Тасшүйгін (лат. Patrinia) – ұшқаттар тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдік. Қазақстанда Семейдің қарағайлы ормандарында, Сарыарқада, Алакөл – Балқаш атырабында, Алтай, Тарбағатай, Кетпен, Жетісу (Жоңғар), Күнгей, Іле Алатауларында таралған. Таудың тасты бөктерлерінде, өзендердің тасты жағалауларында, боз-селеу өскен далалық алқаптарда өсетін 2 түрі: (Р. sіbіrіca) және орта тасшүйгін (Р. іntermedіa) бар. Бұлардың биіктігі 10 – 50 см. Кіндік тамырының ұштары тарамдалған. Сабақтары түкті немесе жалаң. Жапырақтары екі реттен тарамдалып, жиектері ара тісті болады. Тостағанша жапырақшалары білінбейді, қоңырау тәрізді күлтесі сары түсті. Гүлдері қос жынысты, аталығы – төртеу, аналық мойны ұзын болады. Мамыр – шілде айларында гүлдеп, шілде – қыркүйекте жемісі піседі. Жемісі сопақша, сыртын қылтанды түк жапқан. Тасшүйгіннің тамырында эфир майы, тритерпекоидтар, алкалоидтар, сапониндер, кумариндер, ал жер бетіндегі бөлегінде фенол-карбон қышқылдары, С витамині, каротин бар. Тасшүйгіннен алынған тұнбаның ауруды басатын, бактерияларды жоятын қасиеті бар. Оны сары ауруды, асқазан, ішек қабынуын, өкпе ауруын және жараны емдеуге қолданады. Тасшүйгінді мәдени түрде де өсіреді.
Тасшүйгін | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
P. gibbosa | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
түрлері | ||||||||||||||||
17 түрі белгілі |
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tasshүjgin lat Patrinia ushkattar tukymdasyna zhatatyn kop zhyldyk shoptesin osimdik Қazakstanda Semejdin karagajly ormandarynda Saryarkada Alakol Balkash atyrabynda Altaj Tarbagataj Ketpen Zhetisu Zhongar Kүngej Ile Alataularynda taralgan Taudyn tasty bokterlerinde ozenderdin tasty zhagalaularynda boz seleu osken dalalyk alkaptarda osetin 2 tүri R sibirica zhәne orta tasshүjgin R intermedia bar Bulardyn biiktigi 10 50 sm Kindik tamyrynyn ushtary taramdalgan Sabaktary tүkti nemese zhalan Zhapyraktary eki retten taramdalyp zhiekteri ara tisti bolady Tostagansha zhapyrakshalary bilinbejdi konyrau tәrizdi kүltesi sary tүsti Gүlderi kos zhynysty atalygy torteu analyk mojny uzyn bolady Mamyr shilde ajlarynda gүldep shilde kyrkүjekte zhemisi pisedi Zhemisi sopaksha syrtyn kyltandy tүk zhapkan Tasshүjginnin tamyrynda efir majy triterpekoidtar alkaloidtar saponinder kumarinder al zher betindegi boleginde fenol karbon kyshkyldary S vitamini karotin bar Tasshүjginnen alyngan tunbanyn aurudy basatyn bakteriyalardy zhoyatyn kasieti bar Ony sary aurudy askazan ishek kabynuyn okpe auruyn zhәne zharany emdeuge koldanady Tasshүjgindi mәdeni tүrde de osiredi TasshүjginP gibbosaDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylar unranked AsteridsSaby Tukymdasy CaprifoliaceaeKishi tukymdasy Tegi Patriniatүrleri17 tүri belgiliDerekkozderҚazak enciklopediyasyBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet