Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Нұртас Дәндібайұлы Оңдасынов (1904—1989 жж.) — қоғам қайраткері, тілші-ғалым, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының төрағасы (1954 жыл наурыз – 1955 жыл наурыз).
| Нұртас Дәндібайұлы Оңдасынов | |||
| Лауазымы | |||
|---|---|---|---|
| |||
| ақпан 1957 жыл — сәуір 1962 жыл | |||
| Ізашары | Сейітжан Полымбетов | ||
| Ізбасары | Қосай Әліқұлұлы Егізбаев | ||
| |||
| сәуір 1955 жыл — ақпан 1957 жыл | |||
| Ізашары | |||
| Ізбасары | Жұмабек Ахметұлы Тәшенов | ||
| |||
| 23 наурыз 1954 жыл — 31 наурыз 1955 жыл | |||
| Ізашары | Даниял Керімбаев | ||
| Ізбасары | Жұмабек Ахметұлы Тәшенов | ||
| Өмірбаяны | |||
| Партиясы | КОКП (1926) | ||
| Дүниеге келуі | 13 (26) қазан 1904 Үшқайық ауылы (қазіргі Нұртас ауылы) Түркістан облысы, Ресей империясы | ||
| Қайтыс болуы | 1 қараша 1989 (85 жас) Мәскеу, РСФСР, КСРО | ||
| Жұбайы | Валентина Астапова | ||
| Балалары | Ескендір, Гених | ||
| Марапаттары |     | ||
өңдеу  | |||
Нұртас Оңдасынов Шалғай аудандарда мұғалімдер даярлайтын курстар, училище, облыс орталықтарында Мұғалімдер институтын ашып, саясатының жүзеге асуына күш салады. Қазақстан Орталық Комитетінің бюро мүшесі ретінде ол мәдениет мәселелеріне жауапты болды. Н.Оңдасынов соғыс жылдарының ауыртпалығына қарамай Абайдың 95 және 100 жылдық аса биік дәрежеде атап өту жөнінде шығарып, комиссияның төрағасы өзі болып өткізген. , Ұлттық консерватория, Дене шынықтыру институты, Политехникалық, технологиялық институттар ашу және медицина, шет тілдер институттарына көптеген жаңа факультеттер қосу сол кісінің тұсында істелінген істер. Қоңырат тайпасының Жетімдер руынан.
құрылысының жедел аяқталуын тікелей бақылап, облыстарда театрлардың ашылып, филармония, ән-би ансамбльдерінің ұйымдасуына да ұйытқы болған. КСРО Ғылым академиясының дербес құрылуына бірден-бір атсалысқан адам. Соғыстың жүріп жатқанына қарамай жаңа ғимараттың салынуына қаражат қарастырып, оның іргесі қаланғанда ырымдап: "Қазақ ғылымы күмістей таза болсын" деп, күміс ақша шашқаны мәлім. Осы Ғылым академиясының басына Қаныш Сәтбаевтың келуіне де себепші осы кісі. Қ.Сәтбаевтың газетке шыққан мақаласындағы болашақ ғалымның сөз саптасы ұнап, жаңа ойларын білуге, танысуға Мәскеуге шақырады. Кездесіп, сөйлескеннен кейін КСРО Ғылым Академиясының президенті В.Л. Комаровқа алып барып: "Қазақтың Ғылым Академиясының болашақ президенті..." — деп, бірден таныстырады.
1942 жылдың басында Кенді Алтай, Лениногорға іссапарға келген Оңдасынов білімді, байсалды Дінмұхамед Қонаевты кездестіреді. Кейіннен Алматыға келіп, Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы Скворцовпен ақылдасып, өзіне орынбасарлыққа шақырттырады. Қонаев он жыл бойы Оңдасыновтың орынбасары болады. Нұртас Дәндібайүлы 1954-1955 жылдары Қазақ КСР Жоғары Кеңесі Президиумының төрағасы, сосын Гурьев (Атырау) облыстық атқару комитетінің төрағасы және осы облыстың партия ұйымын басқарды. "Жауапты қызметте жүріп, шығармашылықтан қол үзбейтін. Араб, парсы тілдеріне жүйрік еді.
1962 жылы зейнеткерлікке шыққаннан кейін шығармашылықпен шындап айналысқан. 1969 жылы "Арабша-қазақша түсіндірме сөздігі", 1974 жылы "Парсыша-қазақша түсіндірме сөздігі" жарық көріп, қалың оқырманның ыстық ықыласына бөленді" — дейді Д.А.Қонаев өзінің "Өтті дәурен осылай" кітабында. Алматыдағы Абай ескерткішінің авторы Хакімжан Наурызбаевты да Қостанайға барған іссапарында байқап, Алматыға алып келіп, оқытып, ат бағушыдан қазақтың тұңғыш мүсіншісін жасаған осы кісі.
