Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қырымшақ тілі (өз атауы: кърымчах тыльы) - Түркі тілдердің қыпшақ тілдері тармағының бір тілі. Қазіргі қырымшақ тілінің ауызша сөйлеуінде де, жазбасында да оғыз тілдерінің элементтері көп, сол себепті қырымшақ тілін аралас қыпшақ-оғыз тіліне жатқызуға болады.
| Қырымшақ тілі | |
| Өз атауы: | Кърымчах тыльы |
|---|---|
| Елдер: | |
| Аймақтар: | |
| Сөйлеушілер саны: | бірнеше кісі |
| Рейтинг: | жойылуға жақын |
| Санаты: | |
| |
| Жазуы: | |
| ISO 639-1: | — |
| : | — |
| : | uum |
| Тағы қараңыз: | |
Сөйлеушілер саны
Қырымшақ тілін ана тілі деп санайтын қырымшақтар саны Екінші дүниежүзілік соғысқа дейін Қырым өлкесінде 6 000-дай болған. 1941—1944 жылғы неміс басқыншылығынан кейін қырымшақтардың саны күрт азайып, 1000 шақты адам тірі қалды: олар - соғысқа қатысып немесе көшіп кетіп аман қалғандар болды. Қазіргі таңда қырымшақ тілін ана тілі деп есептейтін егде жастағы 3 адам қалды, олардың бірі, Давид Реби, 2004 жылы қырымшақ тілін қысқаша сипаттап, қырымшақ - орыс сөздігін құрды. Соңғы қырымшақ тілінде сөйлеген әйел - Виктория Багинская (Гурджи) 2012 жылы қайтыс болған.
Жазуы
1930 жылғы латын жазуын қолданған қырымшақ әліпбиі:
| A a | B ʙ | C c | Ç ç | D d | E e | F f | G g |
| H h | I i | J j | Ь ь | K k | Q q | Ƣ ƣ | L l |
| M m | N n | N̡ n̡ | O o | Ɵ ɵ | P p | R r | S s |
| Ş ş | T t | U u | Y y | V v | Z z | Ƶ ƶ |
1930-шы жылдардың соңынан бастап кирилл жазуына негізделген қырымшақ әліпбиі:
| А а | Б б | В в | Г г | Гъ гъ | Д д | Е е | З з |
| И и | Й й | К к | Къ къ | Л л | М м | Н н | Нъ нъ |
| О о | П п | Р р | С с | Т т | У у | ||
| Ф ф | Х х | Ч ч | Чъ чъ | Ш ш | Ы ы | Ь ь | Э э |
Түркі тілдерімен салыстыру
| Қырымшақ тілінде | Түрікше | Қазақша |
| kılıç | kılıç | қылыш |
| arıslan | aslan | арыстан |
| yaka | yaka | жаға |
| yulduz | yıldız | жұлдыз |
| yaş | yaş | жас |
| yol | yol | жол |
| kalkan | kalkan | қалқан |
| yanhı | yeni | жаңа |
| yel | yel | жел |
| tülkü | tilki | түлкі |
| sıçan | sıçan | тышқан |
| imirtha | yumurta | жұмыртқа |
| taş | taş | тас |
| altın | altın | алтын |
| tengiz | deniz | теңіз |
| kumuş | gümüş | күміс |
| ögüz | öküz | өгіз |
| koy | koyun | қой |
| suv | su | су |
| at | at | ат |
| agaç | ağaç | ағаш |
| yeşil | yeşil | жасыл |
Виктория Багинская (Гурджи) жазған қырымшақ тіліндегі мақал:
- Кымы су тапмаз ичмее, кымы копур тапмаз кечмее
- Кім су таппаса - ишпейді, кім көпір таппаса - көшпейді
Әдебиет
- Д.И.Реби. «Крымчакский язык. Крымчакско-русский словарь.» Симферополь, 2004
- Kaja I.S. Qrьmcaq ʙalalarь icyn ana tilinde alefʙet ve oqu kitaʙь. Qrьm, 1928.
Дереккөздер
- Михаил Кизилов. Крымчаки: современное состояние общины
- Ребе Д. И.,Крымчакский язык. Крымчакско-русский словарь,Симферополь,изд.Доля,2004,224 бет,isbn=966-8584-26-0,тираж 1000
- http://www.ug.ru/archive/1248 «Учительская газета», № 34 19 тамыз 2003 ж. Виктория БАГИНСКАЯ Слышу голоса их днем и ночью я…
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қyrymshak tili oz atauy krymchah tyly Tүrki tilderdin kypshak tilderi tarmagynyn bir tili Қazirgi kyrymshak tilinin auyzsha sojleuinde de zhazbasynda da ogyz tilderinin elementteri kop sol sebepti kyrymshak tilin aralas kypshak ogyz tiline zhatkyzuga bolady Қyrymshak tiliӨz atauy Krymchah tylyElder Resej Ukraina Ajmaktar ҚyrymSojleushiler sany birneshe kisiRejting zhojyluga zhakynSanaty Euraziya tilderiAltaj tilderi Tүrki tilderiOgyz tilderi dd Zhazuy grek әlipbii kirillicaISO 639 1 uumTagy karanyz Sojleushiler sanyҚyrymshak tilin ana tili dep sanajtyn kyrymshaktar sany Ekinshi dүniezhүzilik sogyska dejin Қyrym olkesinde 6 000 daj bolgan 1941 1944 zhylgy nemis baskynshylygynan kejin kyrymshaktardyn sany kүrt azajyp 1000 shakty adam tiri kaldy olar sogyska katysyp nemese koship ketip aman kalgandar boldy Қazirgi tanda kyrymshak tilin ana tili dep eseptejtin egde zhastagy 3 adam kaldy olardyn biri David Rebi 2004 zhyly kyrymshak tilin kyskasha sipattap kyrymshak orys sozdigin kurdy Songy kyrymshak tilinde sojlegen әjel Viktoriya Baginskaya Gurdzhi 2012 zhyly kajtys bolgan Zhazuy1930 zhylgy latyn zhazuyn koldangan kyrymshak әlipbii A a B ʙ C c C c D d E e F f G gH h I i J j K k Q q Ƣ ƣ L lM m N n N n O o Ɵ ɵ P p R r S sS s T t U u Y y V v Z z Ƶ ƶ 1930 shy zhyldardyn sonynan bastap kirill zhazuyna negizdelgen kyrymshak әlipbii A a B b V v G g G g D d E e Z zI i J j K k K k L l M m N n N nO o P p R r S s T t U uF f H h Ch ch Ch ch Sh sh Y y E eTүrki tilderimen salystyruҚyrymshak tilinde Tүrikshe Қazakshakilic kilic kylysh arislan aslan arystan yaka yaka zhaga yulduz yildiz zhuldyz yas yas zhas yol yol zhol kalkan kalkan kalkan yanhi yeni zhana yel yel zhel tulku tilki tүlki sican sican tyshkan imirtha yumurta zhumyrtka tas tas tas altin altin altyn tengiz deniz teniz kumus gumus kүmis oguz okuz ogiz koy koyun koj suv su su at at at agac agac agash yesil yesil zhasyl Viktoriya Baginskaya Gurdzhi zhazgan kyrymshak tilindegi makal Kymy su tapmaz ichmee kymy kopur tapmaz kechmee Kim su tappasa ishpejdi kim kopir tappasa koshpejdiӘdebietD I Rebi Krymchakskij yazyk Krymchaksko russkij slovar Simferopol 2004 Kaja I S Qrmcaq ʙalalar icyn ana tilinde alefʙet ve oqu kitaʙ Qrm 1928 DerekkozderMihail Kizilov Krymchaki sovremennoe sostoyanie obshiny Rebe D I Krymchakskij yazyk Krymchaksko russkij slovar Simferopol izd Dolya 2004 224 bet isbn 966 8584 26 0 tirazh 1000 http www ug ru archive 1248 Uchitelskaya gazeta 34 19 tamyz 2003 zh Viktoriya BAGINSKAYa Slyshu golosa ih dnem i nochyu ya