Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Франклин Делано Рузвельт (ағылш. Franklin Delano Roosevelt, 30 қаңтар 1882 жыл, Нью-Йорк штаты – 12 сәуір 1945 жыл, Уорм-Спрингс, Джорджия штаты) — ХХ ғасырдың бірінші жартысының әйгілі саясаткерлерінің бірі, АҚШ-тың 32-президенті. Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде және Ұлы тоқырау жылдары АҚШ-ты басқарған. АҚШ-тың тарихындағы екі мерзімнен астам сайланған жалғыз президент. Германияның КСРО-ға шабуылынан кейін ол Кеңес Одағының Құрама Штаттары тарапынан қолдауға ие болатыны туралы мәлімдеме жасады.
| Франклин Делано Рузвельт Franklin Delano Roosevelt | ||||
 | ||||
| Лауазымы | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| 4 наурыз 1933 жыл — 12 сәуір 1945 жыл | ||||
| Вице-президент | ||||
| Ізашары | Герберт Гувер | |||
| Ізбасары | Гарри Трумэн | |||
| ||||
| 1 қаңтар 1929 жыл — 31 желтоқсан 1932 жыл | ||||
| Ізашары | ||||
| Ізбасары | ||||
| ||||
| 1 қаңтар 1911 жыл — 17 наурыз 1913 жыл | ||||
| Өмірбаяны | ||||
| Партиясы | АҚШ Демократиялық партиясы | |||
| Білімі | Гарвард университеті, Колумбия | |||
| Мамандығы | заңгер | |||
| Дүниеге келуі | 30 қаңтар 1882 Гайд-парк, штаты, АҚШ | |||
| Қайтыс болуы | 12 сәуір 1945 (63 жас) Уорм-Спрингс, Джорджия штаты, АҚШ | |||
| Жерленді | Гайд-парк, Нью-Йорк штаты, АҚШ | |||
| Әкесі | Джеймс Рузвельт | |||
| Анасы | Сара Делано | |||
| Жұбайы | Элеонора Рузвельт | |||
| Балалары | Джеймс, Франклин, Элиот, Франклин Делано, Джон, Энн | |||
| Қолтаңбасы |  | |||
өңдеу  | ||||
Өмірбаян
1904 жылы Гарвард университетін, 1907 жылы Колумбия университетін бітіріп, заңгер мамандығын алған.
1910 жылы Демократиялық партиядан Нью-Йорк штатының сенатына сайланды. 1912 жылы қайта сайланды. 1913-20 жылдары АҚШ Теңіз істері министрінің орынбасары болып қызмет атқарды. 1928 жылы Нью-Йорк штатының губернаторы болып сайланды.
1930 жылы қайта сайланып, дағдарыс кезінде күйзелген халыққа мемлекет тарапынан көмек беру жүйесін құрады. 1932 жылдан бастап президенттік сайлауларда қатарынан төрт мәрте жеңіске жетеді. Демократтар мен Рузвельттің елді дағдарыстан шығару бағдарламасы «жаңа бағыт» деп атанды. Бұл бағдарлама мемлекеттің қаржы, экономика-әлеуметтік саласы жан-жақты қамтылған терең жүйелі реформа болды. Рузвельт әкімшілігінің реформалары әлеуметтік экономикалық мәселелерді шешуде мемлекеттің рөлін көтереді, елдің сыртқы саяси ұстаным, бағдарларына да өзгерістер енгізіледі.
1933 жылдың қарашасында АҚШ пен КСРО арасында дипломаттық қатынас орнап, келіссөздер жасалады. АҚШ-тың Гитлерге қарсы одаққа қатысуы Рузвельт есімімен тығыз байланысты. Рузвельт АҚШ-тың Латын Америкасы елдеріне көзқарасын өзгертіп, 1933 жылы «Тату көрші» саясатын жариялайды да, Гаитиден АҚШ әскерлерін қайтарып алады.
1930 жылдары фашистік мемлекеттердің басқыншылық саясат жүргізуі және соғыс қаупінің күшеюіне байланысты Еуропаға қатысты саясатта Рузвельт пен оның пікірлестері Батыс Еуропаның демократиялық мемлекеттерімен, оның ішінде Англиямен, жақындасу қажет деген ойда болды. Алайда АҚШ ұстануға ұмтылды. 1935 жылы конгресс бейтараптылық туралы заң қабылдайды.