Дереккөздер
- jetimder.ucoz.com/index/n_rtas_o_dasynov.../0-62
- Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”, 2009 ISBN 978-601-01-0268-2
- Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2
- Гүлсім Oразалықызы "Оңдасынов Нұртас"
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Nurtas Dәndibajuly Ondasynov 1904 1989 zhzh kogam kajratkeri tilshi galym Қazak KSR Zhogargy Kenesi Toralkasynyn toragasy 1954 zhyl nauryz 1955 zhyl nauryz Nurtas Dәndibajuly OndasynovLauazymyTu Қazakstan KP Gurev oblystyk komitetinin toragasyakpan 1957 zhyl sәuir 1962 zhylIzashary Sejitzhan PolymbetovIzbasary Қosaj Әlikululy EgizbaevGurev oblystyk atkaru komitetinin hatshysysәuir 1955 zhyl akpan 1957 zhylIzasharyIzbasary Zhumabek Ahmetuly TәshenovTu Қazak KSR Zhogargy Kenesi Toralkasynyn toragasy23 nauryz 1954 zhyl 31 nauryz 1955 zhylIzashary Daniyal KerimbaevIzbasary Zhumabek Ahmetuly TәshenovӨmirbayanyPartiyasyKOKP 1926 Dүniege kelui 13 26 kazan 1904 1904 10 26 Үshkajyk auyly kazirgi Nurtas auyly Tүrkistan oblysy Resej imperiyasyҚajtys boluy 1 karasha 1989 1989 11 01 85 zhas Mәskeu RSFSR KSROZhubajy Valentina AstapovaBalalary Eskendir GenihMarapattary1941 1945 zhzh Ұly Otan sogysyndagy kazhyrly enbegi үshin medaliondeu Nurtas Ondasynov Shalgaj audandarda mugalimder dayarlajtyn kurstar uchilishe oblys ortalyktarynda Mugalimder institutyn ashyp sayasatynyn zhүzege asuyna kүsh salady Қazakstan Ortalyk Komitetinin byuro mүshesi retinde ol mәdeniet mәselelerine zhauapty boldy N Ondasynov sogys zhyldarynyn auyrtpalygyna karamaj Abajdyn 95 zhәne 100 zhyldyk asa biik dәrezhede atap otu zhoninde shygaryp komissiyanyn toragasy ozi bolyp otkizgen Ұlttyk konservatoriya Dene shynyktyru instituty Politehnikalyk tehnologiyalyk instituttar ashu zhәne medicina shet tilder instituttaryna koptegen zhana fakultetter kosu sol kisinin tusynda istelingen ister Қonyrat tajpasynyn Zhetimder ruynan kurylysynyn zhedel ayaktaluyn tikelej bakylap oblystarda teatrlardyn ashylyp filarmoniya әn bi ansamblderinin ujymdasuyna da ujytky bolgan KSRO Ғylym akademiyasynyn derbes kuryluyna birden bir atsalyskan adam Sogystyn zhүrip zhatkanyna karamaj zhana gimarattyn salynuyna karazhat karastyryp onyn irgesi kalanganda yrymdap Қazak gylymy kүmistej taza bolsyn dep kүmis aksha shashkany mәlim Osy Ғylym akademiyasynyn basyna Қanysh Sәtbaevtyn keluine de sebepshi osy kisi Қ Sәtbaevtyn gazetke shykkan makalasyndagy bolashak galymnyn soz saptasy unap zhana ojlaryn biluge tanysuga Mәskeuge shakyrady Kezdesip sojleskennen kejin KSRO Ғylym Akademiyasynyn prezidenti V L Komarovka alyp baryp Қazaktyn Ғylym Akademiyasynyn bolashak prezidenti dep birden tanystyrady 1942 zhyldyn basynda Kendi Altaj Leninogorga issaparga kelgen Ondasynov bilimdi bajsaldy Dinmuhamed Қonaevty kezdestiredi Kejinnen Almatyga kelip Қazakstan Kompartiyasy Ortalyk Komitetinin birinshi hatshysy Skvorcovpen akyldasyp ozine orynbasarlykka shakyrttyrady Қonaev on zhyl bojy Ondasynovtyn orynbasary bolady Nurtas Dәndibajүly 1954 1955 zhyldary Қazak KSR Zhogary Kenesi Prezidiumynyn toragasy sosyn Gurev Atyrau oblystyk atkaru komitetinin toragasy zhәne osy oblystyn partiya ujymyn baskardy Zhauapty kyzmette zhүrip shygarmashylyktan kol үzbejtin Arab parsy tilderine zhүjrik edi 1962 zhyly zejnetkerlikke shykkannan kejin shygarmashylykpen shyndap ajnalyskan 1969 zhyly Arabsha kazaksha tүsindirme sozdigi 1974 zhyly Parsysha kazaksha tүsindirme sozdigi zharyk korip kalyn okyrmannyn ystyk ykylasyna bolendi dejdi D A Қonaev ozinin Өtti dәuren osylaj kitabynda Almatydagy Abaj eskertkishinin avtory Hakimzhan Nauryzbaevty da Қostanajga bargan issaparynda bajkap Almatyga alyp kelip okytyp at bagushydan kazaktyn tungysh mүsinshisin zhasagan osy kisi Derekkozderjetimder ucoz com index n rtas o dasynov 0 62 Tarihi tulgalar Tanymdyk kopshilik basylym Mektep zhasyndagy okushylar men kopshilikke arnalgan Қurastyrushy Togysbaev B Suzhikova A Almaty Almatykitap baspasy 2009 ISBN 978 601 01 0268 2 Otyrar Enciklopediya Almaty Arys baspasy 2005 ISBN 9965 17 272 2 Gүlsim Orazalykyzy Ondasynov Nurtas