Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Сомалиде тұратын жергілікті халық. Қазіргі уақытта сомалиліктердің саны, әртүрлі бағалаулар бойынша, 18-ден 21 миллион адамға дейін. Олардың көпшілігі Сомали мен Сомалилендте тұрады, олардың барлығы дерлік сомалиліктерден тұрады (тиісінше 7-9 миллион және 2,5-3,5 миллион адам). Сонымен қатар Эфиопияда - 5 млн.адам, Кенияда - 2,5 млн.адам, Джибутиде 500 мың және Йеменде -500 мың адам тұрады.
| Сомалиліктер | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
| 18-21 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
 Сомали | 7-9 млн. |
| Сомалиленд | 2,5 - 3,5 млн. |
 Эфиопия | 5 млн. |
 Кения | 2,5 млн. |
 Джибути | 500 000 |
 Йемен | 500 000 |
| Тілдері | |
| Діні | |
| суннизм, дәстүрлі нанымдар | |
Азаматтық соғыстың басталуымен және Сомалидегі мемлекеттің ыдырауымен, яғни 1990 жылдардан бастап Сомали диаспорасының қауымдастықтары АҚШ пен Канадада (300 мың адамға дейін), Батыс Еуропа елдерінде (400 мың адамға дейін), Біріккен Араб Әмірліктерінде, Сауд Арабиясы мен Оңтүстік Африкада тез өсе бастады.
Тілі
Қостілді: негізгі тіл — афроазиялық (семит-хамит) отбасының кушит тобындағы , екіншісі — араб тілі. Жазуы латын әліпбиіне негізделген.
Діні
Діні – сүнниттік бағыттағы ислам. Сомалилердің ауыл тұрғындарының арасында исламға дейінгі наным-сенім элементтері сақталған, ал кейбір тайпаларда бақсылар касталары бар. Қалаларда христиандар кездеседі.
Тарихы
Шамамен біздің эрамыздың 1200- жылы Сомалилер Эфиопияның оңтүстігінде пайда болды, кейін 150 жылдан соң Солтүстік Кенияға қоныс аударды. Содан кейін олар бірте-бірте солтүстікке жылжып, Сомали түбегіне орналасты. Ғасырлар бойы Сомали түбегі Мысырдың қол астында болды. 10 ғасырға қарай сомалилердің көпшілігі исламды қабылдап үлгерді. 13 ғасырда Могадишо Шығыс Африка жағалауындағы гүлденген сауда жолдарының орталығы болды. 18 ғасырға қарай сомалиліктер Сомали түбегінде басым этникалық топ болды. Осы кезден бастап Сомали халқы 1973 жылға дейін Францияның қол астында болды.
Кәсібі
Сомалилердің оңтүстік тобы (дигил, раханвейн, тунни) егіншілер және отырықшы өмір салтын ұстанады. Олар құмай, бұршақ, тамыржеміс, темекі, мақта егеді. Сонымен қатар жайылымдық мал шаруашылығын дамытты, мал өсіреді. Қызыл теңіз жағалауында балық аулау және теңіз тасбақасын аулау дамыған. Қолөнері - тері өңдеу, былғары өңдеу, ағаш пен мүйізден бұйымдар жасау, қару-жарақ пен еңбек құралдары – ерлердің кәсіптері. Қамыстан тоқу (бұйымдар сары, күлгін, қызыл түсті түрлі-түсті өрнектермен безендірілген) әйел кәсібі.
Өмір салты
Көшпелі шаруашылық – ең қарапайым отбасы «раас», оған басшы, оның әйелі және олардың балалары кіреді. Көшпелі өндіріс процесінде әке мен оның үйленген ұлдарының жанұялары «рер» көшпелі қауымына біріктіріледі. Барлық көшпенділер сияқты Солтүстік Сомалидің қоғамдық ұйымының негізін тайпалық құрылым құрайды, оның әлеуметтік байланыстар жүйесі патриархалдық және генеалогиялық болып табылады. Сомалилерде жас санаттары жоқ. Күрделі тайпалық иерархия сақталады.
Көшпенділер қоныстанған жерлерінде жеңіл, жиналмалы дөңгелек тұрғын үйлерге - терілермен, маталармен, құрғақ шөптермен жабылған ағаш жақтау орнатады. Оңтүстік сомалиліктердің отырықшы елді мекендерінде белгілі бір даму жоспары жоқ. Тұрғын үйлері конустық сабан төбесі бар дөңгелек болып келеді.
Сомалилердің ерлерге арналған дәстүрлі киімі - жамбасқа оралған, былғары белбеумен бекітілген жадағай тәрізді жамылғы плащ, аяқ киімдері - қалың былғары табаны бар сандалдар. Әйелдер киімі иықтан денеге оралған, металл әшекейлері бар мата киім.
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы
- Общая характеристика современного сомалийского этноса http://www.iimes.ru/?p=20691
- Значение слова СОМАЛИЙЦЫ в Современном энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1845716.html
- Современная энциклопедия СОМАЛИЙЦЫ https://rus-modern-enc.slovaronline.com/10582-%D0%A1%D0%9E%D0%9C%D0%90%D0%9B%D0%98%D0%99%D0%A6%D0%AB
- Сомалийский народ. Что же в нем такого особенного? https://dzen.ru/a/XRerEYHZWQCswX49?utm_referer=yandex.kz
- Народы и религии мира СОМАЛИЙЦЫ http://cult-lib.ru/doc/dictionary/peoples-and-religions/articles/37/somalijcy.htm
- народы мира / Сомалийцы http://www.etnolog.ru/people.php?id=SOMA
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Somalide turatyn zhergilikti halyk Қazirgi uakytta somalilikterdin sany әrtүrli bagalaular bojynsha 18 den 21 million adamga dejin Olardyn kopshiligi Somali men Somalilendte turady olardyn barlygy derlik somalilikterden turady tiisinshe 7 9 million zhәne 2 5 3 5 million adam Sonymen katar Efiopiyada 5 mln adam Keniyada 2 5 mln adam Dzhibutide 500 myn zhәne Jemende 500 myn adam turady SomalilikterBүkil halyktyn sany18 21 mln En kop taralgan ajmaktar Somali7 9 mln Somalilend2 5 3 5 mln Efiopiya5 mln Keniya2 5 mln Dzhibuti500 000 Jemen500 000Tilderi arab tiliDinisunnizm dәstүrli nanymdar Azamattyk sogystyn bastaluymen zhәne Somalidegi memlekettin ydyrauymen yagni 1990 zhyldardan bastap Somali diasporasynyn kauymdastyktary AҚSh pen Kanadada 300 myn adamga dejin Batys Europa elderinde 400 myn adamga dejin Birikken Arab Әmirlikterinde Saud Arabiyasy men Ontүstik Afrikada tez ose bastady TiliҚostildi negizgi til afroaziyalyk semit hamit otbasynyn kushit tobyndagy ekinshisi arab tili Zhazuy latyn әlipbiine negizdelgen DiniDini sүnnittik bagyttagy islam Somalilerdin auyl turgyndarynyn arasynda islamga dejingi nanym senim elementteri saktalgan al kejbir tajpalarda baksylar kastalary bar Қalalarda hristiandar kezdesedi TarihyShamamen bizdin eramyzdyn 1200 zhyly Somaliler Efiopiyanyn ontүstiginde pajda boldy kejin 150 zhyldan son Soltүstik Keniyaga konys audardy Sodan kejin olar birte birte soltүstikke zhylzhyp Somali tүbegine ornalasty Ғasyrlar bojy Somali tүbegi Mysyrdyn kol astynda boldy 10 gasyrga karaj somalilerdin kopshiligi islamdy kabyldap үlgerdi 13 gasyrda Mogadisho Shygys Afrika zhagalauyndagy gүldengen sauda zholdarynyn ortalygy boldy 18 gasyrga karaj somalilikter Somali tүbeginde basym etnikalyk top boldy Osy kezden bastap Somali halky 1973 zhylga dejin Franciyanyn kol astynda boldy KәsibiSomalilerdin ontүstik toby digil rahanvejn tunni eginshiler zhәne otyrykshy omir saltyn ustanady Olar kumaj burshak tamyrzhemis temeki makta egedi Sonymen katar zhajylymdyk mal sharuashylygyn damytty mal osiredi Қyzyl teniz zhagalauynda balyk aulau zhәne teniz tasbakasyn aulau damygan Қoloneri teri ondeu bylgary ondeu agash pen mүjizden bujymdar zhasau karu zharak pen enbek kuraldary erlerdin kәsipteri Қamystan toku bujymdar sary kүlgin kyzyl tүsti tүrli tүsti ornektermen bezendirilgen әjel kәsibi Өmir saltyKoshpeli sharuashylyk en karapajym otbasy raas ogan basshy onyn әjeli zhәne olardyn balalary kiredi Koshpeli ondiris procesinde әke men onyn үjlengen uldarynyn zhanuyalary rer koshpeli kauymyna biriktiriledi Barlyk koshpendiler siyakty Soltүstik Somalidin kogamdyk ujymynyn negizin tajpalyk kurylym kurajdy onyn әleumettik bajlanystar zhүjesi patriarhaldyk zhәne genealogiyalyk bolyp tabylady Somalilerde zhas sanattary zhok Kүrdeli tajpalyk ierarhiya saktalady Koshpendiler konystangan zherlerinde zhenil zhinalmaly dongelek turgyn үjlerge terilermen matalarmen kurgak shoptermen zhabylgan agash zhaktau ornatady Ontүstik somalilikterdin otyrykshy eldi mekenderinde belgili bir damu zhospary zhok Turgyn үjleri konustyk saban tobesi bar dongelek bolyp keledi Somalilerdin erlerge arnalgan dәstүrli kiimi zhambaska oralgan bylgary belbeumen bekitilgen zhadagaj tәrizdi zhamylgy plash ayak kiimderi kalyn bylgary tabany bar sandaldar Әjelder kiimi iyktan denege oralgan metall әshekejleri bar mata kiim DerekkozderҚazak enciklopediyasy Obshaya harakteristika sovremennogo somalijskogo etnosa http www iimes ru p 20691 Znachenie slova SOMALIJCY v Sovremennom enciklopedicheskom slovare https slovar cc enc sovremenniy 1845716 html Sovremennaya enciklopediya SOMALIJCY https rus modern enc slovaronline com 10582 D0 A1 D0 9E D0 9C D0 90 D0 9B D0 98 D0 99 D0 A6 D0 AB Somalijskij narod Chto zhe v nem takogo osobennogo https dzen ru a XRerEYHZWQCswX49 utm referer yandex kz Narody i religii mira SOMALIJCY http cult lib ru doc dictionary peoples and religions articles 37 somalijcy htm narody mira Somalijcy http www etnolog ru people php id SOMA