Андрей Дмитриевич Сахаров

Андрей Дмитриевич Сахаров (1921 жыл 21 мамыр, Мәскеу — 1989 жыл 14-желтоқсан, осы жерде) — Кеңес Одағының физигі, КСРО Ғылым академиясының академигі, алғашқы кеңестік жасаушылардың бірі. Кейінірек - қоғам қайраткері, диссидент және құқық қорғаушы; КСРО-ның Халықтық депутаты; Нобель сыйлығының лауреаты (1975).

Андрей Дмитриевич Сахаров
Туған күні	21 мамыр 1921 (1921-05-21)
Туған жері	КСРО, РСФКР, Мәскеу
Қайтыс болған күні	14 желтоқсан 1989 (1989-12-14) (68 жас)
Қайтыс болған жері	КСРО, РСФКР, Мәскеу
Азаматтығы	КСРО
Ғылыми аясы	Физика
Жұмыс орны	П. Н. Лебедев атындағы физика институты
Ғылыми атағы	Физика-математика ғылымдарының докторы
Альма-матер	Мәскеу мемлекеттік университетінің физика факультеті
Ғылыми жетекші	И. Е. Тамм
Атақты шәкірттері	В. С. Лебедев

1980 жылы өзінің құқық қорғау саласындағы еңбегі үшін барлық кеңестік марапаттарынан айырылып, әйелі, Елена Боннэрмен бірге Мәскеуден жер аударылған. 1986 жылдың соңына қарай Михаил Горбачёв батыс мемлекеттерінің қысымына ұшырап, Сахаровқа Мәскеуге қайтуға рұқсат беруге мәжбүр болады.

Отбасы

1942 жылы университетті үздік бітіріп, Поволжьедегі әскери зауытқа жіберілді. 26 жасында А.Сахаров физика математика ғылымдарның докторы дәрежесіне ие болды.

Аса құпия жағдайда жұмыс істеген А.Сахаров, И,Томм және олардың әріптестері сутек бомбасын жасап шығарды, ол 1953 жылы тамыза сынақтан өткізілді.

А.Сахаров ядролық қаруды жетілдіру саласында жұмыс істеді. Алайда, уақыт өте келе онда ядролық сынақтарға қарсы наразылық сезімі оянды.

1943 жылы Андрей Сахаров К. А. Вихиреваға үйленіп, 1969 жылы әйелі обадан қаза тапқанша, некеде болады. Олардың үш баласы болды - екі қыз бен бір ұл бала (Татьяна, Любовь, Дмитрий).

1970 жылы ғалым Е. Г. Боннэрмен танысып, 1972 жылы оған үйленеді. Оның ересек екі баласы болады (Татьяна, Алексей). А. Д. Сахаровтың балалары ересек азаматтар болатын. Сахаровтың кенжесі, Дмитрийді оның қызы Любовь қол астына алды. Екеуінің ортақ балалары болған жоқ.

Ғылыми еңбегі

• КСРО-дағы алғашқы сутегі бомбасын жасаушылардың бірі (1953). Оның еңбектері магниттік гидродинамика, плазма табиғаты, басқарылатын термоядролық синтез, элементар бөлшектер, астрофизика мен гравитация тақырыптарына жазылған.
• 1950 жылы А. Д. Сахаров пен И. Е. Тамм плазманың магниттік термооқшаулану принципін қолдану арқылы энергетикалық мақсаттарға бағытталған басқарылатын термоядролық реакцияны жүзеге асыру идеясын жасады.
• Сахаров - элементар бөлшектер мен космологиядан жазылған қайталанбас еңбектердің авторы.
• Мюондық катализ (1948, 1957), магниттік кумуляция және магниттік жарылғыш генераторларды жасауға еңбек еткен (1951—1952); алғашқы рет индукцияланған гравитация мен нөлдік лагранжиан идеяларын ұсынған.

Сыртқы сілтемелер

• Calendar Naţional., Chişinău, Biblioteca Naţională a Republicii Moldova, 2006, p. 161
• Большой Российский энциклопедический Словарь. Репринтное издание. М., Научное издательство Большая Российская энциклопедия, 2009.
• А. Д. Сахаров, Воспоминания (1978—1989). 1989 г
• Тревога и надежда: в 2 т.: Статьи. Письма. Выступления. Интервью (1958—1986) / Сост. Боннэр Е. — М.: Время, 2006.

Дереккөздер

1. Қазақстанның қазіргі заман тарихы (Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық) Б.Аяған, М.Шәймерденова

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Andrei Sakharov