Агроценоз (грек. agros дала, егістік жер, bios — тіршілік, ge — жер, koinos — жалпы)– ауыспалы , және өсімдіктерді қорғау жүйесі бірыңғай шаруашылық тәртіпте қолданылатын агроэкожүйенің (бір егістіктің) біртекті үлескісі шегіндегі мәдени өсімдіктер мен арамшөптер жиынтығы.
Агроценоз ауыспалы егістің немесе көп жылдық дара дақылдық барлық фазаларын біріктіреді. Ауыспалы егіс барысында мәдени өсімдіктер өзгергенде топырақты арамшөптердің тұқымды және өсімді бастамасы (тамырсабағы) тұрақты сақталады.
Агроценоздың құрылымы мәдени өсімдікті еккеннен қар жауғанға дейінгі өсімді маусымда өзгереді. Мұндайда мәдени өсімдіктердің дамуына байланысты биіктеп өсуі, өркендер саны, жалпы биомассасы, өсімді және генеративті мүшелері арасындағы жайғасулары ғана өзгеріп қоймай, арамшөптердің маусымдық қозғалыс құрамы мен күйі де өзгереді. Олар әр түрлі кезеңде гүлдеп, жеміс береді.
Сонымен қатар Агроценоз құрылымы климаттың ауытқуынан және ауыспалы егіс фазасына байланысты өзгеріске ұшырайды. Ылғалды және климаты салқын жылдары мәдени өсімдіктердің өсуі тежеліп, арамшөптер қаптап кетеді.
Гербицидтер қолданудан да Агроценоздың құрылымы өзгереді. Адамның іс-әрекеті нәтижесінде табиғаттағы жабайы өсімдіктер 4 мәдени өсімдіктер тобына бөлінеді:
- адамның араласуы нәтижесінде өзгеріске ұшыраған өсімдіктердің табиғи тобы мәдени түрге айналдырылған Агроценоз деп аталады. Бұған жоспарлы түрде пайдаланылатын табиғи орман мен жайылым, шабындықтар жатады;
- қолдан егілген орман мен көп жылдық екпе шөп шала мәдени Агроценозға жатады. Олардың өсіп-жетілуіне жоспарлы шаралар қолданылмайды;
- қолдан егіп, үнемі бақылап, жақсы өсіп-өнуіне түрлі шаралар қолданылып отыратын өсімдіктер құрамы (, бақтар, т.б.) мәдени Агроценозға жатады;
- интенсивті Агроценозға жылыжай, гидропоника өсімдіктері жатады. Мұнда адам топырақты ғана емес, ауаны да реттеп отырады.
Дереккөздер
- "Қазақ Энциклопедиясы"
- Биология: Жалпы білім беретін мектептің, 9-сыныбына арналған оқулық, 2-басылымы, өңделген/ М. Гильманов, А. Соловьева, Л. Әбшенова. - Алматы: Атамұра, 2009. ISBN 9965-34-927-4
- О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова Аурудың алдын алу және сақтандыру бойынша орысша-қазақша терминологиялық сөздік. Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл. ISBN 9965-752-06-0
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау / Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Agrocenoz grek agros dala egistik zher bios tirshilik ge zher koinos zhalpy auyspaly zhәne osimdikterdi korgau zhүjesi biryngaj sharuashylyk tәrtipte koldanylatyn agroekozhүjenin bir egistiktin birtekti үleskisi shegindegi mәdeni osimdikter men aramshopter zhiyntygy Agrocenoz auyspaly egistin nemese kop zhyldyk dara dakyldyk barlyk fazalaryn biriktiredi Auyspaly egis barysynda mәdeni osimdikter ozgergende topyrakty aramshopterdin tukymdy zhәne osimdi bastamasy tamyrsabagy turakty saktalady Agrocenozdyn kurylymy mәdeni osimdikti ekkennen kar zhauganga dejingi osimdi mausymda ozgeredi Mundajda mәdeni osimdikterdin damuyna bajlanysty biiktep osui orkender sany zhalpy biomassasy osimdi zhәne generativti mүsheleri arasyndagy zhajgasulary gana ozgerip kojmaj aramshopterdin mausymdyk kozgalys kuramy men kүji de ozgeredi Olar әr tүrli kezende gүldep zhemis beredi Sonymen katar Agrocenoz kurylymy klimattyn auytkuynan zhәne auyspaly egis fazasyna bajlanysty ozgeriske ushyrajdy Ylgaldy zhәne klimaty salkyn zhyldary mәdeni osimdikterdin osui tezhelip aramshopter kaptap ketedi Gerbicidter koldanudan da Agrocenozdyn kurylymy ozgeredi Adamnyn is әreketi nәtizhesinde tabigattagy zhabajy osimdikter 4 mәdeni osimdikter tobyna bolinedi adamnyn aralasuy nәtizhesinde ozgeriske ushyragan osimdikterdin tabigi toby mәdeni tүrge ajnaldyrylgan Agrocenoz dep atalady Bugan zhosparly tүrde pajdalanylatyn tabigi orman men zhajylym shabyndyktar zhatady koldan egilgen orman men kop zhyldyk ekpe shop shala mәdeni Agrocenozga zhatady Olardyn osip zhetiluine zhosparly sharalar koldanylmajdy koldan egip үnemi bakylap zhaksy osip onuine tүrli sharalar koldanylyp otyratyn osimdikter kuramy baktar t b mәdeni Agrocenozga zhatady intensivti Agrocenozga zhylyzhaj gidroponika osimdikteri zhatady Munda adam topyrakty gana emes auany da rettep otyrady Derekkozder Қazak Enciklopediyasy Biologiya Zhalpy bilim beretin mekteptin 9 synybyna arnalgan okulyk 2 basylymy ondelgen M Gilmanov A Soloveva L Әbshenova Almaty Atamura 2009 ISBN 9965 34 927 4 O D Dajyrbekov B E Altynbekov B K Torgauytov U I Kenesariev T S Hajdarova Aurudyn aldyn alu zhәne saktandyru bojynsha oryssha kazaksha terminologiyalyk sozdik Shymkent Ғasyr Sh 2005 zhyl ISBN 9965 752 06 0 Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Ekologiya zhәne tabigat korgau Zhalpy redakciyasyn baskargan tүsindirme sozdikter toptamasyn shygaru zhonindegi gylymi baspa bagdarlamasynyn gylymi zhetekshisi pedagogika gylymdarynyn doktory professor Қazakstan Respublikasy Memlekettik syjlygynyn laureaty A Қ Қusajynov Almaty Mektep baspasy ZhAҚ 2002 zhyl 456 bet ISBN 5 7667 8284 5 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet