Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Тайбұғалықтар (орыс. Тайбугиды, Тайбугины) — сібір және шығыс жылнамаларына сәйкес Тайбұға жұртын және біраз уақыт Ескер (Сібір) жұртын билеген Тайбұға ұрпақтарының әулеті . Шибан әулетінің өкілдерімен түмен және сібір тақтары үшін талас жүргізген.
Тарихы
Тайбұғалық әулеттің бегі туралы тұңғыш ақпарат Патриарх жылнамасында және оған жақын туындыларда XVI ғасырдың ортасында кездеседі. 1555 жылдың қаңтар айында Ескер жұртының билеушісі Едігер Мәскеуге елшілік аттандырған. Келесі рет тайбұғалықтар орыс патшасы І Федордың түмен және сібір ханы Көшімге жіберілген хатында аталып өтті. Тайбұғалық әулеттің бізге таныс шежіресі мен тарихы туралы деректердің басым бөлігі XVII ғасырда жарық көрген.
Өкілдері
- Тайбұға – әулеттің негізін салушы.
- Қожа.
- Мар (Омар, Умар) - Ибақ ханның қарындасының күйеуі (шамамен 1450-1480 жж.)
- Адер (Одер, Обдер) - Мардың ұлы, Ибақ ханның жиені болуы мүмкін.
- Абалақ (Ябалак, Ебалақ) – Мардың ұлы, Ибақ ханның жиені болуы мүмкін.
- Ғази би - Сібірдің тайбұғалық мырзасы (? - 1428).
- Мұса би – Сібірдің тайбұғалық мырзасы (1460-1496).
- Мұхаммед Тайбұға - Сібірдің тайбұғалық мырзасы, Адердің ұлы (1496-1502).
- Аңғыш (Ағыш) – Абалақтың баласы, Мұхаммед Тайбұғаның немере ағасы.
- Қасым – Мұхаммед Тайбұғаның ұлы, Аңғыштың жиені, Сібірдің тайбұғалық мырзасы (1502-1530).
- Едігер - Қасым мырзаның ұлы, Сібірдің тайбұғалық мырзасы (1530-1563).
- Бек-Болат - Қасым мырзаның ұлы, Едігердің ағасы және тең билеушісі (1555-1558), Сайынболат Бекболатұлының әкесі болуы мүмкін.
- Сейіт-Ахмет (Сейтек) - 1583-1588 жылдары тайбұғалықтардың басшысы, Едігердің жиені, Бекболаттың ұлы.
Галерея
 |  |  |  |
Тағы қараңыз
- Тайбұға
- Сібір хандығы
Әдебиет
- Посольские книги по связям России с Ногайской Ордой. 1561-1566 гг. Публикация текста / [сост. Д. А. Мустафина ; авт.предисл. В. В. Трепавлов]. - Казань : Татар. кн. изд-во, 2018. - 231 с., илл.
- Тюменское и Сибирское ханства / под ред. Д. Н. Маслюженко, А. Г. Ситдикова, Р. Р. Хайрутдинова. — Казань: Издательство Казанского университета, 2018. — 560 с. — ISBN 978-5-00130-021-2.
- Полное собрание русских летописей. Т.13. Первая половина. Летописный сборник, именуемый Патриаршею или Никоновской летописью. СПб.: Типография Н.Ю.Скороходова, 1904. 303 с.
- Миллер Г. Ф. История Сибири. — М.—Л.: АН СССР, 1937. — Т. 1. — С. 194-196, 240, 260-266, 274-276.
- Парунин А. В. Клан баргут/буркут в политической истории чингизидских государств XIII-XVI вв. (орыс.). Siberian-Khanate. Басты дереккөзінен мұрағатталған 5 сәуір 2013.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 28 наурыз 2013.
- {{{тақырыбы}}}.
- Сабитов Ж. М. Генеалогия Торе. — 3-е изд. — Алма-Ата, 2008. — С. 290. — 326 с. — 1000 экз. — ISBN 9965-9416-2-9. Архивная копия от 27 января 2012 на Wayback Machine
Сілтемелер
- Род:Тайбугины. . Тексерілді, 17 ақпан 2011.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tajbugalyktar orys Tajbugidy Tajbuginy sibir zhәne shygys zhylnamalaryna sәjkes Tajbuga zhurtyn zhәne biraz uakyt Esker Sibir zhurtyn bilegen Tajbuga urpaktarynyn әuleti Shiban әuletinin okilderimen tүmen zhәne sibir taktary үshin talas zhүrgizgen TarihyTajbugalyk әulettin begi turaly tungysh akparat Patriarh zhylnamasynda zhәne ogan zhakyn tuyndylarda XVI gasyrdyn ortasynda kezdesedi 1555 zhyldyn kantar ajynda Esker zhurtynyn bileushisi Ediger Mәskeuge elshilik attandyrgan Kelesi ret tajbugalyktar orys patshasy I Fedordyn tүmen zhәne sibir hany Koshimge zhiberilgen hatynda atalyp otti Tajbugalyk әulettin bizge tanys shezhiresi men tarihy turaly derekterdin basym boligi XVII gasyrda zharyk korgen ӨkilderiTajbuga әulettin negizin salushy Қozha Mar Omar Umar Ibak hannyn karyndasynyn kүjeui shamamen 1450 1480 zhzh Ader Oder Obder Mardyn uly Ibak hannyn zhieni boluy mүmkin Abalak Yabalak Ebalak Mardyn uly Ibak hannyn zhieni boluy mүmkin Ғazi bi Sibirdin tajbugalyk myrzasy 1428 Musa bi Sibirdin tajbugalyk myrzasy 1460 1496 Muhammed Tajbuga Sibirdin tajbugalyk myrzasy Aderdin uly 1496 1502 Angysh Agysh Abalaktyn balasy Muhammed Tajbuganyn nemere agasy Қasym Muhammed Tajbuganyn uly Angyshtyn zhieni Sibirdin tajbugalyk myrzasy 1502 1530 Ediger Қasym myrzanyn uly Sibirdin tajbugalyk myrzasy 1530 1563 Bek Bolat Қasym myrzanyn uly Edigerdin agasy zhәne ten bileushisi 1555 1558 Sajynbolat Bekbolatulynyn әkesi boluy mүmkin Sejit Ahmet Sejtek 1583 1588 zhyldary tajbugalyktardyn basshysy Edigerdin zhieni Bekbolattyn uly GalereyaEdigerdin Mәskeuge elshilik attandyruy 1555 Bejneli zhylnamalar zhinagy Edigerdin orys patshasyna Saban Rezanov bastagan elshilik attandyruy tomengi katar Bejneli zhylnamalar zhinagy Ediger men Bek Bolat bastagan әskerdin Koshim hanmen shajkasy Kungur zhylnamasy Sejtektin Koshim hannyn uly Әlimen Қashlyk үshin shajkasy Kungur zhylnamasy Tagy karanyzTajbuga Sibir handygyӘdebietPosolskie knigi po svyazyam Rossii s Nogajskoj Ordoj 1561 1566 gg Publikaciya teksta sost D A Mustafina avt predisl V V Trepavlov Kazan Tatar kn izd vo 2018 231 s ill Tyumenskoe i Sibirskoe hanstva pod red D N Maslyuzhenko A G Sitdikova R R Hajrutdinova Kazan Izdatelstvo Kazanskogo universiteta 2018 560 s ISBN 978 5 00130 021 2 Polnoe sobranie russkih letopisej T 13 Pervaya polovina Letopisnyj sbornik imenuemyj Patriarsheyu ili Nikonovskoj letopisyu SPb Tipografiya N Yu Skorohodova 1904 303 s Miller G F Istoriya Sibiri M L AN SSSR 1937 T 1 S 194 196 240 260 266 274 276 Parunin A V Klan bargut burkut v politicheskoj istorii chingizidskih gosudarstv XIII XVI vv orys Siberian Khanate Basty derekkozinen muragattalgan 5 sәuir 2013 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 28 nauryz 2013 takyryby Sabitov Zh M Genealogiya Tore 3 e izd Alma Ata 2008 S 290 326 s 1000 ekz ISBN 9965 9416 2 9 Arhivnaya kopiya ot 27 yanvarya 2012 na Wayback MachineSiltemelerRod Tajbuginy Tekserildi 17 akpan 2011