Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Шүйіншөп, валериана (лат. Valeriana) — ұшқаттар тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдік, , бұта. Солтүстік жарты шардың қоңыржай және салқын аймақтарында өсетін 200-ге жуық түрі белгілі. Қазақстанның барлық аймақтарында кездесетін 9 түрі бар. Бұлардың биіктігі 2 м-дей, сабағы тік өседі. жуандығы 2 см, оны жіп тәрізді ақ немесе қоңыр түсті тамырлары шырмап жатады. Тамырсабағы мен тамырының ерекше иісі болады. Жапырақтары қауырсынды салаланған, тегіс жиекті, қарама-қарсы орналасқан. Гүлдері майда, ақшыл қызыл түсті, қос жынысты, хош иісті. Олар ірі шоқпарбас гүлшоғырына топталған. Маусым–тамыз айларында гүлдеп, жемістенеді. Жемісі — сопақша-жұмыртқа тәрізді тұқымша, оның 10 – 12 сәулелі айдаршасы болады. Шүйіншөптің тамыры мен тамырсабағын дәрі ретінде пайдаланады, тамырынан эфир майы, , сірке және құмырсқа қышқылдары, қант, илік заттар алынады. Шүйіншөптен жасалған дәрілер ұйқы қашқанда, жүйке жүйесі, жүрек-қан тамыр жүйесінің жұмысы бұзылғанда тыныштандыру үшін қолданылады. Қазақстанда Шүйіншөптің Іле Алатауында 16 т, Күнгей Алатауында 0,3 т жылдық қоры анықталған.
| Шүйіншөп | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| түрлері | ||||||||||||||||
| 150-250 түрі белгілі |
Көпшілігінің тамырлары жуан, сабағының буындары — түйнектелген шөл 'өсімдігі. Эфир майы бар. Дәрі шығады. Түрінің саны — 200.
Дәрілік шүйгіншөптің тамыры мен тамыр сабағының құрамында эфир майы, валериана, сірке және құмырсқа қышқылдары; бұлардан басқа: , дейтін алкалоидтері де бар. Түйіншөптің жабайы түрі де, екпе түрі де болады. Түйіншөп жетілген кезде жерді плугпен жыртып, тамырын қазып алады да, оны суық сумен жуып, 40° жылы жерге кептіріп, жинап алады. Мұның медицинада зор мәні бар. Түйіншөптің қолданылатын жері: ауырған жерге, кояншыққа (эпилепсия), ұйқысыздыққа шалдыққанда, жүректің соғуына және т.б. Оның спиртке немесе эфирге ерітіп алынған препараты ауруға қарай 15—30 тамшыдан суға тамызып, күніне 2—3 реттен колданады.
Дереккөздер
- Т. Мұсақұлов, ОРЫСША-ҚАЗАҚША ТҮСІНДІРМЕЛІ БИОЛОГИЯЛЫҚ СӨЗДІК І-том ҚАЗАҚМЕМЛЕКЕТБАСПАСЫ, Алматы — 1959, Редакциясын басқарған: Биология ғылымының докторы профессор Т. Дарқанбаев
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shүjinshop valeriana lat Valeriana ushkattar tukymdasyna zhatatyn kop zhyldyk shoptesin osimdik buta Soltүstik zharty shardyn konyrzhaj zhәne salkyn ajmaktarynda osetin 200 ge zhuyk tүri belgili Қazakstannyn barlyk ajmaktarynda kezdesetin 9 tүri bar Bulardyn biiktigi 2 m dej sabagy tik osedi zhuandygy 2 sm ony zhip tәrizdi ak nemese konyr tүsti tamyrlary shyrmap zhatady Tamyrsabagy men tamyrynyn erekshe iisi bolady Zhapyraktary kauyrsyndy salalangan tegis zhiekti karama karsy ornalaskan Gүlderi majda akshyl kyzyl tүsti kos zhynysty hosh iisti Olar iri shokparbas gүlshogyryna toptalgan Mausym tamyz ajlarynda gүldep zhemistenedi Zhemisi sopaksha zhumyrtka tәrizdi tukymsha onyn 10 12 sәuleli ajdarshasy bolady Shүjinshoptin tamyry men tamyrsabagyn dәri retinde pajdalanady tamyrynan efir majy sirke zhәne kumyrska kyshkyldary kant ilik zattar alynady Shүjinshopten zhasalgan dәriler ujky kashkanda zhүjke zhүjesi zhүrek kan tamyr zhүjesinin zhumysy buzylganda tynyshtandyru үshin koldanylady Қazakstanda Shүjinshoptin Ile Alatauynda 16 t Kүngej Alatauynda 0 3 t zhyldyk kory anyktalgan ShүjinshopDәrilik shүjginshopDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylar unranked AsteridsSaby Tukymdasy CaprifoliaceaeKishi tukymdasy Tegi Valerianatүrleri150 250 tүri belgili Kopshiliginin tamyrlary zhuan sabagynyn buyndary tүjnektelgen shol osimdigi Efir majy bar Dәri shygady Tүrinin sany 200 Dәrilik shүjginshoptin tamyry men tamyr sabagynyn kuramynda efir majy valeriana sirke zhәne kumyrska kyshkyldary bulardan baska dejtin alkaloidteri de bar Tүjinshoptin zhabajy tүri de ekpe tүri de bolady Tүjinshop zhetilgen kezde zherdi plugpen zhyrtyp tamyryn kazyp alady da ony suyk sumen zhuyp 40 zhyly zherge keptirip zhinap alady Munyn medicinada zor mәni bar Tүjinshoptin koldanylatyn zheri auyrgan zherge koyanshykka epilepsiya ujkysyzdykka shaldykkanda zhүrektin soguyna zhәne t b Onyn spirtke nemese efirge eritip alyngan preparaty auruga karaj 15 30 tamshydan suga tamyzyp kүnine 2 3 retten koldanady DerekkozderT Musakulov ORYSShA ҚAZAҚShA TҮSINDIRMELI BIOLOGIYaLYҚ SӨZDIK I tom ҚAZAҚMEMLEKETBASPASY Almaty 1959 Redakciyasyn baskargan Biologiya gylymynyn doktory professor T Darkanbaev Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet