II Екатерина(Екатерина Алексеевна; туғандағы аты-жөні София Августа Фредерика фон Ангалт-Цербст-Дорнбург, нем. Sophie Auguste Friederike von Anhalt-Zerbst-Dornburg) — 21 сәуір (2 мамыр) 1729, Штеттин, Пруссия — 6 (17) қараша 1796, Зимний Дворец, Санкт-Петербург — орыстың ұлы императоры (1762-1796). Оның билік құрған уақытын Ресейдің Алтын Ғасыры деп санайды.
II Екатерина | ||||
Лауазымы | ||||
---|---|---|---|---|
| ||||
9 шілде 1762 - 17 қараша 1796 | ||||
Тәж кигізу жорасы | 3 қазан 1762 | |||
Ізашары | Пётр III | |||
Ізбасары | Павел I | |||
Өмірбаяны | ||||
Діні | Православие | |||
Дүниеге келуі | 2 мамыр 1729 Щецин, Пруссия патшалығы | |||
Қайтыс болуы | 17 қараша 1796 (67 жас) Санкт-Петербург, Ресей империясы | |||
Жерленді | Санкт-Петербург | |||
Династия | Асканиялар | |||
Туған кездегі есімі | София Августа Фредерика Ангальт-Цербст | |||
Әкесі | Кристиан Август Ангальт-Цербст | |||
Анасы | Иоганна Елизавета Гольштейн-Готторп | |||
Жұбайы | ||||
Балалары | Павел I, Анна Петровна, Алексей Бобринский | |||
Әскери қызметі | ||||
Әскер түрі | Лейб-гвардия | |||
Атағы | Полковник | |||
Басқарды | Преображенское полкі лейб-гвардиясы Семёновское полкі лейб-гвардиясы Измайлово полкі лейб-гвардиясы Атты полкі лейб-гвардиясы | |||
Қолтаңбасы | ||||
Монограммасы | ||||
Марапаттары | Әулие Андрей ордені Әулие Екатерина ордені Әулие Георгий ордені Әулие Владимир ордені Әулие Александр Невский ордені Әулие Анна ордені Қара қыран ордені Серафимдер ордені Ақ қыран ордені | |||
Catherine II of Russia Ортаққорда | ||||
өңдеу |
Неміс ақсүйегінің отбасында дүниеге келген. Ресей патшасының мұрагері -ге тұрмысқа шығады. Жас кезінен өте алғыр, еңбекқор болғандықтан, орыс тілін тез үйренеді. Петр III таққа отырғаннан кейін князь Г.Г. көмегімен сарай гвардиясына төңкеріс ұйымдастыртып, күйеуін тақтан тайдырады. Баласы жас болғандықтан, таққа өзі отырады. Екатерина II билік еткен кезең орыс дворяндары үшін «алтын заман» болды. 18 ғасырдың 2-жартысындағы Ресей империясында болған өзгерістердің барлығы осы патшайымның есімімен тығыз байланысты. Екатерина II -нің тұсында сарай төңірегіне А.Р.Воронцов, П.А.Румянцев, Г.А.Потемкин, А.В.Суворов, Ф.Ф.Ушаков, т.б. ірі-ірі мемлекет және әскери қайраткерлер топтасты. помещиктік жер иелену мұрагерлікке қалдырылып, шаруаларды қанау күшейді. Дворяндарға Оңтүстік Ресейден қосымша 800 мың га жер шаруаларымен бірге үлестірілді. 1773-75 жылдары асқан қаталдықпен басып жаншылды. Жаңа көтерілістерді болдырмау үшін үкімет 1775 жылы басқару реформасын жүргізіп, губерниялық әкімшілік басқару жүйесін жетілдірді. Патша саясатына наразыларды бақылап отыру үшін арнайы мемлекеттік тыңшылар кеңсесі құрылды. Бұл орган алғашқы орыс демократтары А., А.Новиковты, т.б. қатты қудалады. Сыртқы саясатта Қара теңіз үшін Осман сұлтандығымен бірнеше соғыс қимылдарын жүргізді. Революцияшыл Францияға қарсы Еуропа монархтарымен одақ құрылып, Ресей әскерлері Батыс Еуропадағы соғыс қимылдарына белсене араласты. 1772, 1793 және 1795 жылдары Пруссия, Австрия мемлекеттерімен бірлесе отырып, Полыданы бөліске салып, поляк халқын тәуелсіздігінен айырды. Екатерина II кезінде Ресей империясының Еуропа елдері арасында ықпалы күшейіп, беделі артты. 1775 жылы шығарылған Ереже бойынша қазақтарды бақылау Сібір және Уфа генерал-губернаторларына тапсырылды. Қазақтармен тікелей қарым-қатынас жасау Орынбор оберкомендантына, кейіннен осы мақсатта арнайы құрылған Орынбор шекара комиссиясына жүктелді. Бұл кезде Кіші жүзде хандық билік әлсіреп, саяси және ру таласы күшейіп кетті. Осыны шебер пайдаланған Ресей үкіметі Кіші жүзге біртіндеп ену саясатын қолданып, өзен бойларына жаңа бекіністер салды. Бекіністерді күзетуші Жайық казактары Кіші жүз руларына жиі-жиі күш көрсетіп отырды. Мұндай қысымға қарсы Кіші жүзде болды (1783-1797). Көтеріліс патша үкіметіне ғана емес, Нұралы ханға да карсы бағытталды. Кіші жүзде хан үкіметін жою үшін осы оқиғаны пайдаланған Екатерина II көтеріліс басшыларымен келісе отырып, 1886 жылы маусымда Нұралыны хандықтан айырған үкімге қол қойды. Бірақ үкіметтің Кіші жүзді тікелей басқаруға тырысқан әрекеті сәтсіздікке ұшырап, көтеріліс әрі қарай күшейді. Сондықтан патша хандық жүйені қалпына келтіріп, 1791 жылы хан етіп бекітті. Орта жүз бен Ұлы жүзде бұл кезеңде саяси жағдай біршама тұрақты еді. Абылай хан ешкімге бағынбай, дербес саясат ұстанды (қ. Абылай). Абылай хан қайтыс болып, орнына үлкен ұлы Уәли хан сайланды. Екатерина II оған өздерінің Уәлиді Орта жүздің ханы деп бекітетіні жөнінде грамота мен арнайы сыйлық жіберді.
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
II Ekaterina Ekaterina Alekseevna tugandagy aty zhoni Sofiya Avgusta Frederika fon Angalt Cerbst Dornburg nem Sophie Auguste Friederike von Anhalt Zerbst Dornburg 21 sәuir 2 mamyr 1729 Shtettin Prussiya 6 17 karasha 1796 Zimnij Dvorec Sankt Peterburg orystyn uly imperatory 1762 1796 Onyn bilik kurgan uakytyn Resejdin Altyn Ғasyry dep sanajdy II EkaterinaLauazymyTu Resej imperiyasynyn patshajymy Tu9 shilde 1762 17 karasha 1796Tәzh kigizu zhorasy 3 kazan 1762Izashary Pyotr IIIIzbasary Pavel IӨmirbayanyDini PravoslavieDүniege kelui 2 mamyr 1729 1729 05 02 Shecin Prussiya patshalygyҚajtys boluy 17 karasha 1796 1796 11 17 67 zhas Sankt Peterburg Resej imperiyasyZherlendi Sankt PeterburgDinastiya AskaniyalarTugan kezdegi esimi Sofiya Avgusta Frederika Angalt CerbstӘkesi Kristian Avgust Angalt CerbstAnasy Ioganna Elizaveta Golshtejn GottorpZhubajyBalalary Pavel I Anna Petrovna Aleksej BobrinskijӘskeri kyzmetiӘsker tүriLejb gvardiyaAtagyPolkovnikBaskardyPreobrazhenskoe polki lejb gvardiyasy Semyonovskoe polki lejb gvardiyasy Izmajlovo polki lejb gvardiyasy Atty polki lejb gvardiyasyҚoltanbasyMonogrammasyMarapattaryӘulie Andrej ordeni Әulie Ekaterina ordeni Әulie Georgij ordeni Әulie Vladimir ordeni Әulie Aleksandr Nevskij ordeni Әulie Anna ordeni Қara kyran ordeni Serafimder ordeni Ak kyran ordeniCatherine II of Russia Ortakkordaondeu Nemis aksүjeginin otbasynda dүniege kelgen Resej patshasynyn murageri ge turmyska shygady Zhas kezinen ote algyr enbekkor bolgandyktan orys tilin tez үjrenedi Petr III takka otyrgannan kejin knyaz G G komegimen saraj gvardiyasyna tonkeris ujymdastyrtyp kүjeuin taktan tajdyrady Balasy zhas bolgandyktan takka ozi otyrady Ekaterina II bilik etken kezen orys dvoryandary үshin altyn zaman boldy 18 gasyrdyn 2 zhartysyndagy Resej imperiyasynda bolgan ozgeristerdin barlygy osy patshajymnyn esimimen tygyz bajlanysty Ekaterina II nin tusynda saraj toniregine A R Voroncov P A Rumyancev G A Potemkin A V Suvorov F F Ushakov t b iri iri memleket zhәne әskeri kajratkerler toptasty pomeshiktik zher ielenu muragerlikke kaldyrylyp sharualardy kanau kүshejdi Dvoryandarga Ontүstik Resejden kosymsha 800 myn ga zher sharualarymen birge үlestirildi 1773 75 zhyldary askan kataldykpen basyp zhanshyldy Zhana koterilisterdi boldyrmau үshin үkimet 1775 zhyly baskaru reformasyn zhүrgizip guberniyalyk әkimshilik baskaru zhүjesin zhetildirdi Patsha sayasatyna narazylardy bakylap otyru үshin arnajy memlekettik tynshylar kensesi kuryldy Bul organ algashky orys demokrattary A A Novikovty t b katty kudalady Syrtky sayasatta Қara teniz үshin Osman sultandygymen birneshe sogys kimyldaryn zhүrgizdi Revolyuciyashyl Franciyaga karsy Europa monarhtarymen odak kurylyp Resej әskerleri Batys Europadagy sogys kimyldaryna belsene aralasty 1772 1793 zhәne 1795 zhyldary Prussiya Avstriya memleketterimen birlese otyryp Polydany boliske salyp polyak halkyn tәuelsizdiginen ajyrdy Ekaterina II kezinde Resej imperiyasynyn Europa elderi arasynda ykpaly kүshejip bedeli artty 1775 zhyly shygarylgan Erezhe bojynsha kazaktardy bakylau Sibir zhәne Ufa general gubernatorlaryna tapsyryldy Қazaktarmen tikelej karym katynas zhasau Orynbor oberkomendantyna kejinnen osy maksatta arnajy kurylgan Orynbor shekara komissiyasyna zhүkteldi Bul kezde Kishi zhүzde handyk bilik әlsirep sayasi zhәne ru talasy kүshejip ketti Osyny sheber pajdalangan Resej үkimeti Kishi zhүzge birtindep enu sayasatyn koldanyp ozen bojlaryna zhana bekinister saldy Bekinisterdi kүzetushi Zhajyk kazaktary Kishi zhүz rularyna zhii zhii kүsh korsetip otyrdy Mundaj kysymga karsy Kishi zhүzde boldy 1783 1797 Koterilis patsha үkimetine gana emes Nuraly hanga da karsy bagyttaldy Kishi zhүzde han үkimetin zhoyu үshin osy okigany pajdalangan Ekaterina II koterilis basshylarymen kelise otyryp 1886 zhyly mausymda Nuralyny handyktan ajyrgan үkimge kol kojdy Birak үkimettin Kishi zhүzdi tikelej baskaruga tyryskan әreketi sәtsizdikke ushyrap koterilis әri karaj kүshejdi Sondyktan patsha handyk zhүjeni kalpyna keltirip 1791 zhyly han etip bekitti Orta zhүz ben Ұly zhүzde bul kezende sayasi zhagdaj birshama turakty edi Abylaj han eshkimge bagynbaj derbes sayasat ustandy k Abylaj Abylaj han kajtys bolyp ornyna үlken uly Uәli han sajlandy Ekaterina II ogan ozderinin Uәlidi Orta zhүzdin hany dep bekitetini zhoninde gramota men arnajy syjlyk zhiberdi Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet