Шеркеш | |
---|---|
[[Image:|100px|]] | |
Ұраны | Шағырай |
Лақап атауы | cеркеш, черкеш |
Шығу тегі | түркілердің Алшын тайпасынан тарайды, бейресми деректерде алтайлықтар арасында теркеш (бұрынғы түркеш) деген ру атауымен байланысы. |
Жүзі | Кіші жүз (Алшын) |
Тайпасы | Алшын - Байұлы рулық бірлестігі |
Бөлімдері | Қосым, Жауғашты, Қойыс, Шымбай, Сақау, Қылыш, Кестен, Шумақ, Қаракемпір ... |
Тараулары | ? |
Ақсақалы | Байбақты Қармысұлы, Елшібек, Шымбай, Шағырай Жәдікұлы, Алдияр. |
Қыстаулары | Астрахань облысы (Жайықтың Самар беті, Аштархан) |
Жайлаулары | Жайықтың жоғарғы ағысы |
Веб-торабы | Кұлсары маңы |
Кіші жүздің Байұлы бірлестігіне кіреді. Алшын тайпасынан тарайтын ру.
Шығу тегі
Алтай кижи ұлты арасында теркеш (бұрынғы түркеш) деген тайпа атауымен байланысы.
Шежіреге сәйкес, Шеркеш руы Алшын тайпасының Байұлы рулық бірлестігінен тарайды және Алтын Орда әмірі Алау батырдың ұрпағы болып табылады. Шеркештен құлақасқа, қойыс, шумақ, жауқашты, қылыш-кестен, қосым тарайды. Бұлардың ішіндегі Қосымы Шеркештің асырап алған киімді баласы болса керек. Алайда, Шеркештің ықыласы ауып, еншілес еткендіктен исі шеркештер Қосым ұрпағын аға тұтып, төрге отырғызады. Ел аузында "Қосым шеркеш емес, кәтеней қосым емес" деп айтылатын. Қазақ шежірелерінде Шеркешпен Алшынның Есентемір, Ысық тайпалары еншілес деп есептелінеді. Соған қарағанда, бұл ру бірлестіктерінің туыстығы ежелден сақталып келе жатыр. Яғни, аталмыш рулардың бәрі Алтын Орда әмірі Алаудан тарап, Алшын тайпасын құрайды. Таңбасына (бақанға ұқсас) қарап кейбір ғалымдар (Востров) бұлардың түп-төркіні найман болуы мүмкін деген мардымсыз болжам айтқан. Басқа бір зерттеушілер ысықтар Ыстықкөл маңайын мекендеген, атауын сол көлден, сонымен қатар “абыз“ сөзінен алады дейді. Қалай болғанда да, бұл бірлестіктер Түрік қағандығы, кейіннен Қыпшақ хандығы сынды мемлекеттер құрамына енген. Бірқатар ғалымдар Шеркешті черкестермен де байланыстырады. Олар бір-бірінен оғыз-қыпшақ заманында бөлініп кетуі де мүмкін. Серкеш (Шеркеш) руы өзбек-лоқайлар арасында кездеседі. Шеркештер туралы алғашқы мәліметтер А.Тевкелев, Ларионов рапортында, А.Левшин еңбегінде, кейінгі зерттеулерде ұшырасады. Оңтүстіктегі Шеркештер қоңырат, Ұлы жүздің бірқатар руларымен көршілес тұрған. Шеркештің басым бөлігі Жайық пен Еділ аралығын, Мыңтеке, Нарын құмдарын мекендеген. Атақты Шеркештер: Шағырай батыр Жәдікұлы, Байбақты батыр, Қалиев Алдияр, Асанәлі Әшімұлы, Салық Зиманов, Қуаныш Алдиев, Аман Сарбалин, Сенебаев Аманбек, Пернебай Дүйсенбин.
Тұлғалар
- Шағырай батыр Жәдікұлы
- Тимур Бекмамбетов
- Сәлима Базарғалиқызы Әліпова - Социалистік Еңбек Ері (1971)
- Асанәлі Әшімұлы Әшімов
- Сағи Асанәліұлы Әшімов
- Мәншүк Жиенғалиқызы Мәметова
- Уәлитхан Танашев
- Мақаш әкім
- Тайыр Жароков
- Тұрлан батыр Қойыс
- Еркебай Ишанұлы қосым
- Мереке Мұташұлы Ғұмаров
- Зұлқарнай Ғұмаров
- Сәлима Базарғалиқызы Әліпова Сақау
- Аманжан Сәулебайұлы Рысқали
- Бергей Сәулебайұлы Рысқалиев
- Махамбет Жолдасқалиұлы Досмұхамбетов
- Әбу Сәрсенбаев
- Мұқаш Атшыбаев
- Беркінғали Атшыбаев
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том
- http://informburo.kz/novosti/v-atyrau-timuru-bekmambetovu-prishlos-vspomnit-svoyu-rodinu-6687.html
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sherkesh Image 100px Ұrany ShagyrajLakap atauy cerkesh cherkeshShygu tegi tүrkilerdin Alshyn tajpasynan tarajdy bejresmi derekterde altajlyktar arasynda terkesh buryngy tүrkesh degen ru atauymen bajlanysy Zhүzi Kishi zhүz Alshyn Tajpasy Alshyn Bajuly rulyk birlestigiBolimderi Қosym Zhaugashty Қojys Shymbaj Sakau Қylysh Kesten Shumak Қarakempir Taraulary Aksakaly Bajbakty Қarmysuly Elshibek Shymbaj Shagyraj Zhәdikuly Aldiyar Қystaulary Astrahan oblysy Zhajyktyn Samar beti Ashtarhan Zhajlaulary Zhajyktyn zhogargy agysyVeb toraby Kulsary many Kishi zhүzdin Bajuly birlestigine kiredi Alshyn tajpasynan tarajtyn ru Shygu tegiAltaj kizhi ulty arasynda terkesh buryngy tүrkesh degen tajpa atauymen bajlanysy Shezhirege sәjkes Sherkesh ruy Alshyn tajpasynyn Bajuly rulyk birlestiginen tarajdy zhәne Altyn Orda әmiri Alau batyrdyn urpagy bolyp tabylady Sherkeshten kulakaska kojys shumak zhaukashty kylysh kesten kosym tarajdy Bulardyn ishindegi Қosymy Sherkeshtin asyrap algan kiimdi balasy bolsa kerek Alajda Sherkeshtin ykylasy auyp enshiles etkendikten isi sherkeshter Қosym urpagyn aga tutyp torge otyrgyzady El auzynda Қosym sherkesh emes kәtenej kosym emes dep ajtylatyn Қazak shezhirelerinde Sherkeshpen Alshynnyn Esentemir Ysyk tajpalary enshiles dep eseptelinedi Sogan karaganda bul ru birlestikterinin tuystygy ezhelden saktalyp kele zhatyr Yagni atalmysh rulardyn bәri Altyn Orda әmiri Alaudan tarap Alshyn tajpasyn kurajdy Tanbasyna bakanga uksas karap kejbir galymdar Vostrov bulardyn tүp torkini najman boluy mүmkin degen mardymsyz bolzham ajtkan Baska bir zertteushiler ysyktar Ystykkol manajyn mekendegen atauyn sol kolden sonymen katar abyz sozinen alady dejdi Қalaj bolganda da bul birlestikter Tүrik kagandygy kejinnen Қypshak handygy syndy memleketter kuramyna engen Birkatar galymdar Sherkeshti cherkestermen de bajlanystyrady Olar bir birinen ogyz kypshak zamanynda bolinip ketui de mүmkin Serkesh Sherkesh ruy ozbek lokajlar arasynda kezdesedi Sherkeshter turaly algashky mәlimetter A Tevkelev Larionov raportynda A Levshin enbeginde kejingi zertteulerde ushyrasady Ontүstiktegi Sherkeshter konyrat Ұly zhүzdin birkatar rularymen korshiles turgan Sherkeshtin basym boligi Zhajyk pen Edil aralygyn Mynteke Naryn kumdaryn mekendegen Atakty Sherkeshter Shagyraj batyr Zhәdikuly Bajbakty batyr Қaliev Aldiyar Asanәli Әshimuly Salyk Zimanov Қuanysh Aldiev Aman Sarbalin Senebaev Amanbek Pernebaj Dүjsenbin TulgalarShagyraj batyr Zhәdikuly Timur Bekmambetov Sәlima Bazargalikyzy Әlipova Socialistik Enbek Eri 1971 Asanәli Әshimuly Әshimov Sagi Asanәliuly Әshimov Mәnshүk Zhiengalikyzy Mәmetova Uәlithan Tanashev Makash әkim Tajyr Zharokov Turlan batyr Қojys Erkebaj Ishanuly kosym Mereke Mutashuly Ғumarov Zulkarnaj Ғumarov Sәlima Bazargalikyzy Әlipova Sakau Amanzhan Sәulebajuly Ryskali Bergej Sәulebajuly Ryskaliev Mahambet Zholdaskaliuly Dosmuhambetov Әbu Sәrsenbaev Mukash Atshybaev Berkingali AtshybaevDerekkozder Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 IX tom http informburo kz novosti v atyrau timuru bekmambetovu prishlos vspomnit svoyu rodinu 6687 html Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet