Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Абыз Әтембекұлы (туған-өлген жылы белгісіз) — Адайдың Мұңал - Бәйімбет бөлімінен шыққан би, шешен. Әтембектің 9 баласының ішінен "Абыз би" атанған, есімі халық арасына кеңінен танымал Абыз Шегем Көбен би, Жары Назарұлы Шотан батыр, Табынай Айбас, Кенже Қонай батырлармен, Жаманадай Қарпық билермен замандас, сапарлас болған кісі. Абыз бидің кейінгі тікелей ұрпақтарының атадан балаға ұласқан тұқымды би болғандығына тарих куә.
| Абыз би Әтембекұлы | |
| Ұлты | Қазақ |
|---|---|
| Қызметі | |
| Әкесі | Әтембек би Текейұлы |
| Балалары | Есенжан би, Жылтыр, Есқара, Жүсіп, Діңгіл |
Шежіре
Адай Батыр – Келімберді – Мұңал Батыр – Бәйімбет – Алдаберді – Райымберді – Текей – Әтембек – Абыз
- Абыздан: Есенжан би, Жылтыр-Дәрігер, Есқара, Жүсіп, Діңгіл.
- Есенжаннан: Төлеген, Бөлек, Мүшекөз, Шәмеке, Тоғызбай, Аманқұл, Қожамқұл, Жылқыайдар, Алдар би.
- Жылтырдан: Қамысбай, Қалдыбай, Шотыр, Бектұр, Шакірбай, Алдаберген, Қызыл Қисық Тиленші.
- Есқарадан: Досқара.
- Жүсіптен: Текей.
- Діңгіл: Молдабек, Еспенбет, Байәділ, Баймен, Жақсымбет, Досмамбет, Шотанбай.
Ел ауызында мынадай аңыз бар: Әтембектің Абыз деген баласының тұқымы би болған: олар Әтембек би, одан Абыз би, одан Есенжан би, одан Алдар би, одан Тілеген би, одан Сәдуақас пен Қожа билер, Сәдуақастан Бәшен би.
Сөздері
Ет тәттілігін қойса, мен ұрлығымды қоямын деген екен қасқыр...
Бәйімбет Абыз би: Тоқтының еті су, бойдақтың еті бу, құнан қойдың еті құрыш, дөнен қойдың еті бұрыш, қыс түспей үйтілген бесті қой, көкейімді тесті ғой деген екен.
Жиналған көпшілік бір астың үстінде, - Ереке, қай малдың еті тәтірек? - деп сұраған екен.
"Түйенің өркеш майына жон етін қуырғанда тәтті емес пе, жылқының жал-жаясы, қазы-қартасынан артық не бар, сиырдың тоқ ішегі, ешкінің бөтеке майы тәтті ғой" - депті, Есен Ермембет би.
Мал баққан қазақта тамыздың он төрті болмай лақты соймаған. Дәмсіз болады деп. Жалпы қозыны соя берген, бірақ лақты тамыздың он төртінен кейін сойған.
Қараша айында марқа, бұзау, құлын сойып, содан кейін, желтоқсанның басында еті дәмді кәрі қойды тауысқан. Қауыс, кәрі құртаңды тауыс деп, содан айтқан.
Кәрі қойдың етінен кейін, жылқының етін жеген. Содан ақпан айында түйенің етін жеген. Науырыздың он бесінен кейін ет жемеген.
Сонау мамырдың он төртіне дейін сүт, шұбат, қымыз ішкен. Ас қазанды жазған ғой. Екі ай ағарған ішсе асқазан қайтадан қалпына келеді екен. Мамырдың он төртінен бастап қайтадан қозы бағлан етін жей бастаған...
Сілтемелер
"Хан кегі" дастанында Светқали Нұржан ел басына келген ең бір шешуші кезеңдегі Абыз бидің әрекетін, оның елге басшы, ерге батагөй болғандығын былайша суреттейді.
Сүйіндікқызы Бопай ханымның Орынбор генерал-губернаторы И.И. Неплюевке жазған талап-арызынан үзіндісі:
Абызы Әтембектің төкпек қағып, Ерлерге берді бата – от боп қарып!.. Ер Шотан, Арғынбай мен Айбас, Қонай Белге ұрып бес қаруын кетті аттанып...
Дереккөздер
- Сегіз арыс Адайым. Танымдық шежіре кітап. 5 том. Астана: Профи Медиа, 2015. - 560 бет.
- Шежіре - Сайын Баймұңаловтың және Бисен Өтесінұлының нұсқалары http://sugirali.kz/index.php/shezhire/ata-tek Бейнеу аудандық «Рауан» газеті, 8 қараша 1991 жыл
- Сегіз арыс Адайым. Танымдық шежіре кітап, 5 том. Астана: Профи Медиа, 2015. - 560 бет.
- https://vk.com/wall-154382761_205670
- https://m.facebook.com/Auldastar/photos/a.838751506205540/3689084137838915/?type=3
- https://ult.kz/post/svetkali-nurzhan-khan-kegi-dastan
- Сегіз арыс Адайым. Танымдық шежіре кітап. 5 том. Астана: Профи Медиа, 2015. - 560 бет.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Abyz Әtembekuly tugan olgen zhyly belgisiz Adajdyn Munal Bәjimbet boliminen shykkan bi sheshen Әtembektin 9 balasynyn ishinen Abyz bi atangan esimi halyk arasyna keninen tanymal Abyz Shegem Koben bi Zhary Nazaruly Shotan batyr Tabynaj Ajbas Kenzhe Қonaj batyrlarmen Zhamanadaj Қarpyk bilermen zamandas saparlas bolgan kisi Abyz bidin kejingi tikelej urpaktarynyn atadan balaga ulaskan tukymdy bi bolgandygyna tarih kuә Abyz bi ӘtembekulyҰltyҚazakҚyzmetiBiӘkesiӘtembek bi TekejulyBalalaryEsenzhan bi Zhyltyr Eskara Zhүsip DingilShezhireAdaj Batyr Kelimberdi Munal Batyr Bәjimbet Aldaberdi Rajymberdi Tekej Әtembek Abyz Abyzdan Esenzhan bi Zhyltyr Dәriger Eskara Zhүsip Dingil Esenzhannan Tolegen Bolek Mүshekoz Shәmeke Togyzbaj Amankul Қozhamkul Zhylkyajdar Aldar bi Zhyltyrdan Қamysbaj Қaldybaj Shotyr Bektur Shakirbaj Aldabergen Қyzyl Қisyk Tilenshi Eskaradan Doskara Zhүsipten Tekej Dingil Moldabek Espenbet Bajәdil Bajmen Zhaksymbet Dosmambet Shotanbaj El auyzynda mynadaj anyz bar Әtembektin Abyz degen balasynyn tukymy bi bolgan olar Әtembek bi odan Abyz bi odan Esenzhan bi odan Aldar bi odan Tilegen bi odan Sәduakas pen Қozha biler Sәduakastan Bәshen bi SozderiEt tәttiligin kojsa men urlygymdy koyamyn degen eken kaskyr Bәjimbet Abyz bi Toktynyn eti su bojdaktyn eti bu kunan kojdyn eti kurysh donen kojdyn eti burysh kys tүspej үjtilgen besti koj kokejimdi testi goj degen eken Zhinalgan kopshilik bir astyn үstinde Ereke kaj maldyn eti tәtirek dep suragan eken Tүjenin orkesh majyna zhon etin kuyrganda tәtti emes pe zhylkynyn zhal zhayasy kazy kartasynan artyk ne bar siyrdyn tok ishegi eshkinin boteke majy tәtti goj depti Esen Ermembet bi Mal bakkan kazakta tamyzdyn on torti bolmaj lakty sojmagan Dәmsiz bolady dep Zhalpy kozyny soya bergen birak lakty tamyzdyn on tortinen kejin sojgan Қarasha ajynda marka buzau kulyn sojyp sodan kejin zheltoksannyn basynda eti dәmdi kәri kojdy tauyskan Қauys kәri kurtandy tauys dep sodan ajtkan Kәri kojdyn etinen kejin zhylkynyn etin zhegen Sodan akpan ajynda tүjenin etin zhegen Nauyryzdyn on besinen kejin et zhemegen Sonau mamyrdyn on tortine dejin sүt shubat kymyz ishken As kazandy zhazgan goj Eki aj agargan ishse askazan kajtadan kalpyna keledi eken Mamyrdyn on tortinen bastap kajtadan kozy baglan etin zhej bastagan Siltemeler Han kegi dastanynda Svetkali Nurzhan el basyna kelgen en bir sheshushi kezendegi Abyz bidin әreketin onyn elge basshy erge batagoj bolgandygyn bylajsha surettejdi Sүjindikkyzy Bopaj hanymnyn Orynbor general gubernatory I I Neplyuevke zhazgan talap aryzynan үzindisi Abyzy Әtembektin tokpek kagyp Erlerge berdi bata ot bop karyp Er Shotan Argynbaj men Ajbas Қonaj Belge uryp bes karuyn ketti attanyp DerekkozderSegiz arys Adajym Tanymdyk shezhire kitap 5 tom Astana Profi Media 2015 560 bet Shezhire Sajyn Bajmunalovtyn zhәne Bisen Өtesinulynyn nuskalary http sugirali kz index php shezhire ata tek Bejneu audandyk Rauan gazeti 8 karasha 1991 zhyl Segiz arys Adajym Tanymdyk shezhire kitap 5 tom Astana Profi Media 2015 560 bet https vk com wall 154382761 205670 https m facebook com Auldastar photos a 838751506205540 3689084137838915 type 3 https ult kz post svetkali nurzhan khan kegi dastan Segiz arys Adajym Tanymdyk shezhire kitap 5 tom Astana Profi Media 2015 560 bet