Америкалықтар өз тарихында тұңғыш және соңғы рет 1940 жылы Рузвельтті үшінші рет президент етіп сайлайды. Екінші дүниежүзілік соғыс басталғаннан кейін Рузвельт әкімшілігі конгресстен бейтараптылық туралы заңды жоюға және Англия мен Францияға әскери жабдықтар беруге мүмкіншілік алды. 1941 жылы 11 наурызда ленд-лиз туралы заң қабылданады. Бұл заң фашистік басқыншылыққа қарсы күрес жүргізіп жатқан елдерге құрал-жабдықтарды жалға беруге рұқсат ететін заң болатын. 1943 жылы қаңтарда Касабланкада өткен конференцияда Рузвельт Германияның, Италия және Жапонияның «сөзсіз тізе бүккеніне» дейін соғысатынын мәлімдеді. Үш ұлы держава: КСРО, АҚШ және Ұлыбритания басшылары Тегеранда (1943 жылы 28 қарашада ) және Қырымда (1945 жылы ақпан ) өткен конференциялар шешімдеріне қол қойды. 1944 жылы дүниежүзілік соғыстың болып жатқандығына байланысты 4-рет президент болып сайланған кезде Рузвельт соғыстан кейін Ұлы державалардың ынтымағын нығайту жөнінде пікір ұсынды.
Рузвельт мемлекет қайраткері және дипломат ретінде АҚШ саясатының соғыстан кейінгі қалыптасуы мен дамуына зор үлес қосып, 20-шы саясаткер ретінде тарихта қалды.
Дереккөздер
- - Name Meaning & Origin(қолжетпейтін сілтеме)
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Franklin Delano Roosevelt |
Сiлтемелер
- «Инфляция», В. Кизилов, Гр. Сапов.
- Вивиан Грин. Безумные короли. М. «Зевс». 1997
- Америка және үшінші Рейх (America and the Third Reich, Webversion 5-2010 (ағыл.))
- Franklin Delano Roosevelt: A Resource Guide from the Library of Congress
- Full audio of over 40 Roosevelt speeches (including a full set of fireside chats) via the Miller Center of Public Affairs (UVa)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Franklin Delano Ruzvelt agylsh Franklin Delano Roosevelt 30 kantar 1882 zhyl Nyu Jork shtaty 12 sәuir 1945 zhyl Uorm Springs Dzhordzhiya shtaty HH gasyrdyn birinshi zhartysynyn әjgili sayasatkerlerinin biri AҚSh tyn 32 prezidenti Ekinshi dүniezhүzilik sogys kezinde zhәne Ұly tokyrau zhyldary AҚSh ty baskargan AҚSh tyn tarihyndagy eki merzimnen astam sajlangan zhalgyz prezident Germaniyanyn KSRO ga shabuylynan kejin ol Kenes Odagynyn Қurama Shtattary tarapynan koldauga ie bolatyny turaly mәlimdeme zhasady Franklin Delano Ruzvelt Franklin Delano RooseveltLauazymyTu AҚSh tyn 32 prezidenti Tu4 nauryz 1933 zhyl 12 sәuir 1945 zhylVice prezidentIzashary Gerbert GuverIzbasary Garri TrumenTu 44 shi Nyu Jork Gubernatory Tu1 kantar 1929 zhyl 31 zheltoksan 1932 zhylIzasharyIzbasaryTu Nyu Jork shtatynyn senatory1 kantar 1911 zhyl 17 nauryz 1913 zhylӨmirbayanyPartiyasyAҚSh Demokratiyalyk partiyasyBilimiGarvard universiteti KolumbiyaMamandygyzangerDүniege kelui 30 kantar 1882 1882 01 30 Gajd park shtaty AҚShҚajtys boluy 12 sәuir 1945 1945 04 12 63 zhas Uorm Springs Dzhordzhiya shtaty AҚShZherlendi Gajd park Nyu Jork shtaty AҚShӘkesi Dzhejms RuzveltAnasy Sara DelanoZhubajy Eleonora RuzveltBalalary Dzhejms Franklin Eliot Franklin Delano Dzhon EnnҚoltanbasyondeu Өmirbayan1904 zhyly Garvard universitetin 1907 zhyly Kolumbiya universitetin bitirip zanger mamandygyn algan 1910 zhyly Demokratiyalyk partiyadan Nyu Jork shtatynyn