generator i usilitel UFN 1955 T 57 3 S 485 501 A M Prohorov B D Osipov N G Basov Pisma v redakciyu o molekulyarnom generatore bez ispolzovaniya molekulyarnogo puchka UFN 1956 T 59 2 Basov N G Krohin O N Popov Yu M Generaciya usilenie i indikaciya infrakrasnogo i opticheskogo izluchenij s pomoshyu kvantovyh sistem UFN 1960 T 72 10 Oraevskij A N Chihachyov B M Strahovskij G M Basov N G Krohin O N O vozmozhnosti issledovaniya relyativistskih effektov s pomoshyu molekulyarnyh i atomnyh standartov chastoty UFN 1961 T 75 9 Basov N G Letohov V S Opticheskie standarty chastoty UFN 1968 T 96 12 Semyonov A S Nikitin V V Basov N G Dinamika izlucheniya inzhekcionnyh poluprovodnikovyh lazerov UFN 1969 T 97 4 Suchkov A F Danilychev V A Basov N G Belenov E M Elektroionizacionnye lazery na szhatom uglekislom gaze UFN 1974 T 114 10 Oraevskij A N Isakov V A Romanenko V I Markin E P Basov N G Belenov E M Novye metody razdeleniya izotopov UFN 1977 T 121 3 Basov N G Eliseev P G Popov Yu M Poluprovodnikovye lazery UFN 1986 T 148 1 Basov N G Danilychev V A Lazery na kondensirovannyh i szhatyh gazah UFN 1986 T 148 1 DerekkozderAleksej Levin Kvantovyj svetoch Istoriya odnogo iz samyh vazhnyh izobretenij XX veka lazera Popmech ru 1 mausym 2006 Basty derekkozinen muragattalgan 24 tamyz 2011 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 28 shilde 2009 Spisok deputatov Verhovnogo Soveta SSSR 11 sozyva Basty derekkozinen muragattalgan 28 sәuir 2013 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 14 kantar 2015 Arhivirovannaya kopiya Basty derekkozinen muragattalgan 15 kantar 2018 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 11 zheltoksan 2017 Pismo chlenov Akademii nauk SSSR Basty derekkozinen muragattalgan 18 kazan 2018 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 11 zheltoksan 2017 Kratkaya istoriya kafedry Basty derekkozinen muragattalgan 24 karasha 2016 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 17 kantar 2017 Ukaz Prezidenta Rossijskoj Federacii ot 13 dekabrya 1997 goda 1280 O nagrazhdenii ordenom Za zaslugi pered Otechestvom II stepeni Basova N G Basty derekkozinen muragattalgan 1 tamyz 2019 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 20 karasha 2019 Postanovlenie Soveta Ministrov Respubliki Belarus ot 30 dekabrya 1997 goda 1743 O nagrazhdenii N G Basova Pochyotnoj gramotoj Soveta Ministrov Respubliki Belarus Basty derekkozinen muragattalgan 28 sәuir 2021 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 28 sәuir 2021 Ukaz Prezidenta Rossijskoj Federacii ot 30 11 2001 g 1374 orys Prezident Rossii Basty derekkozinen muragattalgan 24 kyrkүjek 2020 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 26 tamyz 2022 SiltemelerӨmirbayany Өmirbayandyk materialdar na sajte MIFI Nobel komitetinin sajtynan omirbayany agyl Akademik Nikolaj Basov derekti film N G Basov atyndagy Voronezh gimnaziyasynyn sajtynda omirbayany Mәskeudegi Novodevichij ziratyndagy N G Basov kabirindegi eskertkish Tarihi anyktama na sajte Arhiva RAN Ғylym atymen omir N G Basovtyn tuganyna zhүz zhyl toluyna Resej Memlekettik Murazhajy sajtynda