Шоқсары (лат. Bupleurum) – шатыршагүлділер тұқымдасына жататын бір не көп жылдық шөптесін өсімдік.
Шоқсары | ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Сары шоқсары | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
түрлері | ||||||||||||||||||
185 - 195 түрі белгілі |
Қазақстанда Жетісу (), Іле, Күнгей Алатаулары, Тарбағатай, Қарқаралы, Семейдің қарағайлы ормандарында кездеседі. Шоқсарының қылқан жапырақты орманның шетінде, ашық жерлерінде, бұталардың арасында, өзен жағасында, таудың альпі, субальпі белдеулерінің тастақты беткейлерінде өсетін 7 түрі (сары шоқсары, , , , , және ) бар. Олардың биіктігі 10 – 120 см. – кіндік, тамырсабақты түрлері де кездеседі. Тамырсабақтан бірнеше сабақтары дамиды. Сабағы жұмыр, көп қырлы, тік өсіп, ұшына жақындағанда бұтақтанып жан-жағына жайылады. Жапырақтары түксіз (жылтыр), көкшіл сұр түсті, тақтасы тегіс жиекті, пішіндері сабаққа орналасуына қарай алуан түрлі. Гүлдері ұсақ, онда 5 тостағанша жапырақша, сары, күрең қызыл, қоңыр түсті, жиектері ішке қарай сәл бүгілген 5 күлте, 5 аталық, жатыны 2 ұялы 1 аналық болады. Гүлдері шатырша гүлшоғырына топталған. Әр шатыры 3 – 16 сәулелі. Маусым – тамыз айларында гүлдеп, шілде – қыркүйекте жеміс салады. Жемісі – көп қырлы, ұзындығы 3 – 5 мм жаңғақша. Сары шоқсары – дәрілік өсімдік.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shoksary lat Bupleurum shatyrshagүldiler tukymdasyna zhatatyn bir ne kop zhyldyk shoptesin osimdik ShoksarySary shoksaryDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylar unranked AsteridsSaby ApialesTukymdasy ApiaceaeKishi tukymdasy Tajpasy Tegi Bupleurum Karl Linnejtүrleri185 195 tүri belgili Қazakstanda Zhetisu Ile Kүngej Alataulary Tarbagataj Қarkaraly Semejdin karagajly ormandarynda kezdesedi Shoksarynyn kylkan zhapyrakty ormannyn shetinde ashyk zherlerinde butalardyn arasynda ozen zhagasynda taudyn alpi subalpi beldeulerinin tastakty betkejlerinde osetin 7 tүri sary shoksary zhәne bar Olardyn biiktigi 10 120 sm kindik tamyrsabakty tүrleri de kezdesedi Tamyrsabaktan birneshe sabaktary damidy Sabagy zhumyr kop kyrly tik osip ushyna zhakyndaganda butaktanyp zhan zhagyna zhajylady Zhapyraktary tүksiz zhyltyr kokshil sur tүsti taktasy tegis zhiekti pishinderi sabakka ornalasuyna karaj aluan tүrli Gүlderi usak onda 5 tostagansha zhapyraksha sary kүren kyzyl konyr tүsti zhiekteri ishke karaj sәl bүgilgen 5 kүlte 5 atalyk zhatyny 2 uyaly 1 analyk bolady Gүlderi shatyrsha gүlshogyryna toptalgan Әr shatyry 3 16 sәuleli Mausym tamyz ajlarynda gүldep shilde kyrkүjekte zhemis salady Zhemisi kop kyrly uzyndygy 3 5 mm zhangaksha Sary shoksary dәrilik osimdik Derekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 IX tom Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet