Ұшқаттар тұқымдасы (лат. Caprifoliaceae) – бұта, жартылай бұта, кейде ағаш немесе көп жылдық шөптесін өсімдіктер. Дүние жүзінде солтүстік және қоңыржай аймақтарда тараған 15 туысы, 500-дей түрі белгілі. Қазақстанда 6 туысы, 27 түрі бар. Жиі кездесетін туыстары — ұшқат, және линнея (жалманақ). Жалпақ жапырақты, қылқан жапырақты және аралас ормандар арасында өседі. Ұшқаттар тұқымдасының жапырақтары қарама-қарсы орналасқан, бөбе жапырақшасы ұсақ, тіпті жоқтың қасы. Гүлшоғырындағы гүлдері әр түрлі 5 мүшелі, қосжынысты. Күлтесі доңғалақша, табақша, қоңырауша, кейде түтікшеге ұқсас. Аталығы 5, аналығы 1, жатыны төмен орналасқан, 2—5 біріккен жеміс жапырақшасынан тұрады. Аналық мойны қысқа, жуан немесе ұзын, жіпше тәрізді. — қорапша, сүйекше, бір немесе бірнеше тұқымды жидек. Ұшқаттар тұқымдасына жататын өсімдіктерді бауларда, саябақтарда, орман ш-нда жылжымалы тау беткейлерін бекітуге өсіреді; көлеңкелі жерде өскен ағаштың өзегі ботаникада анат. кесіндіні бекіту үшін пайдаланылады. Бұлардың дәрілік, бояулық, шірнелі, техникалық маңызы зор. Кейбір түрлерінің тағам ретінде пайдаланылады. Көпшілік түрілері негізінен дәрілік және мәдени өсімдіктер.
Ұшқаттар | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Lonicera japonica | ||||||||||||
| ||||||||||||
Тектері | ||||||||||||
See text. |
Кіші тұқымдастары мен тектері
Diervilloideae
- : 3 түр
- : 10 түр
Caprifolioideae s.l.
- : 1 түр
- : 6 түр
- (ұшқат): 180 түр
- : 17 түр
- : 6 түр
Linnaeoideae
- : 30 species
- : 4 түр
- : 1 түр
- (терістік линнея): 1 түр
Morinoideae
Dipsacoideae – Қожакендір тұқымдасы
- : 3 түр
- (қожакендір): 15 түр
- : 25 түр
- (қотырот): 30 түр
Valerianoideae
- : 12 түр
- : 3 түр
- (тасшүйгін): 17 түр
- : 5 түр
- (шүйіншөп): 125 түр
- (жеміл): 20 түр
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ұshkattar tukymdasy lat Caprifoliaceae buta zhartylaj buta kejde agash nemese kop zhyldyk shoptesin osimdikter Dүnie zhүzinde soltүstik zhәne konyrzhaj ajmaktarda taragan 15 tuysy 500 dej tүri belgili Қazakstanda 6 tuysy 27 tүri bar Zhii kezdesetin tuystary ushkat zhәne linneya zhalmanak Zhalpak zhapyrakty kylkan zhapyrakty zhәne aralas ormandar arasynda osedi Ұshkattar tukymdasynyn zhapyraktary karama karsy ornalaskan bobe zhapyrakshasy usak tipti zhoktyn kasy Gүlshogyryndagy gүlderi әr tүrli 5 mүsheli koszhynysty Kүltesi dongalaksha tabaksha konyrausha kejde tүtikshege uksas Atalygy 5 analygy 1 zhatyny tomen ornalaskan 2 5 birikken zhemis zhapyrakshasynan turady Analyk mojny kyska zhuan nemese uzyn zhipshe tәrizdi korapsha sүjekshe bir nemese birneshe tukymdy zhidek Ұshkattar tukymdasyna zhatatyn osimdikterdi baularda sayabaktarda orman sh nda zhylzhymaly tau betkejlerin bekituge osiredi kolenkeli zherde osken agashtyn ozegi botanikada anat kesindini bekitu үshin pajdalanylady Bulardyn dәrilik boyaulyk shirneli tehnikalyk manyzy zor Kejbir tүrlerinin tagam retinde pajdalanylady Kopshilik tүrileri negizinen dәrilik zhәne mәdeni osimdikter ҰshkattarLonicera japonicaDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylar unranked AsteridsSaby Tukymdasy CaprifoliaceaeTekteriSee text Bak ushkatyKishi tukymdastary men tekteriDiervilloideae 3 tүr 10 tүr Caprifolioideae s l 1 tүr 6 tүr ushkat 180 tүr 17 tүr 6 tүr Linnaeoideae 30 species 4 tүr 1 tүr teristik linneya 1 tүr Morinoideae Dipsacoideae Қozhakendir tukymdasy 3 tүr kozhakendir 15 tүr 25 tүr kotyrot 30 tүr Valerianoideae 12 tүr 3 tүr tasshүjgin 17 tүr 5 tүr shүjinshop 125 tүr zhemil 20 tүrDerekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9