Ландшафт генезисі - ландшафтының пайда болуына және оның казіргі кездегі динамикалык күйіне себепші процестер жиынтығы. Адам қоғамы баталғанға дейін ландшафтыларға айтарлықтай дәрежеде (климаттык) факторлармен бірге теллурлық (негізінен, Жердің пішіні), тектоникалык және биологиялық факторлар әсер етті. Бұл тұжырым ландшафтының зоналық-белдеулік (тундра, экватор және т.б.), биогендік, гидрогендік, орогендік (жазық, тау, аңғар және т.б.) деп аталатын типтерінің атауынан көрініс табады, мұнда бірінші немесе екінші фактор жетекші фактор болады.
Ландшафт деградациясы
Ландшафт деградациясы (нашарлауы) - ландшафт құрылымының түгелдей бұзылып, қайтып қалпына келмейтіндей болып өзгеруі. Ландшафт деградациясы көбінесе адамдардың ретсіз қарекетінің салдарынан болады.
Ландшафт инверсиясы
Ландшафт инверсиясы — ландшафтылардың биіктік белдеулердің заңдылығына сәйкес келмейтін биіктік бойынша бөлінуі. Температураның, жауын-шашынның инверсиялары мен су режімінің жергілікті өзгерістеріне байланысты туындайды. Ландшафт инверсиясы жағдайында беткей бойынша биіктегенде жылусүйгіш ландшафт калыптасады. Ландшафт инверсиясы әсіресе тау ішкі және тау аралық қазаншұңқырлары бар таулы аудандарға тән.
Ландшафт құрамбөліктері
Ландшафт құрамбөліктері - географиялық қабықтың жеке сфераларының: литосфераның, гидросфераның, атмосфераның, биосфераның қалдықтарынан тұратын ландшафтының негізгі құрылымдық бөліктері. Ландшафт құрамбөліктері табиғи және антропогендік құрамбөліктер деп бөлінеді. Табиғи ландшафт құрамбөліктері не тау жыныстары, ауа, жер асты және жер беті сулары, топырақ және т.б., ал антропогендік ландшафт құрамбөліктеріне егілген ағаштар, бөгендер және т.б. жатады.
Ландшафт морфологиясы
Ландшафт морфологиясы - географиялық ландшафтылардың морфологиялық құрылысын, яғни ландшафт ішіндегі морфологиялық бөліктерінің — фацияларының, қоныстарының және жерлерінің өзара орналасуын, олардың генетикалық және динамикалық арақатынастарын зерттейтін ландшафттанудың бөлімі.
Ландшафт түзуші факторлар
Ландшафт түзуші факторлар - ландшафтының ең маңызды қасиеттерін калыптастыратын факторлар. Ландшафт түзуші факторларды сыртқы және ішкі деп бөледі. Сыртқы факторларына ғарыштық, геодинамикалық факторлар жатады, ішкі факторлары ландшафтыға енетін жеке құрамбөліктері мен төменгі таксондық дәрежедегі табиғат кешендерінің өзара әрекеттері процестерінде байқалады. Барлық ландшафт түзуші факторларды зоналық (климат, топырақ, өсімдік және т.б.) және бейзоналық (бедер, геологиялык кұрылысы) факторлар деп бөледі.
Дереккөздер
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Landshaft genezisi landshaftynyn pajda boluyna zhәne onyn kazirgi kezdegi dinamikalyk kүjine sebepshi procester zhiyntygy Adam kogamy batalganga dejin landshaftylarga ajtarlyktaj dәrezhede klimattyk faktorlarmen birge tellurlyk negizinen Zherdin pishini tektonikalyk zhәne biologiyalyk faktorlar әser etti Bul tuzhyrym landshaftynyn zonalyk beldeulik tundra ekvator zhәne t b biogendik gidrogendik orogendik zhazyk tau angar zhәne t b dep atalatyn tipterinin atauynan korinis tabady munda birinshi nemese ekinshi faktor zhetekshi faktor bolady Landshaft degradaciyasyLandshaft degradaciyasy nasharlauy landshaft kurylymynyn tүgeldej buzylyp kajtyp kalpyna kelmejtindej bolyp ozgerui Landshaft degradaciyasy kobinese adamdardyn retsiz kareketinin saldarynan bolady Landshaft inversiyasyLandshaft inversiyasy landshaftylardyn biiktik beldeulerdin zandylygyna sәjkes kelmejtin biiktik bojynsha bolinui Temperaturanyn zhauyn shashynnyn inversiyalary men su rezhiminin zhergilikti ozgeristerine bajlanysty tuyndajdy Landshaft inversiyasy zhagdajynda betkej bojynsha biiktegende zhylusүjgish landshaft kalyptasady Landshaft inversiyasy әsirese tau ishki zhәne tau aralyk kazanshunkyrlary bar tauly audandarga tәn Landshaft kurambolikteriLandshaft kurambolikteri geografiyalyk kabyktyn zheke sferalarynyn litosferanyn gidrosferanyn atmosferanyn biosferanyn kaldyktarynan turatyn landshaftynyn negizgi kurylymdyk bolikteri Landshaft kurambolikteri tabigi zhәne antropogendik kurambolikter dep bolinedi Tabigi landshaft kurambolikteri ne tau zhynystary aua zher asty zhәne zher beti sulary topyrak zhәne t b al antropogendik landshaft kurambolikterine egilgen agashtar bogender zhәne t b zhatady Landshaft morfologiyasyLandshaft morfologiyasy geografiyalyk landshaftylardyn morfologiyalyk kurylysyn yagni landshaft ishindegi morfologiyalyk bolikterinin faciyalarynyn konystarynyn zhәne zherlerinin ozara ornalasuyn olardyn genetikalyk zhәne dinamikalyk arakatynastaryn zerttejtin landshafttanudyn bolimi Landshaft tүzushi faktorlarLandshaft tүzushi faktorlar landshaftynyn en manyzdy kasietterin kalyptastyratyn faktorlar Landshaft tүzushi faktorlardy syrtky zhәne ishki dep boledi Syrtky faktorlaryna garyshtyk geodinamikalyk faktorlar zhatady ishki faktorlary landshaftyga enetin zheke kurambolikteri men tomengi taksondyk dәrezhedegi tabigat keshenderinin ozara әreketteri procesterinde bajkalady Barlyk landshaft tүzushi faktorlardy zonalyk klimat topyrak osimdik zhәne t b zhәne bejzonalyk beder geologiyalyk kurylysy faktorlar dep boledi DerekkozderҚazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Geografiya zhәne geodeziya Almaty Mektep baspasy 2007 264 bet ISBN 9965 36 367 6Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet