Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Роза Үмбетқызы Жаманова (16 сәуір 1928, Ақтөбе, Қазақ АКСР, РКФСР — 27 желтоқсан 2013, Алматы, Қазақстан) — әнші (сопрано). КСРО-ның халық артисі. 1928жылы Ақтөбе Қаласында туған. 1954 жылы Құрманғазы атындағы Алматы мемлекеттік консерваториясын бітірген.
| Роза Үмбетқызы Жаманова | |||||||||||
| Туған күні | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Туған жері | |||||||||||
| Қайтыс болған күні | 27 желтоқсан 2013 (85 жас) | ||||||||||
| Қайтыс болған жері | |||||||||||
| Мемлекет | |||||||||||
| Мамандықтары | камералы әнші, опера әншісі, музыка мұғалімі | ||||||||||
| Дауыс түрі | |||||||||||
| Жанрлары | опера | ||||||||||
| Марапаттары |
| ||||||||||
Өмірбаяны
Байұлы тайпасының Байбақты руынан шыққан. Роза Үмбетқызы 1928 жылдың 16 сәуірінде Ақтөбе қаласында туды. Әке-шешесінен ерте айырылған Роза жетім балалар үйінде тәрбиеленді. Музыкаға деген сүйіспеншілікпен ол габойда ойнауды үйрене бастады. Дегенмен, оның ең ынтызарлығы фортепьяно аспабын игеруге жетеледі. Талдырмаш келген, қуыршақтай Роза оқудан бос уақытын музыка аспаптарында ойнауға арнады. Тәрбиешілер, мектеп мұғалімдері Розаның музыкаға деген жоғары қабілетін байқап, Орал музыкалық училищесіне қабылдануына жол ашты. Оның вокалдық дарындылығын сольфеджио сабағына қатысқан ұстаз А.Б. Муравьева танып Розаға бір ән айтуды ұсынды. Табиғатынан биязы қыз қанша қысылса да даусы айтарлықтай анық, жақсы шықты. Әрі қарай Роза Н.Дмитриева-Лещенконың тәрбиесіне өтеді, одан вокалдық тәжірибиенің бастапқы сабағын ала бастайды. Одан әрі ұстаздықты Б.Горский жалғастырды. Училищені үздік бітірген Роза консерваторияға қабылданды. Мұнда ол профессор А.Курганованың класынан вокалдық сабақтар алды 1953 жыл. Консерваториядағы оқу мерзімі аяқталды. Бұдан бір жыл бұрын ол дирижер Исидор Аркадьевич Зактың ақылымен Алматы опера және балет театрының дайындық тобына қабылданды. Алда опера және балет театрының солистігі өзіне тартады. Бір жыл өтер-өтпесте оған Евгений Брусиловскийдің «Ер Тарғын» операсындағы Ақжүніс партиясын орындау тапсырылды. Әрине бұл өнердегі оған артылған сенім үлкен. Театр басшылары, әртістері, тыңдармандар бірден-ақ Роза Үмбетқызының сахналық пісіп жетілгендігін, дауыс диапазонының мол мүмкіншілігін байқады. Мұқан Төлебаевтың «Біржан – Сарасында» бас партияны орындағанда оның дарынды әншілігіне жаппай танымалдық келіп жетті.Роза Жаманованың шетелдерге гастрөлдік сапарлары жемісті өтті. Шебер әншінің орындауындағы ән тілмашты қажет етпей-ақ музыка тілінің құпиялығымен халық жүрегіне жете алды. Ол Канадада, Үндістанда, Италияда, Швецияда, т.б. да елдерде қазақ музыка өнерін, классикалық операларында партияларды аса шеберлікпен танытты.
Абай атындағы қазақтың Мемлекеттік академиялық опера және балет театрында 1953 ж. қызмет істейді. Жаманова Жібек пен Ақжүністің (Е. Брусиловскийдің “Қыз Жібек” және “Ер Тарғыны”), Сараның (М. Төлебаевтың “Біржан мен Сарасы”),Ажардың ( А. Жұбанов пен Л. Хамидидің “Абайы”), Татьяна мен Иолантаның (П. И. “Евгений Онегині” мен “ Иолантасы”), Амелияның (Дж. Вердидің “Балмаскарады”) және т. б. опералардағы басты бейнелердің қайталанбас тұлғасын жасады. Роза Жаманова күміс ырғақты өзіндік дауысы бар әнші. Өзі сомдаған бейнелерді жете сезіну, жоғарғы вокальдық мәдениет - оның орындау мәдениетінің ерекшеліктері.
«Абай» операсынан Ажардың ариясы - Әні А. Жұбанов пен Л. Хамидидікі, М. Әуезовтің либреттосы, орынд. Р. Жаманова.
Роза Жаманованың тағыда бір елеулі еңбегі – оның ұстаздығы. 1987 жылдан бері Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваторияда профессор, вокал бойынша дәріс береді. Музыкалық жоғары оқу орындарында вокалдық әншілер үшін оқу бағдарламаларын құрастыруға қатысты, ал 2008 жылдан консерваторияда ақылшы-ұстаз. Ол 1962 – 1979 жылдар аралығында Қазақ театр қоғамының төрайымы болды. 1968 жылдан Халықаралық театр институтының мүшесі. КСРО халық әртісі Роза Жаманова Еңбек Қызыл ту, Халықтар достығы, Парасат ордендерімен марапатталды. Сонымен қатар оған Моңғол мемлекетінің, республикасының, Шешен-Ингуш автономиялық республикасының құрмет грамоталары берілді.
Дереккөздер
- “ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6
- Қазақстан Республикасында Кімнің Кім екені – 2011. 2 томдық анықтамалық. Алматы, 2011. ISBN 978-601-278-473-2
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — тұлға туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Roza Үmbetkyzy Zhamanova 16 sәuir 1928 Aktobe Қazak AKSR RKFSR 27 zheltoksan 2013 Almaty Қazakstan әnshi soprano KSRO nyn halyk artisi 1928zhyly Aktobe Қalasynda tugan 1954 zhyly Қurmangazy atyndagy Almaty memlekettik konservatoriyasyn bitirgen Roza Үmbetkyzy ZhamanovaTugan kүni16 sәuir 1928 1928 04 16 Tugan zheriAktobe Қazak AKSR RKFSRҚajtys bolgan kүni27 zheltoksan 2013 2013 12 27 85 zhas Қajtys bolgan zheriAlmaty ҚazakstanMemleket KSRO ҚazakstanMamandyktarykameraly әnshi opera әnshisi muzyka mugalimiDauys tүrisopranoZhanrlaryoperaMarapattaryӨmirbayanyBajuly tajpasynyn Bajbakty ruynan shykkan Roza Үmbetkyzy 1928 zhyldyn 16 sәuirinde Aktobe kalasynda tudy Әke sheshesinen erte ajyrylgan Roza zhetim balalar үjinde tәrbielendi Muzykaga degen sүjispenshilikpen ol gabojda ojnaudy үjrene bastady Degenmen onyn en yntyzarlygy fortepyano aspabyn igeruge zheteledi Taldyrmash kelgen kuyrshaktaj Roza okudan bos uakytyn muzyka aspaptarynda ojnauga arnady Tәrbieshiler mektep mugalimderi Rozanyn muzykaga degen zhogary kabiletin bajkap Oral muzykalyk uchilishesine kabyldanuyna zhol ashty Onyn vokaldyk daryndylygyn solfedzhio sabagyna katyskan ustaz A B Muraveva tanyp Rozaga bir әn ajtudy usyndy Tabigatynan biyazy kyz kansha kysylsa da dausy ajtarlyktaj anyk zhaksy shykty Әri karaj Roza N Dmitrieva Leshenkonyn tәrbiesine otedi odan vokaldyk tәzhiribienin bastapky sabagyn ala bastajdy Odan әri ustazdykty B Gorskij zhalgastyrdy Uchilisheni үzdik bitirgen Roza konservatoriyaga kabyldandy Munda ol professor A Kurganovanyn klasynan vokaldyk sabaktar aldy 1953 zhyl Konservatoriyadagy oku merzimi ayaktaldy Budan bir zhyl buryn ol dirizher Isidor Arkadevich Zaktyn akylymen Almaty opera zhәne balet teatrynyn dajyndyk tobyna kabyldandy Alda opera zhәne balet teatrynyn solistigi ozine tartady Bir zhyl oter otpeste ogan Evgenij Brusilovskijdin Er Targyn operasyndagy Akzhүnis partiyasyn oryndau tapsyryldy Әrine bul onerdegi ogan artylgan senim үlken Teatr basshylary әrtisteri tyndarmandar birden ak Roza Үmbetkyzynyn sahnalyk pisip zhetilgendigin dauys diapazonynyn mol mүmkinshiligin bajkady Mukan Tolebaevtyn Birzhan Sarasynda bas partiyany oryndaganda onyn daryndy әnshiligine zhappaj tanymaldyk kelip zhetti Roza Zhamanovanyn shetelderge gastroldik saparlary zhemisti otti Sheber әnshinin oryndauyndagy әn tilmashty kazhet etpej ak muzyka tilinin kupiyalygymen halyk zhүregine zhete aldy Ol Kanadada Үndistanda Italiyada Shveciyada t b da elderde kazak muzyka onerin klassikalyk operalarynda partiyalardy asa sheberlikpen tanytty Abaj atyndagy kazaktyn Memlekettik akademiyalyk opera zhәne balet teatrynda 1953 zh kyzmet istejdi Zhamanova Zhibek pen Akzhүnistin E Brusilovskijdin Қyz Zhibek zhәne Er Targyny Saranyn M Tolebaevtyn Birzhan men Sarasy Azhardyn A Zhubanov pen L Hamididin Abajy Tatyana men Iolantanyn P I Evgenij Onegini men Iolantasy Ameliyanyn Dzh Verdidin Balmaskarady zhәne t b operalardagy basty bejnelerdin kajtalanbas tulgasyn zhasady Roza Zhamanova kүmis yrgakty ozindik dauysy bar әnshi Өzi somdagan bejnelerdi zhete sezinu zhogargy vokaldyk mәdeniet onyn oryndau mәdenietinin erekshelikteri Abaj operasynan Azhardyn ariyasy Әni A Zhubanov pen L Hamididiki M Әuezovtin librettosy orynd R Zhamanova Roza Zhamanovanyn tagyda bir eleuli enbegi onyn ustazdygy 1987 zhyldan beri Қurmangazy atyndagy Қazak ulttyk konservatoriyada professor vokal bojynsha dәris beredi Muzykalyk zhogary oku oryndarynda vokaldyk әnshiler үshin oku bagdarlamalaryn kurastyruga katysty al 2008 zhyldan konservatoriyada akylshy ustaz Ol 1962 1979 zhyldar aralygynda Қazak teatr kogamynyn torajymy boldy 1968 zhyldan Halykaralyk teatr institutynyn mүshesi KSRO halyk әrtisi Roza Zhamanova Enbek Қyzyl tu Halyktar dostygy Parasat ordenderimen marapattaldy Sonymen katar ogan Mongol memleketinin respublikasynyn Sheshen Ingush avtonomiyalyk respublikasynyn kurmet gramotalary berildi Derekkozder Қazak әdebieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 zhyl ISBN 9965 26 096 6 Қazakstan Respublikasynda Kimnin Kim ekeni 2011 2 tomdyk anyktamalyk Almaty 2011 ISBN 978 601 278 473 2Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul tulga turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi auystyru kazhet