Хара́ре (ағылш. Harare) — Зимбабве астанасы және Хараре провинциясының әкімшілік орталығы. Елдің ең ірі қалаларының бірі, мәдени және өнеркәсіп орталығы.
Қала | |||||
Хараре | |||||
ағылш. Harare | |||||
| |||||
Әкімшілігі | |||||
---|---|---|---|---|---|
Ел | |||||
Статусы | Астана | ||||
Провинция |
| ||||
Мэр | Элиас Мудзури | ||||
Тарихы мен географиясы | |||||
Координаттары | 17°51′50″ о. е. 31°01′47″ ш. б. / 17.86389° о. е. 31.02972° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 17°51′50″ о. е. 31°01′47″ ш. б. / 17.86389° о. е. 31.02972° ш. б. (G) (O) (Я) | ||||
Құрылған уақыты | 1890 | ||||
Бұрынғы атаулары | Солсбери | ||||
Қала статусы | 1935 | ||||
Жер аумағы | 872 км² | ||||
Орталығының биiктігі | 1490 м | ||||
Уақыт белдеуі | UTC+2 | ||||
Тұрғындары | |||||
Тұрғыны | 1 600 000 адам (2006) | ||||
Агломерация | 2 800 111 | ||||
hararecity.co.zw | |||||
Хараре шекарасы | |||||
Ортаққордағы санаты: Хараре |
Тұрғындарының саны — 1 600 000, қала маңын қоса алғанда — 2 800 000 (2006).
Тарихы
Қаланың негізін 1890 жылдың 12 қыркүйегінде Британдық Оңтүстік-Африкалық компаниямен жіберілген отряд Ұлыбританияның премьер-министр— лорды құрметіне Форт Со́лсбери атты әскери база ретінде қалаған. Елді мекен негізінен (Мозамбиктағы порт) баратын жол бойындағы сауда орталығы ретінде дамыды. 1897 жылы Форт Солcбери муниципалитет болып жарияланды және 1935 жылы қала атағын алды.
Солсбери 1953 және 1963 жылдар аралығында астанасы болды. үкіметінің 1965 жылдың 11 қарашасында елдің Ұлыбританиядан тәуелсіздігін жариялағаннан кейін, қала Оңтүстік Родезияның астанасы болды. Көршілес қара мемлекеттермен (КСРО, Қытай және Ұлыбританияның біріккен қолдауымен) ұйымдастырылған нәтижесінде, 1980 жылдың 18 сәуірінде ақтардың режимі құлайды. Солсбери атауы Хараре деп өзгертіліп, қала Зимбабве Республикасының астанасы аталады.
1996-2002 жылдары режімімен орын алған ақ нәсілді халықтың геноциді қала экономикасы мен инфрақұрылымана көптеген зардап әкелді. Жұмыссыздық деңгейі 80%-дан асады, ал ЖИТС-пен ауыру деңгейі — 25%. Қала орталығындағы бірнеше көшелерді санамағанда қалада қоқыс шығару мен жол жөндеу шаралары іске асаралмайды, орталықтандырылған су және электр энергиясы жүйелері қираған және канализация жұмыс істемейді.
Харарені әртүрлі ұйымдар әлденеше рет әлемдегі өмір сүру үшін ең нашар астана ретінде атаған болатын (оның ішінде 2009 және 2011 жылдары журналы).
Климат
Теңіз деңгейінен 1490 метр биіктікте орналасқандықтан Хараренің климаты — субтропикалық таулы климат. Хараредегі ауа райы үш айқын мезгілдерге бөлінген: жаңбыр мезгілі (қараша-сәуір), анда санда қатты суық түсетін салқын құрғақ мезгіл (мамыр-тамыз) және ыстық құрғақ мезгіл (қыркүйек-қазан). Жылдық орташа температура +18 °C, ал ең салқын айдағы орташа температура (шілде) +14 °C, ең жылы ай болып қараша саналады, бұл айдағы орташа температура +22 °C.
Хараре ауа райы | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Көрсеткіш | Қаң | Ақп | Нау | Сәу | Мам | Мау | Шіл | Там | Қыр | Қаз | Қар | Жел | Жыл |
Абсолюттық максимум, °C | 32 | 31 | 30 | 32 | 28 | 26 | 28 | 31 | 33 | 34 | 35 | 32 | 35 |
Орташа максимум, °C | 26,3 | 25,8 | 26,2 | 25,3 | 23,4 | 21,4 | 21,4 | 23,7 | 26,8 | 28,2 | 27,4 | 26,2 | 25,2 |
Орташа температура, °C | 21,0 | 20,7 | 20,3 | 18,8 | 16,1 | 13,7 | 13,4 | 15,5 | 18,6 | 20,8 | 21,2 | 20,9 | 18,4 |
Орташа минимум, °C | 15,8 | 15,6 | 14,5 | 12,3 | 8,8 | 6,1 | 5,5 | 7,4 | 10,5 | 13,4 | 15,0 | 15,7 | 11,7 |
Абсолюттық минимум, °C | 8 | 9 | 8 | 6 | 2 | 0 | 0 | 1 | 3 | 7 | 8 | 9 | 0 |
Жауын-шашын нормасы, мм | 191,4 | 144,3 | 95,3 | 40,6 | 10,0 | 2,2 | 1,8 | 2,0 | 8,8 | 36,8 | 101,2 | 170,4 | 804,8 |
Дерекнама: Гонконг обсерваториясы, BBS Weather |
Белгілі тумалары
Бауырлас қалалары
Хараре келесі қалалардың бауырласы болып табылады:
Әдебиет
Т. Л. Шереметьева, Т. О. Родина Весь Мир: Страны и столицы — 2004. — ISBN 985-13-2056-0.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Hara re agylsh Harare Zimbabve astanasy zhәne Harare provinciyasynyn әkimshilik ortalygy Eldin en iri kalalarynyn biri mәdeni zhәne onerkәsip ortalygy ҚalaHarareagylsh HarareTu EltanbasyӘkimshiligiEl Zimbabve ZimbabveStatusyAstanaProvinciyaMerElias MudzuriTarihy men geografiyasyKoordinattary17 51 50 o e 31 01 47 sh b 17 86389 o e 31 02972 sh b 17 86389 31 02972 G O Ya Koordinattar 17 51 50 o e 31 01 47 sh b 17 86389 o e 31 02972 sh b 17 86389 31 02972 G O Ya Қurylgan uakyty1890Buryngy ataularySolsberiҚala statusy1935Zher aumagy872 km Ortalygynyn biiktigi1490 mUakyt beldeuiUTC 2TurgyndaryTurgyny1 600 000 adam 2006 Aglomeraciya2 800 111hararecity co zwHarareHarare shekarasyOrtakkordagy sanaty HarareHarare Turgyndarynyn sany 1 600 000 kala manyn kosa alganda 2 800 000 2006 TarihySolsberi 1930 zhyly Қalanyn negizin 1890 zhyldyn 12 kyrkүjeginde Britandyk Ontүstik Afrikalyk kompaniyamen zhiberilgen otryad Ұlybritaniyanyn premer ministr lordy kurmetine Fort So lsberi atty әskeri baza retinde kalagan Eldi meken negizinen Mozambiktagy port baratyn zhol bojyndagy sauda ortalygy retinde damydy 1897 zhyly Fort Solcberi municipalitet bolyp zhariyalandy zhәne 1935 zhyly kala atagyn aldy Solsberi 1953 zhәne 1963 zhyldar aralygynda astanasy boldy үkimetinin 1965 zhyldyn 11 karashasynda eldin Ұlybritaniyadan tәuelsizdigin zhariyalagannan kejin kala Ontүstik Rodeziyanyn astanasy boldy Korshiles kara memlekettermen KSRO Қytaj zhәne Ұlybritaniyanyn birikken koldauymen ujymdastyrylgan nәtizhesinde 1980 zhyldyn 18 sәuirinde aktardyn rezhimi kulajdy Solsberi atauy Harare dep ozgertilip kala Zimbabve Respublikasynyn astanasy atalady 1996 2002 zhyldary rezhimimen oryn algan ak nәsildi halyktyn genocidi kala ekonomikasy men infrakurylymana koptegen zardap әkeldi Zhumyssyzdyk dengeji 80 dan asady al ZhITS pen auyru dengeji 25 Қala ortalygyndagy birneshe koshelerdi sanamaganda kalada kokys shygaru men zhol zhondeu sharalary iske asaralmajdy ortalyktandyrylgan su zhәne elektr energiyasy zhүjeleri kiragan zhәne kanalizaciya zhumys istemejdi Harareni әrtүrli ujymdar әldeneshe ret әlemdegi omir sүru үshin en nashar astana retinde atagan bolatyn onyn ishinde 2009 zhәne 2011 zhyldary zhurnaly KlimatTeniz dengejinen 1490 metr biiktikte ornalaskandyktan Hararenin klimaty subtropikalyk tauly klimat Hararedegi aua rajy үsh ajkyn mezgilderge bolingen zhanbyr mezgili karasha sәuir anda sanda katty suyk tүsetin salkyn kurgak mezgil mamyr tamyz zhәne ystyk kurgak mezgil kyrkүjek kazan Zhyldyk ortasha temperatura 18 C al en salkyn ajdagy ortasha temperatura shilde 14 C en zhyly aj bolyp karasha sanalady bul ajdagy ortasha temperatura 22 C Harare aua rajyKorsetkish Қan Akp Nau Sәu Mam Mau Shil Tam Қyr Қaz Қar Zhel ZhylAbsolyuttyk maksimum C 32 31 30 32 28 26 28 31 33 34 35 32 35Ortasha maksimum C 26 3 25 8 26 2 25 3 23 4 21 4 21 4 23 7 26 8 28 2 27 4 26 2 25 2Ortasha temperatura C 21 0 20 7 20 3 18 8 16 1 13 7 13 4 15 5 18 6 20 8 21 2 20 9 18 4Ortasha minimum C 15 8 15 6 14 5 12 3 8 8 6 1 5 5 7 4 10 5 13 4 15 0 15 7 11 7Absolyuttyk minimum C 8 9 8 6 2 0 0 1 3 7 8 9 0Zhauyn shashyn normasy mm 191 4 144 3 95 3 40 6 10 0 2 2 1 8 2 0 8 8 36 8 101 2 170 4 804 8Dereknama Gonkong observatoriyasy BBS WeatherBelgili tumalary 1966 tugan әlemge әjgili grek tenory Bauyrlas kalalaryHarare kelesi kalalardyn bauyrlasy bolyp tabylady Ұlybritaniya AҚSh Prato Italiya Italiya Myunhen Germaniya Қazan Tatarstan ResejӘdebietT L Sheremeteva T O Rodina Ves Mir Strany i stolicy 2004 ISBN 985 13 2056 0