Үлкен Өзен, Қараөзен - Ресейдің Саратов және Қазақстанның Батыс Қазақстан облыстары жеріндегі өзен. Қазақстан аумағында Қараөзен деп аталады. Еділ-Жайық өзендері аралығында. Ұзындығы 650 км.
Үлкен Өзен, Қараөзен | |
---|---|
Сипаттамасы | |
Ұзындығы | 650 км |
Су алабының ауданы | 14 300 км² |
Бастауы | Жалпы Сырттың батыс бөлігіндегі жазық |
• Орналасқан жері | Ресей |
• Биіктігі | 120 м |
• Координаттары | 51°40′ с. е. 48°45′ ш. б. / 51.667° с. е. 48.750° ш. б. (G) (O) (Я) |
Сағасы | Қамыс-Самар көлдері |
• Орналасқан жері | Қазақстан |
• Координаттары | 48°57′ с. е. 50°00′ ш. б. / 48.950° с. е. 50.000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 48°57′ с. е. 50°00′ ш. б. / 48.950° с. е. 50.000° ш. б. (G) (O) (Я) |
Орналасуы | |
Ел | Ресей Қазақстан |
Аймақ | Ресейдің Саратов және Қазақстанның Батыс Қазақстан облыстары |
Бастауы
Жалпы Сырттың батыс бөлігіндегі жазықтан басталып, Қамыс-Самар көлдеріне құяды.
Гидрологиясы
Қазақстан аумағындағы су жиналатын алабының ауданы 9,4 мың км2, көп жылдық орташа су ағымы 7,80 м³/с. Аңғары кең, көпшілік жерінде батпақты жайылмасы шағын көлшіктер жасайды. Қар суымен толығады. Көктемде су бірнеше км-ге жайылып, жазда суы тартылғаннан кейін астық тұқымдас шалғын шөп қалың өседі.
Археология
Өзеннің археологиялық ескерткіштері белгілі, соның ішінде ортағасырлық қорымдар бар қорғандар. Мокринск қорымының археологиялық зерттеулері кезінде Алтын Орданың күміс теңгелері табылды.
Өзеннің оң жағалауында Орошаемое елді мекенінен оңтүстікке қарай 150 м және Александров Гайдан солтүстікке қарай 1,5 км жерде Алғай неолиттік орны бар.
Мамонттың қалдықтары (тістері, азулары - жақсы сақталған, сүйектері) және антидилювиялық бұқаның қалдықтары өзен жартастары мен түбінен жиі кездеседі.
Өзен бойындағы елді-мекендер
- Саратов облысы:
- Краснопартизан ауданы: Милорадовка, Головинщено;
- Ершовский ауданы: Семено-Полтавка, Целинный, Рефлектор, Михайловка, Осинов Гай, Новорепное, Орлов Гай;
- Дергачев ауданы: Золотуха, Зерновой;
- Новоузенск ауданы: Куриловка, бекініс Өзен, Таловка, Дмитриевка, Радищево, Новоузенск, Алғай;
- Александрово-Гай ауданы: Луков Кордон, Александров Гай, Новоалександровка, Приузенский;
- Батыс Қазақстан облысы:
- Қазталов ауданы: Қайыңды, Ащысай, Ақпәтер, Егінсай, Таңат, Жаңажол, Жалпақтал, Қараөзен, Сатыбалды, Төреғали;
- Жанғала ауданы: Жаңажол, Мәштексай, Сарыкөл.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Үlken Өzen Қaraozen Resejdin Saratov zhәne Қazakstannyn Batys Қazakstan oblystary zherindegi ozen Қazakstan aumagynda Қaraozen dep atalady Edil Zhajyk ozenderi aralygynda Ұzyndygy 650 km Үlken Өzen ҚaraozenSipattamasyҰzyndygy 650 kmSu alabynyn audany 14 300 km Bastauy Zhalpy Syrttyn batys boligindegi zhazyk Ornalaskan zheri Resej Biiktigi 120 m Koordinattary 51 40 s e 48 45 sh b 51 667 s e 48 750 sh b 51 667 48 750 G O Ya T Sagasy Қamys Samar kolderi Ornalaskan zheri Қazakstan Koordinattary 48 57 s e 50 00 sh b 48 950 s e 50 000 sh b 48 950 50 000 G O Ya Koordinattar 48 57 s e 50 00 sh b 48 950 s e 50 000 sh b 48 950 50 000 G O Ya T OrnalasuyEl Resej ҚazakstanAjmak Resejdin Saratov zhәne Қazakstannyn Batys Қazakstan oblystaryBastauyZhalpy Syrttyn batys boligindegi zhazyktan bastalyp Қamys Samar kolderine kuyady GidrologiyasyҚazakstan aumagyndagy su zhinalatyn alabynyn audany 9 4 myn km2 kop zhyldyk ortasha su agymy 7 80 m s Angary ken kopshilik zherinde batpakty zhajylmasy shagyn kolshikter zhasajdy Қar suymen tolygady Koktemde su birneshe km ge zhajylyp zhazda suy tartylgannan kejin astyk tukymdas shalgyn shop kalyn osedi ArheologiyaӨzennin arheologiyalyk eskertkishteri belgili sonyn ishinde ortagasyrlyk korymdar bar korgandar Mokrinsk korymynyn arheologiyalyk zertteuleri kezinde Altyn Ordanyn kүmis tengeleri tabyldy Өzennin on zhagalauynda Oroshaemoe eldi mekeninen ontүstikke karaj 150 m zhәne Aleksandrov Gajdan soltүstikke karaj 1 5 km zherde Algaj neolittik orny bar Mamonttyn kaldyktary tisteri azulary zhaksy saktalgan sүjekteri zhәne antidilyuviyalyk bukanyn kaldyktary ozen zhartastary men tүbinen zhii kezdesedi Өzen bojyndagy eldi mekenderSaratov oblysy Krasnopartizan audany Miloradovka Golovinsheno Ershovskij audany Semeno Poltavka Celinnyj Reflektor Mihajlovka Osinov Gaj Novorepnoe Orlov Gaj Dergachev audany Zolotuha Zernovoj Novouzensk audany Kurilovka bekinis Өzen Talovka Dmitrievka Radishevo Novouzensk Algaj Aleksandrovo Gaj audany Lukov Kordon Aleksandrov Gaj Novoaleksandrovka Priuzenskij Batys Қazakstan oblysy Қaztalov audany Қajyndy Ashysaj Akpәter Eginsaj Tanat Zhanazhol Zhalpaktal Қaraozen Satybaldy Toregali Zhangala audany Zhanazhol Mәshteksaj Sarykol Derekkozder Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9