Қосағаш ауданы немесе аймақ алт Кош Агаш аймак Ресей Федерациясының Алтай Республикасы құрамындағы әкімшілік аумақтық бі

Қосағаш ауданы немесе аймақ (алт. -Кош-Агаш аймак-) Ресей Федерациясының Алтай Республикасы құрамындағы әкімшілік-аумақтық бірлік және .

Муниципалды аудан

Қосағаш ауданы

алт. -Кош-Агаш аймак-


Ту	Елтаңбасы

Әкімшілігі

Ел

Ресей

Кіреді

Алтай Республикасы

Енеді

12 ауыл қоныстары

Әкімшілік орталығы

Қосағаш

Басшысы

Қыдырбаев Серікжан Мұратқанұлы

Тарихы мен географиясы

Координаттары

49°59′47″ с. е. 88°40′30″ ш. б. / 49.99639° с. е. 88.67500° ш. б. / 49.99639; 88.67500 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 49°59′47″ с. е. 88°40′30″ ш. б. / 49.99639° с. е. 88.67500° ш. б. / 49.99639; 88.67500 ^(G) ^(O) ^(Я)

Құрылған уақыты

1922

Жер аумағы

19845,00 км² (1 орын)

Биіктігі

· Ең биік
· Минималды

4 506 м
570 м

Уақыт белдеуі

Тұрғындары

Тұрғыны

19 188 адам (2018)(8,71 %, 2 орын)

Тығыздығы

0,97 адам/км²

Ұлттық құрамы

алтай-төлеңгіттер, қазақтар, орыстар және басқалары

Ресми тілдері

алтай, қазақ, орыс

Телефон коды

38842

Пошта индекстері

6497ХХ

mokoshagach.ru

Қосағаш ауданы Ортаққорда Координаттар: 49°59′47″ с. е. 88°40′30″ ш. б. / 49.99639° с. е. 88.67500° ш. б. ^(G) ^(O) ^(Я)

Әкімшілік орталығы - Қосағаш ауылы.

Географиясы

Республиканың оңтүстік бөлігінде орналасқан. Ол Алтай республикасының Оңдай, Ұлаған, Көксу аудандары, Ресейдің Тыва Республикасымен, сондай-ақ Моңғолия, Қытай Халық Республикасы және Қазақстанмен шектеседі.

Аймақ Қиыр Солтүстік аудандарына теңестірілген.

Тарихы

1922 жылы құрылды, оның құрамына бастапқыда 24 болыс кірді, олардың саны көп ұзамай азайды және олардың өзі аймақтар болып өзгертілді, соның ішіне Қосағашта кірді.

1962-1963 жылдары аймақтар аудан болып өзгертіліп, олардың саны алтыға дейін қысқарды.

Тұрғындары

Муниципалды-аумақтық құрылым

Қосағаш ауданында 12 ауылдық ауылдық қоныстан тұратын 16 елді мекен бар:

№	Ауылдық қоныс	Әкімшілік орталық	Елді мекендер саны	Тұрғындары	Ауданы, км²
1	Белтір ауылдық қонысы	ауылы	2	1361	3266,00
2	Жазатор ауылдық қонысы	ауылы	2	1339	6664,00
3	Қазақ ауылдық қонысы	Жаңа ауыл ауылы	2	732	802,00
4	Көкөр ауылдық қонысы	ауылы	1	932	2228,00
5	Қосағаш ауылдық қонысы	Қосағаш ауылы	1	10 061	40,63
6	Қурай ауылдық қонысы	ауылы	2	1300	1936,00
7	Мұқыр-Тарықата ауылдық қонысы	ауылы	1	765	1584,00
8	Орталық ауылдық қонысы	ауылы	1	632	628,00
9	Тожонты ауылдық қонысы	ауылы	1	556	354,00
10	Төлеңгіт-Сарытоғай ауылдық қонысы	ауылы	1	622	454,00
11	Төбелер ауылдық қонысы	ауылы	1	909	1264,00
12	Шағанөзен ауылдық қонысы	ауылы	1	407	631,00

Аудан елді мекендерінің тізімі
№	Елді мекен	Түрі	Тұрғындары	Муниципалды құрылым
1	Ақтал	ауыл	3	Қазақ ауылдық қонысы
2		ауыл	62	Жазатор ауылдық қонысы
3		ауыл	77	Белтір ауылдық қонысы
4		ауыл	1292	Жазатор ауылдық қонысы
5	Жаңа ауыл	ауыл	796	Қазақ ауылдық қонысы
6		ауыл	932	Көкөр ауылдық қонысы
7	Қосағаш	ауыл, әкімшілік орталық	10 061	Қосағаш ауылдық қонысы
8		ауыл	427	Қурай ауылдық қонысы
9		ауыл	785	Қурай ауылдық қонысы
10		ауыл	765	Мұқыр-Тарықата ауылдық қонысы
11		ауыл	1248	Белтір ауылдық қонысы
12		ауыл	632	Орталық ауылдық қонысы
13		ауыл	556	Тожонты ауылдық қонысы
14		ауыл	622	Төлеңгіт-Сарытоғай ауылдық қонысы
15		ауыл	909	Төбелер ауылдық қонысы
16		ауыл	407	Шағанөзен ауылдық қонысы

Экономикасы

Экономикасының негізгі түрлері: етті мал өсіру, ешкі өсіру, қой өсіру, жылқы өсіру, бұғы мүйіз өсіру, вольфрам-молибден кенін өндіру.

2014 жылдың 4 қыркүйегінде Қосағаш ауылының маңында Ресейде алғашқы қуаттылығы 5 МВт болатын күн электр станциясы ашылды. Оны іске қосу туралы бұйрықты Ресей Федерациясының Президенті В.В. Путин телекөпір арқылы берді. Жаңа электр станциясы Алтай Республикасындағы алғашқы электр қуатын өндіретін қондырғы болды. Бұл 1000-нан астам үй қожалығын тұрақты электрмен қамтамасыз етеді. Оның ауданы 13 Га құрайды.

Шекаралық аймақ

РФ ФҚҚ-нің 2006 жылғы 16 маусымдағы «Алтай Республикасы аумағындағы шекара аймағының шекаралары туралы» №282 бұйрығына сәйкес, Қосағаш ауданының бір бөлігінде шекара аймағы белгіленді. Оның құрамына Жазатор, Мұқыр-Тархаты, Төбелер, Қазақ, Тожонты, Көкөр ауылдық қоныстарының бүкіл аумағы кіреді. Осылайша, бұл жерлерге бару үшін рұқсат немесе Алтай Республикасында тіркеу не болмаса шекаралас аймақта орналасқан демалыс базасына я болмаса кез-келген ұйымнан шекара аймағында орналасқан аумаққа іссапарға жолдама болу керек. Аймақтың қалған ауылдық қоныстарына еркін баруға болады.

БАҚ

Аудандық «Шудың нұры» газеті шығарылады.

Көрікті жерлері

Табиғи

Шу өзенінің ең ірі саласы Шағанөзен аңғарында көптеген жылдар бойы бүкіл әлем геологтары зерттеген плейстоцендік мұздық және сулы-мұздық шөгінділердің екі геологиялық анықтамалық бөліміне ие. Құмайтпелит белдеуінің Шағанөзен қимасы радиокөміртекті әдіспен кейінгі плейстоценге жатқызылды. Шаған өзеннің сол жағалауында орналасқан жарты миллион жылға дейінгі жас аралықты қамтитын төрттік дәуір шөгінділерінің керемет Шаған қимасы, Белтір ауылынан жоғары 5 км жерде орналасқан. Екі бөлімге де жыл сайын халықаралық экспедициялар келеді. Бұл қималар, бүкіл Шағанөзен су алабы сияқты, үлкен геологиялық табиғи ескерткіштер қатарына жатқызылады.
Шу қазаншұңқырының орталық бөлігінде криогендік формалардың бірегей табиғи нысаналары: шамамен 4 мың жылдық күмпию төбешіктері табылды және зерттелді. Олар жергілікті атау алды: төбелер, сәйкесінше осы жердегі елді мекен Төбелер деп аталады.
Плейстоцендік мұздық дәуірінде ауқымды Шу тауаралық қазаншұңқыры бірнеше рет алып мұзды-бөгенді көлдермен толтырып, Қурай мұзды-бөгенді көлімен бірге еңіс бойымен төмен қарай бұзып, бастапқы топографиялық бетті Алтай тауында ғана емес, сонымен қатар, тау бөктерінде де өзгертті. Мұзды максимум кезінде, атап айтқанда, соңғы вюрмді (сартан) Шу және Қурай қазаншұңқырлары тау жақтауының мұздықтарын алып жатты және әртүрлі морфогенетикалық типтегі мұз алаптарын қамтыды.

Тарихи және археологиялық

Жалаңтас өзенінің аңғарында атақты орналасқан.
1993 жылы аймақ ғылымға: осыдан шамамен 2500 жыл бұрын өмір сүрген , жас пазырық әйелінің балзамдалған денесі Үкек үстіртіндегі «Ақ-Алаха-3» қорғанында сақталған ХХ ғасырдың әлемдік жаңалығын ұсынды.
- қола дәуірінің ескерткіші, Қосағаш ауылынан 25 шақырым жерде, Жазатор ауылына апаратын жолдың жанында 28 шақырымында орналасқан.

Қола дәуіріндегі күйме
Ежелгі түркі салт атты
Тархаты алыптасы
Шағанөзен тіреу қимасы

Тағы қараңыз

Шу даласы
Пазырық мәдениеті
Үкек
Алтай Республикасы. Муниципалды құрылымның жалпы жер көлемі
Алтай Республикасы. Муниципалды құрылымның жалпы жер көлемі
Алтай Республикасы. Муниципалды құрылымның жалпы жер көлемі
Алтай Республикасы. Муниципалды құрылымның жалпы жер көлемі
Алтай Республикасы. Муниципалды құрылымның жалпы жер көлемі
Алтай Республикасы. Муниципалды құрылымның жалпы жер көлемі
Алтай Республикасы. Муниципалды құрылымның жалпы жер көлемі
Алтай Республикасы. Муниципалды құрылымның жалпы жер көлемі
Алтай Республикасы. Муниципалды құрылымның жалпы жер көлемі
Алтай Республикасы. Муниципалды құрылымның жалпы жер көлемі
Алтай Республикасы. Муниципалды құрылымның жалпы жер көлемі
Алтай Республикасындағы шекара аймағы — Antiviza. Басты дереккөзінен мұрағатталған 31 наурыз 2019.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 22 қазан 2011.
Свиточ А. А. и др. Разрез новейших отложений Алтая / Под ред. ак. К. К. Маркова. — М.: МГУ, 1978. — 208 б.
А. Н., Кирьянова М. Р. Научное и рекреационное значение великих геологических памятников Алтая: к созданию Алтайского ледникового парка // Известия [[Русское географическое общество|РГО]], 2004. — Вып. 5. — С. 61-69.. Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 мамыр 2012.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 22 қазан 2011.
Рудой А. Н. О возрасте Тобелеров и времени окончательного исчезновения ледниково-подпрудных озёр на Алтае // Известия Всесоюзного географического общества, 1988. — Т. 121. — Вып. 4. — Б. 344—348. Мұрағатталған 26 желтоқсанның 2017 жылы.