Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Майя Хажетдинқызы Шығаева (21 қаңтар, 1927 жылы Ресей, Астрахан қаласы — 20.02.2017) – қазақстандық биолог ғалым, Биология ғылымының докторы, профессор. Қазақстанның еңбек сіңірген ғылым қайраткері. Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының академигі. Қазақстан Республикасы Білім беру ісінің құрметті қызметкері. КСРО Өнертапқышы.
| Майя Хажетдинқызы Шығаева | ||||||||||
| Туған күні | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Туған жері | ||||||||||
| Қайтыс болған күні | ||||||||||
| Азаматтығы | ||||||||||
| Ғылыми дәрежесі | Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының академигі. Биология ғылымдарының докторы, профессор | |||||||||
| Альма-матер | ||||||||||
| Ғылыми жетекші | ||||||||||
| Марапаттары |
| |||||||||
Жалпы мәліммет
- Майя Хажетдинқызы Шығаева 21 қаңтар, 1927 жылы Ресей, Астрахан қаласында туған. Ұлты - Қазақ.
- 1949 - 1952 жылдары Қазақ медициналық институтын (қазіргі Қазақ ұлттық медицина университеті) бітірген.
- 1952 - 1955 жылдары Қазақ медициналық институтын (қазіргі Қазақ ұлттық медицина университеті)нің микробиология мамандығы бойынша асперантурасын бітірген.
Еңбек жолы
- 1949-1952 жж. - ҚазССР ҒА микробиология секторының аспиранты
- 1952-1956 жж. Микробиология секторы бойынша аға лаборант, кіші ғылыми қызметкер.
- 1956-1962 жж. ҚазССР ҒА микробиология және вирусология институтының ғалым хатшысы.
- 1957-1959 жж. аудандық кеңестің депутаты болды.
- 1960-1963 жж. «Микроорганизмдердің өзгергіштігі» зертханасының аға ғылыми қызметкері.
- 1963 жылдың қазан айынан бастап 1972 жылдың мамыр айына дейін ҚазССР ҒА микробиология және вирусология институты директорының ғылыми жұмыстар жөніндегі орынбасары және «Микроорганизмдердің генетикасы мен селекциясы» зертханасының меңгерушісі.
- 1972-2000 жж С.М. Киров атындағы ҚазМУ (қазіргі әл-Фараби атындағы ҚазҰУ) микробиология кафедрасының меңгерушісі қызметін.
- 1975-1985 жж. аралығында С.М.Киров атындағы ҚазМУ биология факультетінің деканы болып қызмет атқарды.
- 2000 жылдан бастап осы уақытқа шейін әл-Фараби атындағы ҚазҰУ биология факультеті микробиология кафедрасының құрметті профессоры болып жұмыс істеуде.
Шығармашылығы
Негізгі ғылыми еңбектері жалпы микробиология мәселелеріне арналған. Шығаева Қазақстанда микробиологиялық зерттеулердің жаңа бағыты – микроорганизмдерді антибиотик, мал азықтық препараттар алуда, сондай-ақ нан пісіру және сүт өнеркәсіптерінде пайдалану мәселелерімен; микроорганизмдердің селекциясы мен генетикалық өзгергіштігін және ұлттық сусындардың (қымыз, шұбат) микрофлорасын зерттеумен; жаңа микроб өнімдерін (полисахарид, жоғарғы беттік-белсенді заттар) алумен; мұнаймен ластанған топырақтың технологиясын жасаумен және олардың табиғи және техногенді экожүйелердегі жағдайын бақылаумен шұғылданды. 46 автомобильді куәлік пен патенттің иегері. Шығаеваның жетекшілігімен 7 докторы және 41 кандидаттық диссертация қорғалды. 330-дан аса ғылыми еңбектері мен 10 монографиясы жарық көрді.
Ғылыми еңбектері
- Химический мутагенез, Алма-Ата, 1980;
- Микрофлора национальных кисломолочных напитков, Алматы, 1983;
- Мутагены и комутагены, Алматы, 1994.
Мемлекеттік марапаттары
- Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің «Құрмет» Грамотасымен марапатталған.
- 1969 жылы «Биология ғылымдарының докторы» ғылыми атағы;
- 1970 жылы «В.И.Лениннің туғанына – 100жыл» құрмет белгісі;
- 1977 жылы профессор (атағы);
- 1977 жылы Қазақ КСР Жоғарғы кеңесінің жарлығымен «Қазақ КСРнің Еңбек сіңірген ғылым қайраткері» құрметті атағымен марапатталды.
- 1980 жылы КСРО Білім министрлігінің құрмет белгісі;
- 1981 жылы КСРОның «Халықтар Достығы» Ордені;
- 1986 жылы «Қазақ КСР Алтын кітабына енгізу туралы» құрмет грамотасы;
- 1989 жылы «Еңбек ардагері» медалі;
- 1995 жылы ҚР тұңғыш президенті қоры сыйлығының лауреаты;
- 1996 жылы президент жарлығымен жоғарғы мемлекеттік награды «Парасат ордені» мен марапатталды.
- 1997 жылы «Қазақстан білім беру ісінің үздігі» атағы;
- 2000 жылы Американың Биография иниститутының «Жыл әйелі» құрметті атағымен ордені;
- 2001 жылы «Қазақстан тәуелсізідігне 10 жыл» медалі;
- 2004 жылы «Қазақстан ғылымына сіңірген еңбегі үшін» медалі;
- 2008 жылы «Астанаға 10 жыл» медалі;
- 2009 жылы Әл-Фараби атындағы алтын медаль иегері.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Majya Hazhetdinkyzy Shygaeva 21 kantar 1927 zhyly Resej Astrahan kalasy 20 02 2017 kazakstandyk biolog galym Biologiya gylymynyn doktory professor Қazakstannyn enbek sinirgen gylym kajratkeri Қazakstan Respublikasynyn Ұlttyk gylym akademiyasynyn akademigi Қazakstan Respublikasy Bilim beru isinin kurmetti kyzmetkeri KSRO Өnertapkyshy Majya Hazhetdinkyzy ShygaevaTugan kүni21 kantar 1927 1927 01 21 Tugan zheriResej Astrahan kalasyҚajtys bolgan kүni20 akpan 2017 2017 02 20 90 zhas Azamattygy KSRO Қazak KSR ҚazakstanҒylymi dәrezhesiҚazakstan Respublikasynyn Ұlttyk gylym akademiyasynyn akademigi Biologiya gylymdarynyn doktory professorAlma materӘl Farabi atyndagy Қazak ulttyk universitetiҒylymi zhetekshiHamza ZhumatulyMarapattaryZhalpy mәlimmetMajya Hazhetdinkyzy Shygaeva 21 kantar 1927 zhyly Resej Astrahan kalasynda tugan Ұlty Қazak 1949 1952 zhyldary Қazak medicinalyk institutyn kazirgi Қazak ulttyk medicina universiteti bitirgen 1952 1955 zhyldary Қazak medicinalyk institutyn kazirgi Қazak ulttyk medicina universiteti nin mikrobiologiya mamandygy bojynsha asperanturasyn bitirgen Enbek zholy1949 1952 zhzh ҚazSSR ҒA mikrobiologiya sektorynyn aspiranty 1952 1956 zhzh Mikrobiologiya sektory bojynsha aga laborant kishi gylymi kyzmetker 1956 1962 zhzh ҚazSSR ҒA mikrobiologiya zhәne virusologiya institutynyn galym hatshysy 1957 1959 zhzh audandyk kenestin deputaty boldy 1960 1963 zhzh Mikroorganizmderdin ozgergishtigi zerthanasynyn aga gylymi kyzmetkeri 1963 zhyldyn kazan ajynan bastap 1972 zhyldyn mamyr ajyna dejin ҚazSSR ҒA mikrobiologiya zhәne virusologiya instituty direktorynyn gylymi zhumystar zhonindegi orynbasary zhәne Mikroorganizmderdin genetikasy men selekciyasy zerthanasynyn mengerushisi 1972 2000 zhzh S M Kirov atyndagy ҚazMU kazirgi әl Farabi atyndagy ҚazҰU mikrobiologiya kafedrasynyn mengerushisi kyzmetin 1975 1985 zhzh aralygynda S M Kirov atyndagy ҚazMU biologiya fakultetinin dekany bolyp kyzmet atkardy 2000 zhyldan bastap osy uakytka shejin әl Farabi atyndagy ҚazҰU biologiya fakulteti mikrobiologiya kafedrasynyn kurmetti professory bolyp zhumys isteude ShygarmashylygyNegizgi gylymi enbekteri zhalpy mikrobiologiya mәselelerine arnalgan Shygaeva Қazakstanda mikrobiologiyalyk zertteulerdin zhana bagyty mikroorganizmderdi antibiotik mal azyktyk preparattar aluda sondaj ak nan pisiru zhәne sүt onerkәsipterinde pajdalanu mәselelerimen mikroorganizmderdin selekciyasy men genetikalyk ozgergishtigin zhәne ulttyk susyndardyn kymyz shubat mikroflorasyn zertteumen zhana mikrob onimderin polisaharid zhogargy bettik belsendi zattar alumen munajmen lastangan topyraktyn tehnologiyasyn zhasaumen zhәne olardyn tabigi zhәne tehnogendi ekozhүjelerdegi zhagdajyn bakylaumen shugyldandy 46 avtomobildi kuәlik pen patenttin iegeri Shygaevanyn zhetekshiligimen 7 doktory zhәne 41 kandidattyk dissertaciya korgaldy 330 dan asa gylymi enbekteri men 10 monografiyasy zharyk kordi Ғylymi enbekteriHimicheskij mutagenez Alma Ata 1980 Mikroflora nacionalnyh kislomolochnyh napitkov Almaty 1983 Mutageny i komutageny Almaty 1994 Memlekettik marapattaryҚazak KSR Zhogargy Kenesinin Қurmet Gramotasymen marapattalgan 1969 zhyly Biologiya gylymdarynyn doktory gylymi atagy 1970 zhyly V I Leninnin tuganyna 100zhyl kurmet belgisi 1977 zhyly professor atagy 1977 zhyly Қazak KSR Zhogargy kenesinin zharlygymen Қazak KSRnin Enbek sinirgen gylym kajratkeri kurmetti atagymen marapattaldy 1980 zhyly KSRO Bilim ministrliginin kurmet belgisi 1981 zhyly KSROnyn Halyktar Dostygy Ordeni 1986 zhyly Қazak KSR Altyn kitabyna engizu turaly kurmet gramotasy 1989 zhyly Enbek ardageri medali 1995 zhyly ҚR tungysh prezidenti kory syjlygynyn laureaty 1996 zhyly prezident zharlygymen zhogargy memlekettik nagrady Parasat ordeni men marapattaldy 1997 zhyly Қazakstan bilim beru isinin үzdigi atagy 2000 zhyly Amerikanyn Biografiya inistitutynyn Zhyl әjeli kurmetti atagymen ordeni 2001 zhyly Қazakstan tәuelsizidigne 10 zhyl medali 2004 zhyly Қazakstan gylymyna sinirgen enbegi үshin medali 2008 zhyly Astanaga 10 zhyl medali 2009 zhyly Әl Farabi atyndagy altyn medal iegeri