Шалқар – Есіл алабындағы тұзды көл.
Шалқар | |
Морфометрия | |
---|---|
Теңiз деңгейiнен биіктігі | 309,7 м |
Ауданы | 35,5 км² |
Көлемі | 267,0 млн. км³ |
Су алабы | |
Суды жинау ауданы | 209 км² |
Орналасуы | |
53°11′39″ с. е. 68°24′58″ ш. б. / 53.19417° с. е. 68.41611° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 53°11′39″ с. е. 68°24′58″ ш. б. / 53.19417° с. е. 68.41611° ш. б. (G) (O) (Я) | |
Ел | Қазақстан |
Аймақ | Солтүстік Қазақстан облысы |
Аудан | Айыртау ауданы |
Географиялық орны
Солтүстік Қазақстан облысы Айыртау ауданындағы Шалқар ауылының солтүстік-батысына қарай 7 км жерде орналасқан. Теңіз деңгейінен 309,7 м биіктікте жатыр.
Гидрографикасы
Аумағы 35,5 км2, ұзындығы 15,0 км, су айдынының көлемі 267,0 млн. м3, су жинайтын алабы 209 км2. Жауын-шашын және жер асты суларымен толығады. Су деңгейінің жылдық ауытқуы 0,5-0,6 м. 1930-1960 жылдар аралығында су деңгейі біртіндеп түскен. Суының минералдылығы көктемгі толығуынан кейін 3,5-4,0 г/л, жазда 4,5-5,0 г/л-ге жетеді.
Жағалау сипаты
Шоқылар арасындағы аңғардағы көл қазаншұңқырында жатыр. Оңтүстік жағалауы көктеректі-қайынды шоқ тоғайлармен көмкерілген, жағаның қалған бөлігі ашық. Су жинайтын алабының 30%-ы жыртылған, кей бөлігіне бетеге-боз өскен. Көлге 5 кішкене өзен құяды. Көл айдыны ашық, түбі жайпақ, ортасына қарай әлсіз еңісті, құмды-тасты, жағалауына таман аздап лайлы. Оңтүстік жағасы биіктігі 8 м жарқабақты, қалған бөліктері жайпақ, қабақтарының биіктігі 3-4 м. Суы мал суаруға және Айыртау, Шалқар елді мекендерінің шаруашылық қажеттіліктеріне пайдаланылады.
Дереккөздер
- АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shalkar Esil alabyndagy tuzdy kol ShalkarMorfometriyaTeniz dengejinen biiktigi309 7 mAudany35 5 km Kolemi267 0 mln km Su alabySudy zhinau audany209 km Ornalasuy53 11 39 s e 68 24 58 sh b 53 19417 s e 68 41611 sh b 53 19417 68 41611 G O Ya Koordinattar 53 11 39 s e 68 24 58 sh b 53 19417 s e 68 41611 sh b 53 19417 68 41611 G O Ya T El ҚazakstanAjmakSoltүstik Қazakstan oblysyAudanAjyrtau audanyShalkarShalkarGeografiyalyk ornySoltүstik Қazakstan oblysy Ajyrtau audanyndagy Shalkar auylynyn soltүstik batysyna karaj 7 km zherde ornalaskan Teniz dengejinen 309 7 m biiktikte zhatyr GidrografikasyAumagy 35 5 km2 uzyndygy 15 0 km su ajdynynyn kolemi 267 0 mln m3 su zhinajtyn alaby 209 km2 Zhauyn shashyn zhәne zher asty sularymen tolygady Su dengejinin zhyldyk auytkuy 0 5 0 6 m 1930 1960 zhyldar aralygynda su dengeji birtindep tүsken Suynyn mineraldylygy koktemgi tolyguynan kejin 3 5 4 0 g l zhazda 4 5 5 0 g l ge zhetedi Zhagalau sipatyShokylar arasyndagy angardagy kol kazanshunkyrynda zhatyr Ontүstik zhagalauy kokterekti kajyndy shok togajlarmen komkerilgen zhaganyn kalgan boligi ashyk Su zhinajtyn alabynyn 30 y zhyrtylgan kej boligine betege boz osken Kolge 5 kishkene ozen kuyady Kol ajdyny ashyk tүbi zhajpak ortasyna karaj әlsiz enisti kumdy tasty zhagalauyna taman azdap lajly Ontүstik zhagasy biiktigi 8 m zharkabakty kalgan bolikteri zhajpak kabaktarynyn biiktigi 3 4 m Suy mal suaruga zhәne Ajyrtau Shalkar eldi mekenderinin sharuashylyk kazhettilikterine pajdalanylady DerekkozderATAMEKEN Geografiyalyk enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy 2011 648 bet ISBN 9965 893 70 5