Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Берклий (лат. Berkelіum; Вk) — элементтердің периодтық жүйесінің ІІІ тобындағы жасанды жолмен алынған радиоактивті химиялық элемент, актиноидтар тобына жатады, атомдық номері 97, атомдық массасы 247. Берклийді 1949 ж. Г. Сиборг бастаған американ ғалымдары 241Am элементін α-бөлшектермен атқылау нәтижесінде алған. Беркли қаласында (АҚШ) ашылғандықтан осы қаланың құрметіне аталған.
| |||||
| Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Күміс-ақ түсті радиоактивті металл  | |||||
| Атом қасиеті | |||||
| Атауы, символ, нөмірі | Берклий, 97 | ||||
| Топ типі | |||||
| Топ, период, блок | III, 7, f | ||||
| Атомдық масса () | |||||
| Электрондық конфигурация | [Rn] 5f9 7s2 | ||||
| Қабықшалар бойынша электрондар | 2, 8, 18, 32, 27, 8, 2 | ||||
| Атом радиусы | 297; 170 | ||||
| Химиялық қасиеттері | |||||
| 1,3 (Полинг шкаласы) | |||||
| Bk←Bk4+ -1,05 В | |||||
| Тотығу дәрежелері | +2, +3, +4, +5 | ||||
| (бірінші электрон) | |||||
| Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||
| Термодинамикалық фаза | |||||
| Тығыздық () | α-пішіні: 14,78 г/см³ β-нысаны: 13,25 г/см³ | ||||
| Балқу температурасы | 1259 K | ||||
| Қайнау температурасы | 2900 K | ||||
| Жай заттың кристаллдық торы | |||||
| Алтыбұрышты | |||||
| a=3,416 c=11,07 Å | |||||
| c/a қатынас | 3,24 | ||||
| Басқа да қасиеттері | |||||
| 7440-40-6 | |||||
Берклий ашылғаннан кейін оның химиялық қасиеттерін зерттеумен қатар, оны бөліп алу үшін “аса ауыр снарядтар” ретінде көміртек, азот және оттек атомдарының ядролары пайдаланылды.
Берклийдің 7 изотопы алынған, олардың ішіндегі ұзағырақ өмір сүретін изотоптары: 247Вk (жартылай ыдырау периоды Т1/2=1380 жыл), β-бөлшектерін шығарады, 249Вk (Т1/2=314 күн)- және -бөлшектерін шығарады, берклий химиялық қасиеттері жағынан лантоноидтар тобындағы тербий элементіне өте ұқсас. Валенттілігі +3 және +4-ке тең.
Химиялық қасиеті
Беркелийдің жоғары реактивті екендігі анықталды. Оның көптеген қосылыстарында оның тотығу дәрежесі + 3 (көбінесе) және + 4 болады. Төрт валентті беркелийдің болуы бұл элементті басқа актинидтер мен лантанидтерден (бөлу өнімдері) бөлуге мүмкіндік береді, оларда мұндай валенттілік формасы жоқ немесе оған түрлендіру қиынырақ.
Оттегімен (триоксидпен және диоксидпен), галогендермен және күкіртпен әрекеттеседі. Беркелияның белгілі қос тұздары және металлорганикалық қосылыстары. Минералды және органикалық қышқылдармен күрделі қосылыстар түзеді. Беркелий қосылыстары +3 тотығу дәрежесінде ерітіндіде ең тұрақты. Сілтілікке жақын рН кезінде Bk3 + ерімейтін негіздік гидроксид түзеді. Беркелий оксидтері, фторидтер, фосфаттар және карбонаттар суда ерімейді. Төрт валентті күйде беркелий күшті тотықтырғыш болып табылады.
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Berklij lat Berkelium Vk elementterdin periodtyk zhүjesinin III tobyndagy zhasandy zholmen alyngan radioaktivti himiyalyk element aktinoidtar tobyna zhatady atomdyk nomeri 97 atomdyk massasy 247 Berklijdi 1949 zh G Siborg bastagan amerikan galymdary 241Am elementin a bolshektermen atkylau nәtizhesinde algan Berkli kalasynda AҚSh ashylgandyktan osy kalanyn kurmetine atalgan 97 Kyurij Berklij KalifornijTb Bk Upu Periodicheskaya sistema elementov97 BkZhaj zattyn syrtky bejnesiKүmis ak tүsti radioaktivti metallAtom kasietiAtauy simvol nomiriBerklij 97Top tipiAktinoidtarTop period blokIII 7 fAtomdyk massa 247 247 0703 m a b g mol Elektrondyk konfiguraciya Rn 5f9 7s2Қabykshalar bojynsha elektrondar2 8 18 32 27 8 2Atom radiusy297 170Himiyalyk kasietteri1 3 Poling shkalasy Bk Bk4 1 05 V Bk Bk3 2 01 V Bk Bk2 1 6 VTotygu dәrezheleri 2 3 4 5 birinshi elektron 601 kDzh mol eV Zhaj zattyn termodinamikalyk kasietteriTermodinamikalyk fazaҚatty deneTygyzdyk a pishini 14 78 g sm b nysany 13 25 g sm Balku temperaturasy1259 KҚajnau temperaturasy2900 KZhaj zattyn kristalldyk toryAltyburyshtya 3 416 c 11 07 Ac a katynas3 24Baska da kasietteri7440 40 6BerklijBerklij atomy Berklij ashylgannan kejin onyn himiyalyk kasietterin zertteumen katar ony bolip alu үshin asa auyr snaryadtar retinde komirtek azot zhәne ottek atomdarynyn yadrolary pajdalanyldy Berklijdin 7 izotopy alyngan olardyn ishindegi uzagyrak omir sүretin izotoptary 247Vk zhartylaj ydyrau periody T1 2 1380 zhyl b bolshekterin shygarady 249Vk T1 2 314 kүn zhәne bolshekterin shygarady berklij himiyalyk kasietteri zhagynan lantonoidtar tobyndagy terbij elementine ote uksas Valenttiligi 3 zhәne 4 ke ten Himiyalyk kasietiBerkelijdin zhogary reaktivti ekendigi anyktaldy Onyn koptegen kosylystarynda onyn totygu dәrezhesi 3 kobinese zhәne 4 bolady Tort valentti berkelijdin boluy bul elementti baska aktinidter men lantanidterden bolu onimderi boluge mүmkindik beredi olarda mundaj valenttilik formasy zhok nemese ogan tүrlendiru kiynyrak Ottegimen trioksidpen zhәne dioksidpen galogendermen zhәne kүkirtpen әrekettesedi Berkeliyanyn belgili kos tuzdary zhәne metallorganikalyk kosylystary Mineraldy zhәne organikalyk kyshkyldarmen kүrdeli kosylystar tүzedi Berkelij kosylystary 3 totygu dәrezhesinde eritindide en turakty Siltilikke zhakyn rN kezinde Bk3 erimejtin negizdik gidroksid tүzedi Berkelij oksidteri ftoridter fosfattar zhәne karbonattar suda erimejdi Tort valentti kүjde berkelij kүshti totyktyrgysh bolyp tabylady Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet