Шығай хан — қазақ хандығының 9-шы ханы (1580—1582 жж.) билік құрған.
Шығай хан | |||
Лауазымы | |||
---|---|---|---|
| |||
1580 — 1582 | |||
Ізашары | Хақ-Назар хан | ||
Ізбасары | Тәуекел хан | ||
Өмірбаяны | |||
Діні | ислам | ||
Дүниеге келуі | 1500 Қазақ хандығы | ||
Қайтыс болуы | 1582 Кум-Ушкент | ||
Жерленді | Кум-Ушкент | ||
Әкесі | Жәдік сұлтан | ||
Анасы | Абайқан бегім | ||
Жұбайы | 1)Байым бегім 2)Яхшым бегім 3)Дадым бегім | ||
Балалары | ұлдары: Тәуекел хан, Есім хан, Ондан сұлтан, Шахым(Шах-Мұхаммед) сұлтан, Ибрагим сұлтан, Али хан, Сулум сұлтан, Сейтқұл сұлтан қыздары: , Алтун Ханым, Сүзге ханым, Ляля Ханым, Әдемі | ||
өңдеу |
Хақназар хан қаза болған соң оның орнына Жәдік сұлтанның баласы, Жәнібек ханның немересі Шығай 1580-1582 жылдары хан болды. Ол бұл кезде сексен жаста болғанымен, қазақтардың ішінде беделді хан болды. Оның өміріне қатысты мәліметтер тарихта аз сақталған. Шығай хан қазақ хандығының сыртқы саясатындағы Хақназар хан ұстаған бағытты жалғастырды. Ол мұрагерлерінің арасындағы қақтығыстарды қазақ мемлекетін нығайту мақсатында ұтымды пайдаланды.
1582 жылы Бұхара ханы Абдолла, қазақ ханы Шығай және оның баласы Тәуекел сұлтанмен күш біріктіріп, Ташкент билеушісі Баба сұлтанға қарсы Ұлытау жорығын ұйымдастырды. Баба сұлтан жеңіліп, Дешті-Қыпшақ даласына қашады, өзбек, қазақ әскерлері Баба сұлтанды Сарысуға, Ұлытауға дейін қуады. Шығай хан сол жорықта қайтыс болды. Түркістанға қайтып келе жатқан Баба сұлтанды Тәуекел сұлтан өлтіріп, басын Абдоллаға әкеледі. Қас жауын жойғанға риза болған Абдолла хан Тәуекелге Самарқан өлкесіндегі уәлаятын тарту етеді.
1582 жылы Шығай хан қайтыс болғаннан кейін таққа оның ұлы Тәуекел (1582-1598 жж.) отырады.
Отбасы
Әйелдері
- Байым-бегім Ханым
- Дадым Ханым
- Яхшым-бегім Ханым
Балалары
Ұлдары
- Сейітқұл сұлтан; анасы — Байым — бегім Ханым)
- Ондан сұлтан (1555-1585; анасы — Байым-бегім Ханым)
- Тәуекел хан (1562-1598; анасы — Яхшым-бегім Ханым)
- Есім хан (1565-1628; анасы — Яхшым-бегім Ханым)
- Шах-Мұхаммед сұлтан(1569-???; анасы — Дадым Ханым)
- Али хан (???-1600; анасы — Дадым Ханым)
- Сулум сұлтан; анасы — Дадым Ханым)
- Иброһим сұлтан; анасы — Дадым Ханым)
Қыздары
- Сүзге Ханым (??? — 1598; анасы — Байым-бегім Ханым)
- Алтын Ханым; анасы — Байым-бегім Ханым)
- Сабырбике Ханым; анасы — Яхшым-бегім Ханым)
Ең ықпалды және сүйіктісі Шығай ханның екінші әйелі Яхшым-бегім Ханым болды. Болашақта хандар Тәуекел мен Есімді және Ғараб Батырдың әйелі Сабырбике Ханымды дүниеге алып келді.
Дереккөздер
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shygaj han kazak handygynyn 9 shy hany 1580 1582 zhzh bilik kurgan Shygaj hanLauazymyTu 9 shy Қazak hany1580 1582Izashary Hak Nazar hanIzbasary Tәuekel hanӨmirbayanyDini islamDүniege kelui 1500 1500 Қazak handygyҚajtys boluy 1582 1582 Kum UshkentZherlendi Kum UshkentӘkesi Zhәdik sultanAnasy Abajkan begimZhubajy 1 Bajym begim 2 Yahshym begim 3 Dadym begimBalalary uldary Tәuekel han Esim han Ondan sultan Shahym Shah Muhammed sultan Ibragim sultan Ali han Sulum sultan Sejtkul sultan kyzdary Altun Hanym Sүzge hanym Lyalya Hanym Әdemiondeu Haknazar han kaza bolgan son onyn ornyna Zhәdik sultannyn balasy Zhәnibek hannyn nemeresi Shygaj 1580 1582 zhyldary han boldy Ol bul kezde seksen zhasta bolganymen kazaktardyn ishinde bedeldi han boldy Onyn omirine katysty mәlimetter tarihta az saktalgan Shygaj han kazak handygynyn syrtky sayasatyndagy Haknazar han ustagan bagytty zhalgastyrdy Ol muragerlerinin arasyndagy kaktygystardy kazak memleketin nygajtu maksatynda utymdy pajdalandy 1582 zhyly Buhara hany Abdolla kazak hany Shygaj zhәne onyn balasy Tәuekel sultanmen kүsh biriktirip Tashkent bileushisi Baba sultanga karsy Ұlytau zhorygyn ujymdastyrdy Baba sultan zhenilip Deshti Қypshak dalasyna kashady ozbek kazak әskerleri Baba sultandy Sarysuga Ұlytauga dejin kuady Shygaj han sol zhorykta kajtys boldy Tүrkistanga kajtyp kele zhatkan Baba sultandy Tәuekel sultan oltirip basyn Abdollaga әkeledi Қas zhauyn zhojganga riza bolgan Abdolla han Tәuekelge Samarkan olkesindegi uәlayatyn tartu etedi 1582 zhyly Shygaj han kajtys bolgannan kejin takka onyn uly Tәuekel 1582 1598 zhzh otyrady OtbasyӘjelderi Bajym begim Hanym Dadym Hanym Yahshym begim HanymBalalary Ұldary Sejitkul sultan anasy Bajym begim Hanym Ondan sultan 1555 1585 anasy Bajym begim Hanym Tәuekel han 1562 1598 anasy Yahshym begim Hanym Esim han 1565 1628 anasy Yahshym begim Hanym Shah Muhammed sultan 1569 anasy Dadym Hanym Ali han 1600 anasy Dadym Hanym Sulum sultan anasy Dadym Hanym Ibroһim sultan anasy Dadym Hanym Қyzdary Sүzge Hanym 1598 anasy Bajym begim Hanym Altyn Hanym anasy Bajym begim Hanym Sabyrbike Hanym anasy Yahshym begim Hanym En ykpaldy zhәne sүjiktisi Shygaj hannyn ekinshi әjeli Yahshym begim Hanym boldy Bolashakta handar Tәuekel men Esimdi zhәne Ғarab Batyrdyn әjeli Sabyrbike Hanymdy dүniege alyp keldi Derekkozder