Жаңақала ауданы

Жаңақала ауданы — Батыс Қазақстан облысының оңтүстігінде орналасқан әкімшілік бөлініс. Аудан 1930 жылы құрылған, аумағы 20,8 мың шаршы км. Орталығы - Жаңақала ауылы.

Қазақстан ауданы
Жаңақала ауданы
Әкімшілігі
Облысы	Батыс Қазақстан облысы
Аудан орталығы	Жаңақала
Ауылдық округтер саны	9
Ауыл саны	22
Әкімі	Алпамыс Жаңабайұлы Көшкінбаев
Аудан әкімдігінің мекенжайы	Жаңақала ауылы, Халықтар достығы көшесі, №44
Тарихы мен географиясы
Координаттары	49°12′54″ с. е. 50°18′10″ ш. б. / 49.21500° с. е. 50.30278° ш. б. / 49.21500; 50.30278 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 49°12′54″ с. е. 50°18′10″ ш. б. / 49.21500° с. е. 50.30278° ш. б. / 49.21500; 50.30278 ^(G) ^(O) ^(Я)
Құрылған уақыты	1930
Жер аумағы	20,8 мың км²
Уақыт белдеуі	UTC+5:00
Тұрғындары
Тұрғыны	21 653 адам (2023)
Тығыздығы	1,0 адам/км²
Ұлттық құрамы	қазақтар (98,12%), татарлар (1,19%), орыстар (0,33%), басқалары (0,36%)
Сандық идентификаторлары
Пошта индексі	090400- 090412
Автомобиль коды	07
Жаңақала ауданының әкімдігі

Географиялық орны

Батысында Бөкей Ордасы, солтүстігінде Казталов, шығысында Ақжайық ауданы, оңтүстігінде Атырау облысының Индер, Исатай, Құрманғазы аудандарымен шектеседі. Аудан аумағы Каспий маңы ойпатында орналасқан. Жердің беті негізінен тегіс, Каспий жағында оңтүстікке қарай болмашы төмендейді. Аумағы жер бедеріне қарай солтүстік, оңтүстік бөліктерге бөлінеді. Солтүстік бетте жер бедері негізінен тегіс, оңтүстік жағы құмды, құмайтты келеді. Көшпелі құмдардың ауданы көбіне 2 шаршы км дейінгі көлемді құрайды. Шағылдардың биіктігі шамамен 3-6 метр. Ірі өзендер: Қараөзен - ұзындығы 70 км, Сарыөзен - ұзындығы 60 км, Көшім - жалпы ұзындығы - 90 км, Мұқыр - ұзындығы 25 км. Топырағы ашық, сұрғылт топырақты, сортаң, сорлы, боз топырақты болып келеді. Өсімдіктер, негізінен бидайық, ақселеу, сүттеген араласқан сұрғылт жусан шөптерінен тұрады.

Шаруашылығы

Шаруашылықтардың негізгі бағыты - мал шаруашылығы. Аудан - мал шаруашылығы бағытындағы жартылай шөлейтті III ауыл шаруашылық аймағына жатады (облыстың оңтүстік бөлігі). Бұл аймақ азықтық-жемдік дақылдар, күздік қара бидай мен арпа өсіре отырып, топырақ қорғау жүйесімен айналысады. Көкөніс-бақша өнімдері ішкі қажеттілік және оларды базарларға өткізіп сату үшін өсіріледі. Етті ірі қара, етті-майлы қой тұқымдары, түйе, табынды жылқы шаруашылығы мал шаруашылығы өнімдерін өндірудегі басымды бағыттар болып табылады. Ауданда асыл тұқымды Еділбай қойының Бірліктік типі және Көшім тұқымдас асыл тұқымды жылқы малдары өсіріледі.

Халқы

1939	1959	1979	1989	1999	2009	2021
25364	▼13755	▲19237	▲21307	▲23560	▼23505	▲24029

Тұрғындар саны - 24 029 (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар - 98,03%, басқалары - 1,97%.

Ауылдық округтер

22 елді мекен 9 ауылдық округке біріктірілген:

Әкімшілік бірлік	Орталығы	Елді мекендері	Халқы (2021)
Бірлік ауылдық округі	Бірлік ауылы	3	▼1488
Жаңажол ауылдық округі	Жаңажол ауылы	3	▼1326
Жаңақазан ауылдық округі	Жаңақазан ауылы	2	▼2156
Жаңақала ауылдық округі	Жаңақала ауылы	1	▲9325
Көпжасар ауылдық округі	Көпжасар ауылы	3	▼1748
Қызылоба ауылдық округі	Қызылоба ауылы	3	▼1636
Мәстексай ауылдық округі	Мәстексай ауылы	2	▼1737
Меңдешев ауылдық округі	Қырқопа ауылы	1	▼696
Пятимар ауылдық округі	Пятимар ауылы	4	▼1389

Ірі елді мекендері

Атауы	Статусы	Халқы (2021)
Жаңақала	ауыл	▲ 9325
Жаңақазан	ауыл	▼ 1809
Көпжасар	ауыл	▼ 1597
Мәстексай (Ленинское)	ауыл	▼ 1276
Қызылоба (Красногорское)	ауыл	▼ 1249
Бірлік	ауыл	▼ 1183
Пятимар	ауыл	▼ 1051
Жаңажол	ауыл	▼ 824
Қырқопа (Кармановка)	ауыл	▼ 696

Дереккөздер

1. Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
2. Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
3. Қазақстан почталық индекстері
4. Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 жыл. ISBN 9965-607-02-8
5. Ресей империясы, КСРО халық санақтары
6. ҚР халық санақтары