Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Есек (лат. Equus africanus asinus) – жылқы туысына жататын сүтқоректі тақ тұяқты жануар. шыққан. Қолға бұдан 5 – 6 мың жыл бұрын үйретілген. Дене бітімі шымыр, шоқтығына дейінгі биіктігі 1 – 1,2 м, түсі қоңыр, күңгірт, азық талғамайтын, құрғақшылыққа төзімді көлік малы. Есектің айғырын әңгі, биесін мәші, құлынын деп атайды. Жабайы есек үйірлері Африкада (Сомали, Эфиопия) тіршілік етеді. Оның әр үйірінде бір әңгі, бір – екі жасар қодықғын ертіп жүретін бес – алты мәші болады. Жабайы есекті Сомали есегі және Нуби есегі деп аталатын екі түр тармаққа бөледі. Әр түрлі жабайы есектерді қолға үйреткеннен кейін ұзақ уақыт сұрыптау және оларды бір-бірімен будандастыру арқылы күш көлігі ретінде тиімді тұқымдары (Иранда хомад, Испанияда каталон, Орта Азияда бұқар) шығарылды. Есек үш жасында жетіледі. Көктем, жаз айларында үйірге түсіп, 12,5 ай көтеріп, бір қодық туады. Қодығын алты ай сүтімен қоректендіреді. Есек он сегіз – жиырма жыл тіршілік етеді. Жылдан-жылға санының күрт азаюына байланысты жабайы есек Халықаралық табиғат қорғау одағының «Қызыл кітабына» енгізілген.
| Есек | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Equus africanus asinus Линней, 1758 |
Дереккөздер
- Қазақ энцклопедиясы
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — зоология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Esek lat Equus africanus asinus zhylky tuysyna zhatatyn sүtkorekti tak tuyakty zhanuar shykkan Қolga budan 5 6 myn zhyl buryn үjretilgen Dene bitimi shymyr shoktygyna dejingi biiktigi 1 1 2 m tүsi konyr kүngirt azyk talgamajtyn kurgakshylykka tozimdi kolik maly Esektin ajgyryn әngi biesin mәshi kulynyn dep atajdy Zhabajy esek үjirleri Afrikada Somali Efiopiya tirshilik etedi Onyn әr үjirinde bir әngi bir eki zhasar kodykgyn ertip zhүretin bes alty mәshi bolady Zhabajy esekti Somali esegi zhәne Nubi esegi dep atalatyn eki tүr tarmakka boledi Әr tүrli zhabajy esekterdi kolga үjretkennen kejin uzak uakyt suryptau zhәne olardy bir birimen budandastyru arkyly kүsh koligi retinde tiimdi tukymdary Iranda homad Ispaniyada katalon Orta Aziyada bukar shygaryldy Esek үsh zhasynda zhetiledi Koktem zhaz ajlarynda үjirge tүsip 12 5 aj koterip bir kodyk tuady Қodygyn alty aj sүtimen korektendiredi Esek on segiz zhiyrma zhyl tirshilik etedi Zhyldan zhylga sanynyn kүrt azayuyna bajlanysty zhabajy esek Halykaralyk tabigat korgau odagynyn Қyzyl kitabyna engizilgen EsekDүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby SүtkorektilerSaby TaktuyaktylarTukymdasy Tegi Kishi tegi Tүri Kishi tүri E africanus asinusEquus africanus asinus Linnej 1758DerekkozderҚazak encklopediyasyBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul zoologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz