Гидродинамика(гидро... және динамика) – гидроаэромеханиканың сығылмайтын сұйықтықтың қозғалысын және оның өзімен шекаралас орналасқан қатты денемен әсерлесуін зерттейтін бөлімі.
Гидродинамика – сұйықтық пен газ механикасының ертеден келе жатқан әрі жақсы дамыған саласы.
Гидродинамика көмегімен сұйықтықтың жалпы қасиеттеріне механиканың негізгі заңдары мен тәсілдерін қолдана отырып, сұйықтық алып жатқан тұтас ортаның кез келген нүктесінің жылдамдығы, қысымы тәрізді өлшемдер анықталады.
Гидродинамиканың негізгі тәсілдері дыбыс жылдамдығынан (шамамен 330 м/сx1200 /сағ) жылдамдығы төмен газ қасиеттерін зерттеу үшін де пайдаланылады. гидродинамика теория гидродинамика және эксперименттік гидродинамика болып екіге бөлінеді. Теориялық гидродинамикада сұйықтықтың жеке бөлшектері сұйық орналасқан тұтас ортаның материалдық нүктелері ретінде қарастырылады немесе сұйықтық алып жатқан кеңістіктегі жылдамдықтар өрісі зерттеледі. гидродинамика тұрғысынан алғанда сұйықтықтың ең басты қасиеті – аққыштық пен тұтастық. Сұйықтықтың газ тәріздес ортадан негізгі айырмашылығы – оның сығылмайтындығы. Мұндай сұйықтықтар үшін үзіліссіздік теңдеуі мен Навье-Стокс теңдеуі қолданылады. Тұтқыр сұйықтық қозғалысы қарастырылғанда, ағыс сипаттамасы болып табылатын өлшемсіз шама – Рейнольдс саны қолданылады. Эксперименттік гидродинамика тәсілдерінің қатарына сұйықтық қозғалысы мен оған шекаралас орналасқан қатты дене маңындағы ағысты кішірейтілген масштабта қайта жасап алуға негізделген модельдеу тәсілдері жатады. гидродинамиканың көптеген есептерін шешуге ұқсастық теориясы мен ұқсастық өлшеміне негізделген гидродинамикалық тәжірибелер де қолданылады. гидродинамика әдістері гидравлика, гидрология және гидротех. есептерін шығаруды, гидротурбинаны, сорғыларды, құбырларды, т.б. есептеуді табысты шешуге мүмкіндік береді. Әр түрлі жағдайдағы (тұтқыр күштер, магниттік гидродинамикалық күштер, т.б.) ламинарлық ағыс гидродинамикасы (матем. модельдеу әдісімен) ҚазҰУ-да, ҚР Білім және ғылым министрілігінің Теория және қолданбалы математика институтында, Қазақ энергет. ғылыми-зерттеу институтында, ал турбуленттік ағыс гидродинамикасы жоғарыда аталған институттарда, сондай-ақ Алматы энергетика институтында, Қазақ архитектура-құрылыс академиясында (Б.Қ.Әлиаров, Б.П.Устименко, В.П.Кашкаров, Қ.Е.Жауғаштин, Ш.А.Ершин, З.Б.Сақыпов, т.б.) зерттелді. Арналық ағындар мен гидротехникалық құрылыстар гидродинамикасына байланысты зерттеулер Қазақ энергет. ғылыми-зерттеу институтында, Тараз су шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтында, ҚазҰУ-да, т.б. (Р.Ж.Жолаев, Ә.Ы.Арықова, Т.Х.Ахмедов, А.Ә.Тұрсынов, т.б.) жүргізілді.
Дереккөздер
- Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2
- Мұнай және газ геологиясы танымдық және кәсіптік-технологиялық терминдерінің түсіндірме сөздігі. Анықтамалық басылым.- Алматы: 2003. ISBN 9965-472-27-0
- “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Gidrodinamika gidro zhәne dinamika gidroaeromehanikanyn sygylmajtyn sujyktyktyn kozgalysyn zhәne onyn ozimen shekaralas ornalaskan katty denemen әserlesuin zerttejtin bolimi Gidrodinamika sujyktyk pen gaz mehanikasynyn erteden kele zhatkan әri zhaksy damygan salasy Gidrodinamika komegimen sujyktyktyn zhalpy kasietterine mehanikanyn negizgi zandary men tәsilderin koldana otyryp sujyktyk alyp zhatkan tutas ortanyn kez kelgen nүktesinin zhyldamdygy kysymy tәrizdi olshemder anyktalady Gidrodinamikanyn negizgi tәsilderi dybys zhyldamdygynan shamamen 330 m sx1200 sag zhyldamdygy tomen gaz kasietterin zertteu үshin de pajdalanylady gidrodinamika teoriya gidrodinamika zhәne eksperimenttik gidrodinamika bolyp ekige bolinedi Teoriyalyk gidrodinamikada sujyktyktyn zheke bolshekteri sujyk ornalaskan tutas ortanyn materialdyk nүkteleri retinde karastyrylady nemese sujyktyk alyp zhatkan kenistiktegi zhyldamdyktar orisi zertteledi gidrodinamika turgysynan alganda sujyktyktyn en basty kasieti akkyshtyk pen tutastyk Sujyktyktyn gaz tәrizdes ortadan negizgi ajyrmashylygy onyn sygylmajtyndygy Mundaj sujyktyktar үshin үzilissizdik tendeui men Nave Stoks tendeui koldanylady Tutkyr sujyktyk kozgalysy karastyrylganda agys sipattamasy bolyp tabylatyn olshemsiz shama Rejnolds sany koldanylady Eksperimenttik gidrodinamika tәsilderinin kataryna sujyktyk kozgalysy men ogan shekaralas ornalaskan katty dene manyndagy agysty kishirejtilgen masshtabta kajta zhasap aluga negizdelgen modeldeu tәsilderi zhatady gidrodinamikanyn koptegen esepterin sheshuge uksastyk teoriyasy men uksastyk olshemine negizdelgen gidrodinamikalyk tәzhiribeler de koldanylady gidrodinamika әdisteri gidravlika gidrologiya zhәne gidroteh esepterin shygarudy gidroturbinany sorgylardy kubyrlardy t b esepteudi tabysty sheshuge mүmkindik beredi Әr tүrli zhagdajdagy tutkyr kүshter magnittik gidrodinamikalyk kүshter t b laminarlyk agys gidrodinamikasy matem modeldeu әdisimen ҚazҰU da ҚR Bilim zhәne gylym ministriliginin Teoriya zhәne koldanbaly matematika institutynda Қazak energet gylymi zertteu institutynda al turbulenttik agys gidrodinamikasy zhogaryda atalgan instituttarda sondaj ak Almaty energetika institutynda Қazak arhitektura kurylys akademiyasynda B Қ Әliarov B P Ustimenko V P Kashkarov Қ E Zhaugashtin Sh A Ershin Z B Sakypov t b zertteldi Arnalyk agyndar men gidrotehnikalyk kurylystar gidrodinamikasyna bajlanysty zertteuler Қazak energet gylymi zertteu institutynda Taraz su sharuashylygy gylymi zertteu institutynda ҚazҰU da t b R Zh Zholaev Ә Y Arykova T H Ahmedov A Ә Tursynov t b zhүrgizildi DerekkozderRahimbekova Z M Materialdar mehanikasy terminderinin agylshynsha oryssha kazaksha tүsindirme sozdigi ISBN 9965 769 67 2 Munaj zhәne gaz geologiyasy tanymdyk zhәne kәsiptik tehnologiyalyk terminderinin tүsindirme sozdigi Anyktamalyk basylym Almaty 2003 ISBN 9965 472 27 0 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet