Эдуард Миллс Парселл

Эдуард Миллс Парселл (ағылш. Edward Mills Purcell; 30 тамыз 1912, Тейлорвилл, Иллинойс, АҚШ — 7 наурыз 1997, Кембридж, Массачусетс, АҚШ) — американдық физик, «дәл ядролық магнитті өлшеудің жаңа әдістерін және онымен байланысты ашылымдарды жасағаны үшін» 1952 жылғы физика бойынша Нобель сыйлығының иегері (Феликс Блохпен бірге).

Эдуард Миллс Парселл
ағылш. Edward Mills Purcell
Туған күні	30 тамыз 1912 (1912-08-30)
Туған жері	, Иллинойс, АҚШ
Қайтыс болған күні	7 наурыз 1997 (1997-03-07) (84 жас)
Қайтыс болған жері	, Массачусетс]], АҚШ
Азаматтығы	АҚШ
Ғылыми аясы	физика
Ғылыми жетекші	Kenneth Bainbridge (ағыл.)
Марапаттары	Физика саласындағы Нобель сыйлығы (1952) АҚШ ұлттық ғылым медалі (1979)

АҚШ Ұлттық ғылым академиясының мүшесі (1951), Лондон корольдік қоғамының шетелдік мүшесі (1989).

Өмірбаяны

Ол Пердю университетінде электротехника мамандығы бойынша бакалавр дәрежесін алды. Гарвард университетінде физика бойынша магистр және докторлық дәрежелерін алды. Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде MIT— де СТЖ радарды жасау бойынша радиациялық зертханада жұмыс істеді. Соғыстан кейін Гарвардқа оралды. 1945 жылы ол өзінің әріптестері Паунд және Торримен бірге ядролық магниттік резонанс (ЯМР) құбылысын ашты. ЯМР ғалымдарға материалдардың химиялық құрылымы мен қасиеттерін анықтаудың талғампаз және дәл әдісін берді және қазір физика мен химияда кеңінен қолданылады. Ол сондай-ақ XX ғасырдың ең маңызды медициналық жетістіктерінің бірі — ЯМР бейнелеудің негізі болып табылады. ЯМР ашқаны үшін Парселл мен Блох Нобель сыйлығына ие болды.

Оның астрономияға да өз үлесін бар — алғаш рет ғарышта бейтарап сутегінің радиошығарылуын тіркеді (толқын ұзындығы 21 см радиация), соның арқасында ол алғаш рет Құс жолының спиральды иықтарын көре алды. Бұл әдіс радиоастрономиядағы ең маңыздыларының бірі болып табылады. Сонымен қатар, ол қатты дене физикасына елеулі үлес қосты — спин жаңғырығы релаксациясын, ядролық магниттік моменттің релаксациясын және теріс спин температурасын зерттеу арқылы. Норман Рамсеймен бірге ол бірінші болып бөлшектер физикасындағы CP-симметриясының дұрыстығына күмән келтірді.

Ол президенттер Дуайт Эйзенхауэр, Джон Кеннеди және Линдон Джонсонның ғылыми кеңесшісі болды.

1970 жылдан 1971 жылға дейін Америка физикалық қоғамының президенті болды.

Американдық философиялық қоғамының, АҚШ Ұлттық ғылым академиясының (1951) , Америка өнер және ғылым академиясының мүшесі. Лондон корольдік қоғамының шетелдік мүшесі (1989).

Ғылыми, ағартушылық және азаматтық қызметі үшін бірқатар марапаттарға ие болды. 1979 жылы Ұлттық ғылым медалімен (АҚШ) марапатталды.

1992 жылы «Адамзатқа ескертуге» қол қойды.

Кванттық оптика мен нанотехнологияның дамуымен Парселл есімі эмиттердің белгілі бір кеңістік режимімен байланысын сипаттайтын Парселл факторы сияқты тұжырымдамамен жиі аталады.

Марапаттары

• 1952 — Физика бойынша Нобель сыйлығы
• 1953 — Рихтмайер мемориалдық сыйлығы
• 1967 — Эрстед медалі
• 1976 — Карл Янскийдің лекциясы
• 1979 — АҚШ Ұлттық ғылым медалі
• 1984 — Макс Делбрюк сыйлығы , «Күрделі биологиялық құбылыстарды, атап айтқанда, хемотаксис пен бактериялық қозғалысты, қарапайым, бірақ терең физикалық теориялар мен тамаша эксперименттер арқылы түсіндіру үшін»
• 1988 — Беатрис Тинсли сыйлығы

Дереккөздер

1. World Scientists' Warning To Humanity  (ағыл.). Тексерілді, 22 мамыр 2019.
2. Эдвард Парселл на официальном сайте Американского физического общества. Басты дереккөзінен мұрағатталған 17 маусым 2017.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 16 мамыр 2017.

Әдебиет

• Парселл (Purcell) Эдвард Миллс // Отоми — Пластырь. — М.: Совет энциклопедиясы, 1975. — Б. 438. — (Үлкен Совет Энциклопедиясы: [30 т-да] / бас редактор А. М. Прохоров; 1969-1978, 19-том).

Сілтемелер

• АҚШ Ұлттық ғылым академиясының веб-сайтындағы өмірбаяны (ағыл.))
• Нобель комитетінің сайтынан ақпарат (ағыл.))
• Edward Mills Purcell. 30 August 1912 — 7 March 1997 // Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society, 1999, vol. 45, pp. 437—447, plate, by Brebis Bleaney (ағыл.))