Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Текей Райымбердіұлы (шамамен 1680 – 1700 жылдар аралығында туған, өлген жылдары белгісіз) — Байұлы тайпасы Адай руының Бәйімбет бөлімінен шыққан қазақ бай. Текей туыстарымен қатар қоян-қолтық жауға аттанып ерлік істерімен тұлға болғандығын шежірелер айқындай түседі. Үлкендерден жеткен әңгімелерде, Текей барға қанағат ететін, сабырлы, сол пейіліне өзіндік дөңгеленген шаруасы бар болған адам сыңайлы.
| Текей Райымбердіұлы | |
| Азаматтығы | |
|---|---|
| Ұлты | Қазақ |
| Қызметі | |
| Әкесі | Райымберді Алдабердіұлы |
| Балалары | Әтембек, Байшағыр, Мамыртай, Жақау, Әнет |
2021 жылы 2–3 қазан аралығында Текейдің бес баласының ұрпақтары жиналып Қарағашты қорымында үлкен ұлы ас берілді.
Шежіресі
Адай Батыр — Келімберді — Мұңал Батыр — Бәйімбет — Алдаберді — Райымберді — Текей.
Текейден 5 бала, олар: Әтембек Би, Байшағыр, Мамыртай, Жақау Батыр, Әнет Би.
Текейдің екі әйелінен туған Әтембек, Байшағыр, Мамыртай, Жақау, Әнеттер ұрпақ дүретіп, соңғылығында «Бес Текей» деген атқа ие болады.
- Әтембектен: Қаратоқа, Қалқаман, Шомақ, Қапан, Қазыбай, Абыз би, Абыл, Қабыл, Шалта.
- Байшағырдан: Мырзатай, Бөрітай, Итемген, Бәйтерек.
- Мамыртайдан: Қарамолда, Қарағасқа, Құлшық, Бақтыгелді, Барақ, Маймақ, Төретай, Айнажан.
- Жақаудан: Әжібай, Арал, Алтай, Шомақ, Қарабұлақ, .
- Әнеттен: , Мая би, Қыдырша, Қырымқұл би, Төлеп батыр, .
Аңыз
Текей қыс көзі, ақ шұнақ алай-дүлей күннің бірінде көшіп келе жатып бәйбішесіне: «Жақын маңда, анау қырдың астында қара жұрт бар еді. Мен барып, көңді жарып үй тігетін орын дайындай тұрайын. Сендер менің ізіммен келерсіздер», – деп көштен озып кетеді. Осы сәтте қасында 13–14 жасар қыз бала еріткен ақсақалды қария тап болып, аман-саулықтан кейін бәйбішеге: «Мына қызды Текейге тапсыр», – деп өзі кетуге ыңғай білдіріпті. Бәйбіше қонағын құр жібере алмай, көшке бос еріп келе жатқан ақ тайлақ атанып кеткен өзінің сүйікті ақ інгенін қарияға мінгізіп жібереді. Сонымен Текейдің бәйбішесінен Әтембек пен Байшағыр туады да, жаңағы қыдыр сыйлаған екінші әйелден Мамыртай, Жақау, Әнет атты үш бала туады. Соңғы үшеуінің ақтайлақ кемпірдің ұрпағы, нағашымыз “Қыдыр” дейтіні осы аңызға сүйеніп айтылған әңгіме.
Жыры
Сүгір Бегендікұлының Қосниязға арнауы:
1927 жылдың «жұт қояны», осыған жалғаса белең алып, қасірет-қайғыны үсті-үстіне ала келген «зобалаң-аласапыран» жылдар Маңғыстау елінің берекесін кетіргені мәлім. «Балапан — басына, тұрымтай — тұсына» кеткен нәубет болды ғой. Дос достан, ағайын туыстан айырылды. Жан-жаққа тарыдай шашылып кетті. Жыр сүлейі Сүкең де сол кездерде Хиуа жаққа бас сауғалағаны белгілі. Тағдырдың тәлкегімен бала кезден бір ауылда туып-өсіп, бірін-бірі қимай өскен замандасы қарт Қоснияз Қауиұлымен кездесу сәті 1968 жылдың жаз айында түсті. Қоснияз қарт Красноводск (қазіргі Түрікменстан) қаласы төңірегіндегі Қошоба селосында тұратынды. «Жырау Сүгір Қошобаға келетін болды», – деген хабарды естіген бұрынғы замандастары, жырын естіген, атағына сырттай таныстар асыға күтті. «Елу жылда ел жаңа» дегендей, Қоснияз қарт ел-жұртты тегіс хабарлап, замандас, ағасына сағынышты қонағасын берді. Қарт жырау сағыныш сезімін жырмен білдірді. Қарт жырау Қосниязға арнаған жырынан үзінді:
Келімберді, Мұңалдан,
Талабың оңға оралған.
Одан бері сөйлесем,
Бәйімбет деген ауылсың,
Үстінде халық құралған.
Райымберді Текейсің,
Сасқандар ақыл сұраған.
Талайды тордан шығарған,
Әруақты атаң Текейді,
Ешкім орта демейді.
Бес Текейдің баласы,
Әтембек пен Байшағыр,
Мамыртай, Жақау, Ер Әнет,
Толтырар айтсам көмейді.
Халық аузына ілінген,
Атағы көпке білінген,
Жақсылар өтті ішіңнен,
Сабырлық еткен шүкірмен.
Қасиетті пір де өтті,
Тасбих айтып, зікірмен.
Әруақты ер де өтті,
Суырып қылыш береннен,
Таймаған өңі береннен.
Дұшпанын алған жеделмен,
Ұстасқан жауын шегерген.
Би де шықты ішіңнен,
Кеңес тапқан тереңнен,
Сөйлескен дұшпан бөгелген.
Байлар да өтті ішіңнен,
Ұстаған дәулет кемелмен,
Ортаймаған кемерден,
Тарқатып қайыр шуленнен.
Шеберлер болды ішіңнен.
Айтқыштар да көп өтті,
Үлгі берген өнермен.
Сөз лазымын кезенген,
Алқалаған шаршыда,
Қызыл тілін безенген.
Алдын тосқан кезеңнен,
Атқыш мерген көп өтті,
Киік пенен құланның,
Алын тосқан кезеңнен,
Не жақсылар өткен жоқ,
Астана халық, көп елден!
Дереккөздер
- Жақсылық Көңілімқосұлы «Бәйімбет-Райымберді-Текей ұрпақтары» мақаласы.
- Сегіз арыс Адайым. Танымдық шежіре кітап. 5 том. ISBN 978-601-7524-36-4. Астана: Профи Медиа, 2015. – 560 бет.
- Райымберліұлы Текей атамға берілген астың қонақасы. 2.10.2021 жыл. Ақтау-Қарағашты YouTube сайтында
- Шежіре - Сайын Баймұңаловтың және Бисен Өтесінұлының нұсқалары http://sugirali.kz/index.php/shezhire/ata-tek Бейнеу аудандық «Рауан» газеті, 8 қараша 1991 жыл
- Сегіз арыс Адайым. Танымдық шежіре кітап. 5 том — Астана: Профи Медиа, 2015. — Б. 560. — ISBN 978-601-7524-36-4.
- Сәбит Әбішұлы Шоңай Құлыш би. Тарихи танымдық баян — Маңғыстау ақын-жазушыларының кітапханасы, 2006. — Б. 325.
- Сегіз арыс Адайым. Танымдық шежіре кітап. 5 том. ISBN 978-601-7524-36-4. Астана: Профи Медиа, 2015. – 560 бет.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tekej Rajymberdiuly shamamen 1680 1700 zhyldar aralygynda tugan olgen zhyldary belgisiz Bajuly tajpasy Adaj ruynyn Bәjimbet boliminen shykkan kazak baj Tekej tuystarymen katar koyan koltyk zhauga attanyp erlik isterimen tulga bolgandygyn shezhireler ajkyndaj tүsedi Үlkenderden zhetken әngimelerde Tekej barga kanagat etetin sabyrly sol pejiline ozindik dongelengen sharuasy bar bolgan adam synajly Tekej RajymberdiulyAzamattygyҚazak handygyҰltyҚazakҚyzmetiBajӘkesiRajymberdi AldaberdiulyBalalaryӘtembek Bajshagyr Mamyrtaj Zhakau Әnet 2021 zhyly 2 3 kazan aralygynda Tekejdin bes balasynyn urpaktary zhinalyp Қaragashty korymynda үlken uly as berildi ShezhiresiAdaj Batyr Kelimberdi Munal Batyr Bәjimbet Aldaberdi Rajymberdi Tekej Tekejden 5 bala olar Әtembek Bi Bajshagyr Mamyrtaj Zhakau Batyr Әnet Bi Tekejdin eki әjelinen tugan Әtembek Bajshagyr Mamyrtaj Zhakau Әnetter urpak dүretip songylygynda Bes Tekej degen atka ie bolady Әtembekten Қaratoka Қalkaman Shomak Қapan Қazybaj Abyz bi Abyl Қabyl Shalta Bajshagyrdan Myrzataj Boritaj Itemgen Bәjterek Mamyrtajdan Қaramolda Қaragaska Қulshyk Baktygeldi Barak Majmak Toretaj Ajnazhan Zhakaudan Әzhibaj Aral Altaj Shomak Қarabulak Әnetten Maya bi Қydyrsha Қyrymkul bi Tolep batyr AnyzTekej kys kozi ak shunak alaj dүlej kүnnin birinde koship kele zhatyp bәjbishesine Zhakyn manda anau kyrdyn astynda kara zhurt bar edi Men baryp kondi zharyp үj tigetin oryn dajyndaj turajyn Sender menin izimmen kelersizder dep koshten ozyp ketedi Osy sәtte kasynda 13 14 zhasar kyz bala eritken aksakaldy kariya tap bolyp aman saulyktan kejin bәjbishege Myna kyzdy Tekejge tapsyr dep ozi ketuge yngaj bildiripti Bәjbishe konagyn kur zhibere almaj koshke bos erip kele zhatkan ak tajlak atanyp ketken ozinin sүjikti ak ingenin kariyaga mingizip zhiberedi Sonymen Tekejdin bәjbishesinen Әtembek pen Bajshagyr tuady da zhanagy kydyr syjlagan ekinshi әjelden Mamyrtaj Zhakau Әnet atty үsh bala tuady Songy үsheuinin aktajlak kempirdin urpagy nagashymyz Қydyr dejtini osy anyzga sүjenip ajtylgan әngime ZhyrySүgir Begendikulynyn Қosniyazga arnauy 1927 zhyldyn zhut koyany osygan zhalgasa belen alyp kasiret kajgyny үsti үstine ala kelgen zobalan alasapyran zhyldar Mangystau elinin berekesin ketirgeni mәlim Balapan basyna turymtaj tusyna ketken nәubet boldy goj Dos dostan agajyn tuystan ajyryldy Zhan zhakka tarydaj shashylyp ketti Zhyr sүleji Sүken de sol kezderde Hiua zhakka bas saugalagany belgili Tagdyrdyn tәlkegimen bala kezden bir auylda tuyp osip birin biri kimaj osken zamandasy kart Қosniyaz Қauiulymen kezdesu sәti 1968 zhyldyn zhaz ajynda tүsti Қosniyaz kart Krasnovodsk kazirgi Tүrikmenstan kalasy toniregindegi Қoshoba selosynda turatyndy Zhyrau Sүgir Қoshobaga keletin boldy degen habardy estigen buryngy zamandastary zhyryn estigen atagyna syrttaj tanystar asyga kүtti Elu zhylda el zhana degendej Қosniyaz kart el zhurtty tegis habarlap zamandas agasyna sagynyshty konagasyn berdi Қart zhyrau sagynysh sezimin zhyrmen bildirdi Қart zhyrau Қosniyazga arnagan zhyrynan үzindi Kelimberdi Munaldan Talabyn onga oralgan Odan beri sojlesem Bәjimbet degen auylsyn Үstinde halyk kuralgan Rajymberdi Tekejsin Saskandar akyl suragan Talajdy tordan shygargan Әruakty atan Tekejdi Eshkim orta demejdi Bes Tekejdin balasy Әtembek pen Bajshagyr Mamyrtaj Zhakau Er Әnet Toltyrar ajtsam komejdi Halyk auzyna ilingen Atagy kopke bilingen Zhaksylar otti ishinnen Sabyrlyk etken shүkirmen Қasietti pir de otti Tasbih ajtyp zikirmen Әruakty er de otti Suyryp kylysh berennen Tajmagan oni berennen Dushpanyn algan zhedelmen Ұstaskan zhauyn shegergen Bi de shykty ishinnen Kenes tapkan terennen Sojlesken dushpan bogelgen Bajlar da otti ishinnen Ұstagan dәulet kemelmen Ortajmagan kemerden Tarkatyp kajyr shulennen Sheberler boldy ishinnen Ajtkyshtar da kop otti Үlgi bergen onermen Soz lazymyn kezengen Alkalagan sharshyda Қyzyl tilin bezengen Aldyn toskan kezennen Atkysh mergen kop otti Kiik penen kulannyn Alyn toskan kezennen Ne zhaksylar otken zhok Astana halyk kop elden DerekkozderZhaksylyk Konilimkosuly Bәjimbet Rajymberdi Tekej urpaktary makalasy Segiz arys Adajym Tanymdyk shezhire kitap 5 tom ISBN 978 601 7524 36 4 Astana Profi Media 2015 560 bet Rajymberliuly Tekej atamga berilgen astyn konakasy 2 10 2021 zhyl Aktau Қaragashty YouTube sajtynda Shezhire Sajyn Bajmunalovtyn zhәne Bisen Өtesinulynyn nuskalary http sugirali kz index php shezhire ata tek Bejneu audandyk Rauan gazeti 8 karasha 1991 zhyl Segiz arys Adajym Tanymdyk shezhire kitap 5 tom Astana Profi Media 2015 B 560 ISBN 978 601 7524 36 4 Sәbit Әbishuly Shonaj Қulysh bi Tarihi tanymdyk bayan Mangystau akyn zhazushylarynyn kitaphanasy 2006 B 325 Segiz arys Adajym Tanymdyk shezhire kitap 5 tom ISBN 978 601 7524 36 4 Astana Profi Media 2015 560 bet