senatyna sajlandy 1912 zhyly kajta sajlandy 1913 20 zhyldary AҚSh Teniz isteri ministrinin orynbasary bolyp kyzmet atkardy 1928 zhyly Nyu Jork shtatynyn gubernatory bolyp sajlandy 1930 zhyly kajta sajlanyp dagdarys kezinde kүjzelgen halykka memleket tarapynan komek beru zhүjesin kurady 1932 zhyldan bastap prezidenttik sajlaularda katarynan tort mәrte zheniske zhetedi Demokrattar men Ruzvelttin eldi dagdarystan shygaru bagdarlamasy zhana bagyt dep atandy Bul bagdarlama memlekettin karzhy ekonomika әleumettik salasy zhan zhakty kamtylgan teren zhүjeli reforma boldy Ruzvelt әkimshiliginin reformalary әleumettik ekonomikalyk mәselelerdi sheshude memlekettin rolin koteredi eldin syrtky sayasi ustanym bagdarlaryna da ozgerister engiziledi 1933 zhyldyn karashasynda AҚSh pen KSRO arasynda diplomattyk katynas ornap kelissozder zhasalady AҚSh tyn Gitlerge karsy odakka katysuy Ruzvelt esimimen tygyz bajlanysty Ruzvelt AҚSh tyn Latyn Amerikasy elderine kozkarasyn ozgertip 1933 zhyly Tatu korshi sayasatyn zhariyalajdy da Gaitiden AҚSh әskerlerin kajtaryp alady 1930 zhyldary fashistik memleketterdin baskynshylyk sayasat zhүrgizui zhәne sogys kaupinin kүsheyuine bajlanysty Europaga katysty sayasatta Ruzvelt pen onyn pikirlesteri Batys Europanyn demokratiyalyk memleketterimen onyn ishinde Angliyamen zhakyndasu kazhet degen ojda boldy Alajda AҚSh ustanuga umtyldy 1935 zhyly kongress bejtaraptylyk turaly zan kabyldajdy Cherchill Ruzvelt ortada zhәne Stalin Yalta konferenciyasy 1945 zh Amerikalyktar oz tarihynda tungysh zhәne songy ret 1940 zhyly Ruzveltti үshinshi ret prezident etip sajlajdy Ekinshi dүniezhүzilik sogys bastalgannan kejin Ruzvelt әkimshiligi kongressten bejtaraptylyk turaly zandy zhoyuga zhәne Angliya men Franciyaga әskeri zhabdyktar beruge mүmkinshilik aldy 1941 zhyly 11 nauryzda lend liz turaly zan kabyldanady Bul zan fashistik baskynshylykka karsy kүres zhүrgizip zhatkan elderge kural zhabdyktardy zhalga beruge ruksat etetin zan bolatyn 1943 zhyly kantarda Kasablankada otken konferenciyada Ruzvelt Germaniyanyn Italiya zhәne Zhaponiyanyn sozsiz tize bүkkenine dejin sogysatynyn mәlimdedi Үsh uly derzhava KSRO AҚSh zhәne Ұlybritaniya basshylary Tegeranda 1943 zhyly 28 karashada zhәne Қyrymda 1945 zhyly akpan otken konferenciyalar sheshimderine kol kojdy 1944 zhyly dүniezhүzilik sogystyn bolyp zhatkandygyna bajlanysty 4 ret prezident bolyp sajlangan kezde Ruzvelt sogystan kejin Ұly derzhavalardyn yntymagyn nygajtu zhoninde pikir usyndy Ruzvelt memleket kajratkeri zhәne diplomat retinde AҚSh sayasatynyn sogystan kejingi kalyptasuy men damuyna zor үles kosyp 20 shy sayasatker retinde tarihta kaldy Derekkozder Name Meaning amp Origin kolzhetpejtin silteme Ortakkorda bugan katysty media fajldar bar Category Franklin Delano RooseveltSiltemeler Inflyaciya V Kizilov Gr Sapov Vivian Grin Bezumnye koroli M Zevs 1997 Amerika zhәne үshinshi Rejh America and the Third Reich Webversion 5 2010 agyl Franklin Delano Roosevelt A Resource Guide from the Library of Congress Full audio of over 40 Roosevelt speeches including a full set of fireside chats via the Miller Center of Public Affairs UVa