Күшән немесе Күшәла лат Arsenic As элементтердің периодтық жүйесінің V тобындағы химиялық элемент 33 Германий Мышьяк Сел

Күшән

Күшән немесе Күшәла (лат. Arsenic; As) — элементтердің периодтық жүйесінің V тобындағы химиялық элемент.

33	Германий ← Мышьяк → Селен
P ↑ As ↓ Sb	Периодическая система элементов 33As

Жай заттың сыртқы бейнесі

сұр полуметалл

Атом қасиеті

Атауы, символ, нөмірі

Күшән, 33

Топ типі

Металлоидтар

Топ, период, блок

15, 4, p

Атомдық масса
()

74.921595(6) м. а. б. (г/моль)

Электрондық конфигурация

[Ar] 3d¹⁰ 4s² 4p³

Қабықшалар бойынша электрондар

2, 8, 18, 5

Атом радиусы

139

Химиялық қасиеттері

119±4

185

+5e: 46, −3e: 222

2,18 (Полинг шкаласы)

0

Тотығу дәрежелері

−3, −2, −1, 0, +1, +2, +3, +4, +5

1-ші: 947.0 кДж/моль (эВ)
2-ші: 1798 кДж/моль (эВ)
3-ші: 2735 кДж/моль (эВ)

Жай заттың термодинамикалық қасиеттері

Термодинамикалық фаза

Қатты дене

Тығыздық ()

5.73 (сұр күшән) г/см³

Қайнау температурасы

887 K

1090 К (817°C), 3700 кПа

24,44 (сұр) кДж/моль

Булану жылуы

32,4 кДж/моль

25,05 Дж/(K·моль)

Молярлық көлем

13,1 см³/моль

қысымы
$P$ (Па)	1	10	100	1000	10 000	100 000
$T$ (К)	553	596	646	706	781	874

Жай заттың кристаллдық торы

тригональды

$a$ =0,4123 нм, $α$ =54,17° Å

285 K

Басқа да қасиеттері

(300 K) 50,2 Вт/(м·К)

8 ГПа

Моос қаттылығы

3.5

1440

7440-38-2

Күшән As

Реттік нөмірі 33. As деген таңбамен белгіленеді. Қарапайым зат болып сынғыш металл болып келеді. Оның аты ерте кезде орыс тілінде тышқан өлтіруге қарсы қолданғандықтан оны Мышьяк деп атап кетті. Оны 1789 жылы А. Л. Лавуазье ашқан. Мышьякқа бай орындар ол – Грузия, Орта Азия, сонымен бірге Қазақстанда , АҚШ, Швеция, Норвегия, Жапония, Канада, Ресейде. Мышьяктың қосылыстары және дара түрінде улы болып келеді. Онымен улынған адам басы аурып, іші өтіп, жүйке жүйесі қозады.

Сілтемелер

Дереккөздер

"Қазақ Энциклопедиясы", 6 том

Бұл — химия бойынша мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.

уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер

Kүshәn nemese Kүshәla lat Arsenic As elementterdin periodtyk zhүjesinin V tobyndagy himiyalyk element 33 Germanij Myshyak SelenP As Sb Periodicheskaya sistema elementov33 AsZhaj zattyn syrtky bejnesisur polumetallAtom kasietiAtauy simvol nomiriKүshәn 33Top tipiMetalloidtarTop period blok15 4 pAtomdyk massa 74 921595 6 m a b g mol Elektrondyk konfiguraciya Ar 3d10 4s2 4p3Қabykshalar bojynsha elektrondar2 8 18 5Atom radiusy139Himiyalyk kasietteri119 4185 5e 46 3e 2222 18 Poling shkalasy 0Totygu dәrezheleri 3 2 1 0 1 2 3 4 51 shi 947 0 kDzh mol eV 2 shi 1798 kDzh mol eV 3 shi 2735 kDzh mol eV Zhaj zattyn termodinamikalyk kasietteriTermodinamikalyk fazaҚatty deneTygyzdyk 5 73 sur kүshәn g sm Қajnau temperaturasy887 K1090 K 817 C 3700 kPa24 44 sur kDzh molBulanu zhyluy32 4 kDzh mol25 05 Dzh K mol Molyarlyk kolem13 1 sm molkysymy P Pa 1 10 100 1000 10 000 100 000T K 553 596 646 706 781 874Zhaj zattyn kristalldyk torytrigonaldya 0 4123 nm a 54 17 A285 KBaska da kasietteri 300 K 50 2 Vt m K 8 GPaMoos kattylygy3 514407440 38 2Kүshәn As Rettik nomiri 33 As degen tanbamen belgilenedi Қarapajym zat bolyp syngysh metall bolyp keledi Onyn aty erte kezde orys tilinde tyshkan oltiruge karsy koldangandyktan ony Myshyak dep atap ketti Ony 1789 zhyly A L Lavuaze ashkan Myshyakka baj oryndar ol Gruziya Orta Aziya sonymen birge Қazakstanda AҚSh Shveciya Norvegiya Zhaponiya Kanada Resejde Myshyaktyn kosylystary zhәne dara tүrinde uly bolyp keledi Onymen ulyngan adam basy auryp ishi otip zhүjke zhүjesi kozady SiltemelerHimiyalyk elementter tizimi Himiyalyk elementter ShikizatDerekkozder Қazak Enciklopediyasy 6 tom Bul himiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz

Жарияланған күні: Қазан 09, 2024, 13:27 pm