Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Беркінғали Мұқашұлы Атшыбаев - Батыс Алашорданың белгілі қайраткері, 1897 жылы бұрынғы Гурьев уезі Миялы ауылында туған. Ол - қазақтың тұңғыш мұнай барлаушы геологі.
Арғы атасы Қазыбек белгілі би болған екен. Өз атасы Атшыбай 1869-1870 жылдары кіші жүз қазақтарының көтерілісінде қол бастаған батыр болған. Әкесі Мұқаш көзі ашық, саудамда шұғылданған дәулетті адам екен. Шеркеш руынан шыққан.
Беркінғали 1905 жылы Гурьев уезі Есбол болысындағы бір сыныптық орыс-қазақ мектебін бітірген. Онан кейін Орал реалдық әскери мектебінде оқыған. 1918 жылы төртінші Орал облыстық қазақ сиезінің қарарына сай Жымпитыда ашылған Ойыл болысы жігіттерінен офицерлер даярлайтын алты айлық юнкерлік мектепке түседі. Мектеп бітіріп, прапорщик шенін алған соң, Алашорданың батыс бөлігін басқару бөлімшесінің бас интенданты болып тағайындалады. Алаш әскерін азық-түлік, киім-кешек, оқ-дәрі, құралмен қамтамасыз етуде, Батыс Сібір және ағылшын елдерімен қарым-қатынас жасауда көп еңбек сіңірді. Әсіресе оның осы керекті заттарға қол жеткізу үшін Қызылқоға, Сағыз уездік земство арқылы Сібірдің оңтүстік батыс астықты аймақтарындағы кооперативтер мен жергілікті казақтардың Орал, ілбішін, Қаратөбе базарларында айырбас сауда жасауына жол ашқан тарихи еңбегінің мәні зор болды. Батыс Алашорда тізе бүккен соң, Түркістан майданы басшыларының кепілі ретінде ұсталып, Орынборға жөнелтілген бес адамның бірі. Олар 1920 жылы ақпанда Мәскеуге әкелінеді. Сол жылы мамырда Орынборға келіп, Қазревком ішкі істер бөлімінің іс жүргізушісі болып тагайындалады. Кейін сол мекеменің азаматтық бөлімінің меңгерушісі болып істеді. Ашаршылыққа ұшыраған елге азық-түлік жеткізуде көп еңбек сіңірді. 1922-1923 жылдары Мәскеудегі «Сантонин» тресінде іе жүргізу бөлімінің меңгерушісі болған. 1924-1926 жылдары «Казкрайсоюздың» Мәскеу өкілдігінде экономикалық тексеруші қызметін атқарған. Мұнан соң РКФСР Жоғарғы сотында аудармашы болып қызмет еткен. 1928 жылы Мәскеудің Тау-кен академиясы мұнай факультетінің геология бөліміне оқуға түседі.
1930 жылы «Алашордашыл жат элемент» деген айыппен оқудан шығарылады. Сол жылы Гурьев қаласына келіп, «Эмбанефты» тресіне қарасты барлау конторында геолог, картировка секциясының меңгерушісі болып істейді. Оның барлау жұмыстарының нәтижесінде Алтыкөл, Ескене мұнай көздері ашылды. 1937 жылы қазан айында «Эмбанефты» тресі бойынша Х.Ақботин, Т.Иманғазиевпен бірге «Құрамысовтың алашордашыл контрреволюңиялық ұйымына қатысты» деген айыппен тұтқынға алынады. Сол жылдың аяқ кезінде Орал қаласына айдалып, хабарсыз кетеді.
Дереккөздер
- Геолог Беркінғали Атшыбаев кім? - Әбілқайыр Спан ...
- «Алаш» қозғалысы. Алматы, 2008. ISBN 9965-32-715-7
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
 | Бұл — тұлға туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Berkingali Mukashuly Atshybaev Batys Alashordanyn belgili kajratkeri 1897 zhyly buryngy Gurev uezi Miyaly auylynda tugan Ol kazaktyn tungysh munaj barlaushy geologi Argy atasy Қazybek belgili bi bolgan eken Өz atasy Atshybaj 1869 1870 zhyldary kishi zhүz kazaktarynyn koterilisinde kol bastagan batyr bolgan Әkesi Mukash kozi ashyk saudamda shugyldangan dәuletti adam eken Sherkesh ruynan shykkan Berkingali 1905 zhyly Gurev uezi Esbol bolysyndagy bir synyptyk orys kazak mektebin bitirgen Onan kejin Oral realdyk әskeri mektebinde okygan 1918 zhyly tortinshi Oral oblystyk kazak siezinin kararyna saj Zhympityda ashylgan Ojyl bolysy zhigitterinen oficerler dayarlajtyn alty ajlyk yunkerlik mektepke tүsedi Mektep bitirip praporshik shenin algan son Alashordanyn batys boligin baskaru bolimshesinin bas intendanty bolyp tagajyndalady Alash әskerin azyk tүlik kiim keshek ok dәri kuralmen kamtamasyz etude Batys Sibir zhәne agylshyn elderimen karym katynas zhasauda kop enbek sinirdi Әsirese onyn osy kerekti zattarga kol zhetkizu үshin Қyzylkoga Sagyz uezdik zemstvo arkyly Sibirdin ontүstik batys astykty ajmaktaryndagy kooperativter men zhergilikti kazaktardyn Oral ilbishin Қaratobe bazarlarynda ajyrbas sauda zhasauyna zhol ashkan tarihi enbeginin mәni zor boldy Batys Alashorda tize bүkken son Tүrkistan majdany basshylarynyn kepili retinde ustalyp Orynborga zhoneltilgen bes adamnyn biri Olar 1920 zhyly akpanda Mәskeuge әkelinedi Sol zhyly mamyrda Orynborga kelip Қazrevkom ishki ister boliminin is zhүrgizushisi bolyp tagajyndalady Kejin sol mekemenin azamattyk boliminin mengerushisi bolyp istedi Asharshylykka ushyragan elge azyk tүlik zhetkizude kop enbek sinirdi 1922 1923 zhyldary Mәskeudegi Santonin tresinde ie zhүrgizu boliminin mengerushisi bolgan 1924 1926 zhyldary Kazkrajsoyuzdyn Mәskeu okildiginde ekonomikalyk tekserushi kyzmetin atkargan Munan son RKFSR Zhogargy sotynda audarmashy bolyp kyzmet etken 1928 zhyly Mәskeudin Tau ken akademiyasy munaj fakultetinin geologiya bolimine okuga tүsedi 1930 zhyly Alashordashyl zhat element degen ajyppen okudan shygarylady Sol zhyly Gurev kalasyna kelip Embanefty tresine karasty barlau kontorynda geolog kartirovka sekciyasynyn mengerushisi bolyp istejdi Onyn barlau zhumystarynyn nәtizhesinde Altykol Eskene munaj kozderi ashyldy 1937 zhyly kazan ajynda Embanefty tresi bojynsha H Akbotin T Imangazievpen birge Қuramysovtyn alashordashyl kontrrevolyuniyalyk ujymyna katysty degen ajyppen tutkynga alynady Sol zhyldyn ayak kezinde Oral kalasyna ajdalyp habarsyz ketedi DerekkozderGeolog Berkingali Atshybaev kim Әbilkajyr Span Alash kozgalysy Almaty 2008 ISBN 9965 32 715 7Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul tulga turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi auystyru kazhet