Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ичкерия Шешен Респубикасы (шеш. Нохчийн Республик Ичкери; Nóxçiyn Respublik Içkeri, орыс. Чеченская Республика Ичкерия) — бұрынғы Шешен-Ингуш АКСР территориясында КСРО ыдырағаннан кейін өз тәуелсіздігін жариялаған де-факто мемлекет. 1993 жылы Ичкерия атауы Шешен Республикасы болып өзгертілді де, ол Ресей құрамына енді.
| Шешен Республикасы шеш. Нохчийн Республика(1991–1994) Ичкерия Шешен Республикасы | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Ұраны «шеш. Marşo ya Joƶalla!/Маршо я Iожалла» «қаз. Бостандық, не Өлім» | |||||||||
| Әнұраны «Joƶalla ya Marşo!» | |||||||||
 Әлем картасындағы Ичкерия (жасыл түсті) | |||||||||
| Астанасы | Грозный (1996 жылы атауы Ƶovxar-Ġala ("Жовхар-ГIала") деп өзгертілген) | ||||||||
| Тіл(дер)і | шешен тілі, орыс тілі | ||||||||
| Діні | Ресми діні:
| ||||||||
| Ақша бірлігі | Ресей рублі (жоспарланған; қолданысқа енбеген) | ||||||||
| Аумағы | 15,647 км² | ||||||||
| Халқы | 1,3 млн (1992) 865 мың (1996) | ||||||||
| Басқару формасы | Унитарлы Республика (1991–1996) Унитарлы Ислам мемлекеті (1996–2000) | ||||||||
| - 1991–1996 | Жохар Дудаев | ||||||||
| - 1996–1997 | |||||||||
| - 1997–2000 | |||||||||
| Қуғындағы президент | |||||||||
| - 2000–2005 | |||||||||
| - 2005–2006 | |||||||||
| - 2006–2007 | Доку Омаров | ||||||||
| Премьер-министрі | |||||||||
| - 1991–1996 (тұңғыш) | Жохар Дудаев | ||||||||
| - 1998–2000 (соңғы) | |||||||||
| Тарихы | |||||||||
| - 1 қараша 1991 | Тәуелсіздігі | ||||||||
| - 11 желтоқсан 1994 | басталуы | ||||||||
| - 12 мамыр 1997 | Мәскеу бейбітшілік келісімі | ||||||||
| - 26 тамыз 1999 | басталуы | ||||||||
| - 6 ақпан 2000 | |||||||||
| - 31 қазан 2007 | Кавказ Әмірлігінің жариялануы; ИШР Нохчийчоь уәлаяты атауын алды | ||||||||
Тәуелсіздігін 1991 жылы шілдеде жарияланды, Жохар Дудаев тұңғыш президенті болды. Шешенстанның біржақты тәуелсіздігін жариялауы Ресей үкіметі мен көтерілісшілер арасындағы ұзаққа созылған әкеліп соқты, нәтижесінде айтарлықтай шығын мен қираулар болды. 1994–1996 жылдардағы соғыс қимылдарының нәтижесінде Ресей армиясы ИШР Ресей Федерациясы құрамына қайтаруға тырысты, бірақ бұл әрекеті сәтсіз аяқталды. 1996 жылы өтетін президенттік сайлаумен байланысты Ресей басшылығы Шешенстаннан әскерді шығаруға мәжбүр болды. 1999 жылы басталып, 2000 жылдың көктемінде ИШР мемлекет ретінде іс жүзінде жойылды.
2022 жылдың қазан айында Украина парламенті Ичкерия Шешен Республикасын «уақытша оккупацияланған» деп тануға дауыс берді.
Дереккөздер
- Андрей Красно, Азаттық радиосы Распад империи? Почему Украина признала оккупацию Чечни Россией (орыс.) (19.10.2022).
- Азаттық радиосы Оьрсийчоьно "Ичкерина оккупаци йарх" Украинехь тIеэцна сацам тIелаьцна Европерчу нохчийн диаспоро (ce) (24.10.2022).
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ichkeriya Sheshen Respubikasy shesh Nohchijn Respublik Ichkeri Noxciyn Respublik Ickeri orys Chechenskaya Respublika Ichkeriya buryngy Sheshen Ingush AKSR territoriyasynda KSRO ydyragannan kejin oz tәuelsizdigin zhariyalagan de fakto memleket 1993 zhyly Ichkeriya atauy Sheshen Respublikasy bolyp ozgertildi de ol Resej kuramyna endi Sheshen Respublikasy shesh Nohchijn Respublika 1991 1994 Ichkeriya Sheshen Respublikasy shesh Nohchijn Respublik Ichkeri Noxciyn Respublik Ickeri 1994 2000 Mojyndalmagan memleket 1991 2000 Қugyndagy үkimet 2000 bastap 1991 2000 2000 kazir kugyndagy үkimet Bajragy EltanbasyҰrany shesh Marso ya Joƶalla Marsho ya Iozhalla kaz Bostandyk ne Өlim Әnurany Joƶalla ya Marso Әlem kartasyndagy Ichkeriya zhasyl tүsti Astanasy Groznyj 1996 zhyly atauy Ƶovxar Ġala Zhovhar GIala dep ozgertilgen Til der i sheshen tili orys tiliDini Resmi dini Zajyrly memleket 1991 1996 Sunni Islam 1996 2000 Aksha birligi Resej rubli zhosparlangan koldanyska enbegen Aumagy 15 647 km Halky 1 3 mln 1992 865 myn 1996 Baskaru formasy Unitarly Respublika 1991 1996 Unitarly Islam memleketi 1996 2000 1991 1996 Zhohar Dudaev 1996 1997 1997 2000Қugyndagy prezident 2000 2005 2005 2006 2006 2007 Doku OmarovPremer ministri 1991 1996 tungysh Zhohar Dudaev 1998 2000 songy Tarihy 1 karasha 1991 Tәuelsizdigi 11 zheltoksan 1994 bastaluy 12 mamyr 1997 Mәskeu bejbitshilik kelisimi 26 tamyz 1999 bastaluy 6 akpan 2000 31 kazan 2007 Kavkaz Әmirliginin zhariyalanuy IShR Nohchijcho uәlayaty atauyn aldy Tәuelsizdigin 1991 zhyly shildede zhariyalandy Zhohar Dudaev tungysh prezidenti boldy Sheshenstannyn birzhakty tәuelsizdigin zhariyalauy Resej үkimeti men koterilisshiler arasyndagy uzakka sozylgan әkelip sokty nәtizhesinde ajtarlyktaj shygyn men kiraular boldy 1994 1996 zhyldardagy sogys kimyldarynyn nәtizhesinde Resej armiyasy IShR Resej Federaciyasy kuramyna kajtaruga tyrysty birak bul әreketi sәtsiz ayaktaldy 1996 zhyly otetin prezidenttik sajlaumen bajlanysty Resej basshylygy Sheshenstannan әskerdi shygaruga mәzhbүr boldy 1999 zhyly bastalyp 2000 zhyldyn kokteminde IShR memleket retinde is zhүzinde zhojyldy 2022 zhyldyn kazan ajynda Ukraina parlamenti Ichkeriya Sheshen Respublikasyn uakytsha okkupaciyalangan dep tanuga dauys berdi DerekkozderAndrej Krasno Azattyk radiosy Raspad imperii Pochemu Ukraina priznala okkupaciyu Chechni Rossiej orys 19 10 2022 Azattyk radiosy Orsijchono Ichkerina okkupaci jarh Ukraineh tIeecna sacam tIelacna Evroperchu nohchijn diasporo ce 24 10 2022